Odpowiedź:  emeryt, który równocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i pracuje na podstawie umowy zlecenia, obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlega tylko jako zleceniobiorca. Ubezpieczenie zdrowotne jest natomiast obowiązkowe zarówno z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, jak i z tytułu umowy zlecenia.
 
 

Uzasadnienie: w przypadku, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia jest niższa od obowiązującej ubezpieczonego najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej, tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest pozarolnicza działalnośćgospodarcza - art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - dalej u.s.u.s. Jeżeli zaś podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu umowy zlecenia jest co najmniej równa obowiązującej ubezpieczonego najniższej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu pozarolniczejdziałalności gospodarczą, ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu, który powstał najwcześniej, ale może zmienić tytuł do tych ubezpieczeń (art. 9 ust. 2 u.s.u.s.). W tym miejscu należy dodać, że najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorcy wynosi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego albo 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w zależności od tego, czy przedsiębiorca spełnia warunki do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach (art. 18 ust. 8 i art. 18a ust. 1 u.s.u.s.).
Wyżej przedstawionej zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym nie dotyczą jednak ubezpieczonych, którzy mają ustalone prawo do emerytury lub renty innej niż renta z tytułu niezdolności do pracy, która jest wypłacana przez ZUS. Dla takiej osoby pozarolnicza działalność gospodarcza stanowi tytuł tylko do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (art. 9 ust. 5 u.s.u.s.). W konsekwencji, jeżeli taki ubezpieczony równocześnie prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą i wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi z tytułu umowy zlecenia (art. 9 ust. 4a u.s.u.s.). Wyjątek stanowi ubezpieczenie chorobowe, które dla zleceniobiorcy podlegającego obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jest ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 11 ust. 2 u.s.u.s.).
Składka na ubezpieczenie zdrowotne, co do zasady, jest należna z obydwu tytułów, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej i umowy zlecenia - art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c i e oraz art. 82 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z. Z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez emeryta lub rencistę, którego świadczenie emerytalne lub rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia i spełnia on jeden z następujących warunków:
1) uzyskuje dodatkowe przychody z tytułu tej działalności w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub
2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej (art. 82 ust. 8 u.ś.o.z.).
 
Szukasz odpowiedzi na pytania z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych? Zajrzyj do Kompasu Księgowo-Kadrowego.