Ogłoszenie upadłości Getin Noble Banku spowodowało zamieszanie, ale po pewnym czasie widać, że wielu kredytobiorców nie ma powodów do obaw, choć część spraw może się przedłużyć.
- Po ogłoszeniu miesiąc temu upadłości Getin Noble Bank S.A. można już zaobserwować, że sędziowie zaczęli podejmować pierwsze decyzje dotyczące spraw prowadzonych dotychczas przeciwko temu bankowi. Przede wszystkim w coraz większej liczbie spraw widać, że sądy wydają postanowienia o zawieszeniu całego postępowania na podstawie art. 174 par. 1 pkt. 4 k.p.c. i wzywają syndyka masy upadłości do udziału w sprawie – mówi Karolina Pilawska, adwokat, partner w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski Adwokaci.
Czytaj w LEX: Legitymacja procesowa syndyka w postępowaniach cywilnych dotyczących masy upadłości >
Czytaj też: Dane frankowiczów w Krajowym Rejestrze Zadłużonych widzą wszyscy, trzeba to zmienić Postępowania o ustalenie mogą toczyć się nadal
Nie każda sprawa jednak jest zawieszana. Jak wskazuje Damian Nartowski, radca prawny, partner w kancelarii WN Legal Wątrobiński Nartowski, będą mogły toczyć się postępowania dotyczące umów kredytów czy pożyczek powiązanych z walutami obcymi zawartych z Getin Noble Bankiem lub jego poprzednikami prawnymi, w których sformułowano żądanie ustalenia nieważności umowy lub żądanie ustalenia nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z nieważnej umowy. Zawieszone będą pozostawały tylko postępowania o zapłatę.
Zobacz procedurę w LEX: Zgłoszenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym >
W przypadku połączonego żądania ustalenia i zapłaty w jednym sporze, to takie postępowanie powinno być częściowo zawieszone (co do zapłaty), a częściowo prowadzone dalej (co do ustalenia).
- Nie widzę podstaw, aby zawieszać całe postępowanie, czyli zarówno w zakresie roszczenia o zapłatę, jak i ustalenia nieważności umowy kredytu. Roszczenie o ustalenie, jako roszczenie niepieniężne, nie dotyczy wprost masy upadłości i jako takie powinno być kontynuowane z udziałem syndyka – wyjaśnia Karolina Pilawska.
W jej ocenie sądy, co do tych roszczeń, powinny wydawać wyroki, chociażby częściowe (w rozumieniu potocznym, a nie procesowym).
- Tutaj zapewne część sędziów będzie wydawała wyroki częściowe w rozumieniu k.p.c., a część - wyroki całkowite wyłącznie w zakresie ustalenia. To jedyny sposób, aby kredytobiorcy z Getin Noble Bank S.A., którzy zostali pokrzywdzeni przez całą zaistniałą sytuację, mają szansę na uwolnienie się od tego rodzaju toksycznej umowy – uważa mec. Pilawska.
Zobacz procedurę w LEX: Wpływ ogłoszenia upadłości na cywilne postępowanie rozpoznawcze toczące się z udziałem upadłego >
W postępowaniu o zapłatę sprawa będzie z czasem umorzona
Inaczej jest w przypadku spraw o zapłatę.
- Postępowanie o zapłatę musi zostać zawieszone do czasu rozstrzygnięcia kwestii wpisu wierzytelności na listę wierzytelności w postępowaniu upadłościowym - tutaj zakładam, że zawieszenie potrwa długo, nawet kilka lat, a i tak nie będzie z czego zaspokoić roszczeń kredytobiorców o zapłatę – mówi Joanna Wędrychowska, adwokat, prowadząca własną kancelarię.
Teraz możliwe są dwie opcje: albo wierzytelność trafi na listę wierzytelności, albo nie.
- Jeśli roszczenie o zwrot spłaconych przez kredytobiorcę rat kapitałowo-odsetkowych zostanie ujęte na liście wierzytelności, niezależnie od tego czy dokona tego syndyk, czy sędzia komisarz na skutek wniesionego sprzeciwu co do odmowy uznania wierzytelności, to postępowanie o zapłatę zostanie następnie, po jego uprzednim zawieszeniu, umorzone – mówi Mikołaj Baczyński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego Beata Strzyżowska.
Jeśli zaś na ostatecznie ukształtowanej liście wierzytelności nie zostanie zamieszczona wierzytelność kredytobiorcy, wówczas możliwe będzie podjęcie zawieszonego postępowania – w części o zapłatę – i dalsze jego prowadzenie z udziałem syndyka po stronie pozwanej, podobnie jak w przypadku roszczenia o ustalenie nieważności.
- Oznacza to, że w zakresie roszczenia o zapłatę kredytobiorca musi oczekiwać na rozstrzygnięcia, które zapadną w postępowaniu upadłościowym, tj. musi wyczekiwać na ostateczne ukształtowanie się listy wierzytelności – co biorąc pod uwagę złożoność postępowania upadłościowego oraz liczbę jego uczestników, powinno zająć minimum kilka lat – tłumaczy mec. Baczyński.
Czytaj w LEX: Zakres ujawnianych danych w KRZ – zagadnienia dotyczące postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego >
Wykreślenie hipoteki jest możliwe
Możliwość prowadzenia postępowania co do ustalenia to dla kredytobiorców dobra wiadomość.
- Prawomocny wyrok wstępny w zakresie nieważności umowy pozwoliłby kredytobiorcom na usunięcie hipoteki i wpisów do BIK – mówi mec. Wędrychowska.
Pojawia się pytanie, czy postępowanie o ustalenie nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z nieważnej umowy jest postępowaniem dotyczącym masy upadłości, czy tej masy nie dotyczy, co ma przełożenie na to kto powinien działać i być pozywany: bank reprezentowany przez kuratora w postaci BFG czy syndyk.
- Postępowanie o ustalenie może nie dotyczyć masy upadłości, bo nie jest skierowane na „wyciągnięcie” określonego składnika z tej masy, ale potwierdzenie, że nigdy określone świadczenie nie powinno do tej masy wejść. Z dotychczas wydawanych postanowień sądów powszechnych wynika, że w większości przypadków będzie to syndyk – on jest bowiem wzywany do udziału w sprawie i postępowania są prowadzone z jego udziałem – tłumaczy Damian Nartowski.
Oznacza to, że sądy w większości przypadków przyjmują, że postępowanie o ustalenie dotyczy masy upadłości.
Jeśli postępowanie dotyczy masy upadłości, to musi zostać wydane formalne postanowienie o zawieszeniu postępowania, dojdzie do zmiany sygnatury sprawy, a następnie jej podjęcia, już z udziałem syndyka.
- Dotychczasowi pełnomocnicy banku przestają, o ile syndyk nie udzieli im nowego pełnomocnictwa, działać w sprawach, co ma znaczenie w kontekście chociażby zapewnienia sprawności postępowania. Może to w części przypadków wpłynąć na jego przedłużenie. Trzeba do tego podejść sprawnie organizacyjnie, zwłaszcza przy bliskich terminach rozpraw, by np. zawiadomić syndyka, doręczyć mu korespondencję – wskazuje mec. Nartowski.
Roszczenie o zapłatę nie pozbawia frankowiczów szans
Kredytobiorcy, którzy wystąpili wyłącznie z roszczeniem o zapłatę, są w gorszej sytuacji niż osoby, które dochodzą ustalenia nieważności umowy.
Jak radzi Mikołaj Baczyński, kredytobiorcy powinni rozważyć wystąpienie z nowym powództwem, lecz tym razem o ustalenie nieważności zawartej umowy kredytu – biorąc bowiem pod uwagę fakt, iż postępowania o zapłatę będą w obecnej chwili zawieszane i to na kilka lat, może okazać się, iż wystąpienie z nowym powództwem z perspektywy czasu okaże się dla kredytobiorcy korzystniejsze i szybciej uzyska on oczekiwany efekt w postaci stwierdzenia nieważności umowy kredytu.
Czytaj w LEX: Wnoszenie pism procesowych i doręczanie orzeczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym po nowelizacji >
To rozwiązanie ma jeszcze jedną zaletę.
- W przypadku wydania korzystnego dla kredytobiorcy rozstrzygnięcia z dużą dozą prawdopodobieństwa dojdzie do uprawomocnienia się orzeczenia sądu I instancji, albowiem reprezentujący pozwany bank syndyk z pewnością nie będzie w stanie uiszczać wpisów sądowych związanych z opłatą od apelacji, która w przypadku roszczenia o ustalenie wynosi 5 proc. od wartości udzielonego kredytu, czyli częstokroć wynosi przynajmniej kilkanaście jak nie kilkadziesiąt tysięcy złotych – mówi Mikołaj Baczyński.
Zdaniem Mikołaja Baczyńskiego rozwiązaniem może być również wystąpienie, zamiast powództwa o ustalenie nieważności zawartej umowy kredytu, z powództwem o ustalenie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, przy czym powyższe roszczenie będzie bardziej opłacalne dla tych kredytobiorców, których jedynym istotnym składnikiem majątku pozostaje nieruchomość obciążona hipoteką, którą kredytobiorcy planują w niedługim czasie sprzedać.
- Pamiętać bowiem należy, iż na podstawie art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece – sąd w ramach badania treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, posiada kompetencje do zbadania czy podstawa wpisu hipoteki, a więc de facto zawarta umowa kredytowa jest ważna, postępowanie to zatem przybierze podobny skutek do klasycznego ustalenia nieważności zawartej umowy, choć skutki wydanego wyroku ograniczone będą skutecznością wyłącznie do wykreślenia hipoteki z treści księgi wieczystej – wskazuje Mikołaj Baczyński.
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie w sprawie z powództwa o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym >
W powyższym wypadku wykreślenie hipoteki z treści księgi wieczystej nastąpi nieporównywalnie szybciej, niż w poprzez „tradycyjne” powództwo o ustalenie nieważności umowy kredytu, co może być istotne dla tych z kredytobiorców, którzy posiadają np. wielolokalową nieruchomość w całości obciążoną hipoteką lub tych którzy zamierzają sprzedać z jak największym zyskiem sprzedać własną nieruchomość.
Czytaj też w LEX: Zamieszczanie i usuwanie danych z KRZ – zagadnienia dotyczące postępowania restrukturyzacyjnego i upadłościowego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.