Pytanie:
W przypadku dozwolonej pracy w niedzielę odpoczynek, o którym mowa powyżej może przypadać w innym dniu niż niedziela.
W zakładzie obowiązuje równoważny system czasu pracy i jest dozwolona praca w niedzielę. Nie wszyscy pracownicy pracują w niedzielę.
Czy wystarczy, że praca jest dozwolona w ogóle w niedzielę w danym zakładzie pracy, aby pracownik mógł odpocząć w innym dniu niż niedziela?
Czy konkretnie dany pracownik musi pracować w niedzielę, aby skorzystać z odpoczynku w innym dnia tygodnia, niż niedziela?
Przykład:
Poniedziałek: od 7:00 do 13:00
Wtorek: dzień wolny
Środa: od 7:00 do 17:00
Czwartek: od 7:00 do 15:00
Piątek: od 12:00 do 20:00
Sobota: od 12:00 do 20:00
Niedziela: dzień wolny
Czy inny dzień tygodnia, w którym pracownik może odpocząć (w zamian za niedzielę) obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godz. 0:00 w tym dniu do 24:00 dnia następnego?

 

Odpowiedź:
Konstrukcja art. 133 ustawy z dnia 6 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. – odnosząca się do pracownika, któremu należy zapewnić minimalny okres odpoczynku tygodniowego – pozwala stwierdzić, iż z odpoczynku przypadającego w innym dniu powinien móc skorzystać pracownik wykonujący pracę w niedzielę.
Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego (art. 133 § 1 k.p.). Ponadto odpoczynek tygodniowy powinien przypadać w niedzielę, która zgodnie z definicją kodeksową obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 6:00 w tym dniu, chyba że u pracodawcy została ustalona inna godzina. W przypadkach dozwolonej pracy w niedzielę tygodniowy odpoczynek może jednak przypadać w innym dniu niż niedziela.
Konstrukcja art. 133 k.p. – odnosząca się do pracownika, któremu należy zapewnić minimalny okres odpoczynku tygodniowego – pozwala stwierdzić, iż z odpoczynku przypadającego w innym dniu powinien móc skorzystać pracownik wykonujący pracę w niedzielę. Zasada ta nie ma jednak absolutnego charakteru. Nadrzędne jest bowiem zapewnienie pracownikowi minimalnego okresu odpoczynku tygodniowego. Tym samym w przypadku pracownika, który choć nie pracuje w niedzielę odpoczynek tygodniowy odbiera w innym dniu tygodnia, nie dochodzi do złamania przepisów k.p. Wykroczeniem przeciwko prawom pracownika jest jedynie niezapewnienie odpoczynku w ogóle (a nie niezapewnienie go w konkretnym dniu tygodnia).
Odpoczynek tygodniowy liczony jest od momentu zakończenia przez pracownika pracy w danym dniu i trwa kolejne 35 godzin (lub 24 w przypadku pracowników przechodzących na inną zmianę). Ustawodawca nie definiuje pojęcia dnia (poza niedzielą), w którym odpoczynek tygodniowy powinien przypadać. Może to być zatem zarówno dzień kalendarzowy, jak też dzień wolny wynikający z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy czy dzień wolny udzielony w zmian za pracę w niedzielę, które to dni zdefiniowane są poprzez pojęcie doby pracowniczej.
Zazwyczaj odpoczynek tygodniowy udzielany jest jednak wokół jakiegoś dnia wolnego.

Przykład:
Pracownik pracuje od poniedziałku do soboty, z zachowaniem zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. W sobotę kończy pracę o godzinie 20:00. Od godziny 20:00 w sobotę do godziny 7:00 w niedzielę upływa 11-godzinny odpoczynek dobowy. Od godziny 7:00 w niedzielę do godziny 7:00 w poniedziałek pracownik korzysta z odpoczynku tygodniowego obejmującego kolejne 24 godziny. A zatem właściwy odpoczynek tygodniowy trwa od 20:00 w sobotę do 7:00 w poniedziałek, obejmując kolejnych 35 godzin (a przy okazji również niedzielę). Odpoczynek tygodniowy został więc zapewniony pracownikowi w sposób prawidłowy.