Elektronicznie za pośrednictwem ekrs.ms.gov.pl może to zrobić tylko osoba, która ma PESEL i jest już ujawniona w rejestrze.

Za sprawą nowelizacji ustawy o KRS* obowiązującej od 15 marca 2018 r. sprawozdanie finansowe spółki mogą złożyć tylko elektronicznie za pośrednictwem systemu S24 przez stronę www.ekrs.gov.pl. Problem w tym, że zgodnie z art. 19 e wspomnianej ustawy może to zrobić tylko osoba fizyczna, której numer PESEL jest już ujawniony w Rejestrze, wpisana jako wspólnik lub członek organu uprawnionego do reprezentowania. W praktyce oznacza to, że nowo powołany zarząd albo złożony jedynie z cudzoziemców nie będzie mógł złożyć sprawozdania, choć ma do tego prawo. Prawnicy nie mają wąptpliwości, że przepisy wymagają szybkiej nowelizacji.

Prawo sobie, praktyka sobie

Często bowiem podczas zwyczajnego zgromadzenia udziela się absolutorium dotychczasowym członkom zarządu, ale również wybiera nowych.  - Wybór nowych członków zarządy może zaś skutkować istotnymi problemami – zauważa Maciej Szewczyk, radca prawny w praktyce transakcji i prawa korporacyjnego kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

Choć z chwilą podjęcia uchwały o powołaniu nowego członka zarządu, zwykle uzyskuje on pełnię praw korporacyjnych, to by mógł złożyć spraozdanie jego dane muszą zosrać ujawnione w KRS. Wniosek w tej sprawie zarząd składa do sądu rejestrowego w terminie siedmiu dni. I sąd w takim samym terminie powinien go rozpatrzyć. Teoretycznie więc nic nie stoi na przeszkodzie, by nowo powołani członkowie zarządu zostali wpisani do KRS przed upływem piętnastodniowego terminu na zgłoszenie sądowi dokumentów finansowych. Nawet jeśli zgromadzenie odbyło się 30 czerwca, to nowy 15 lipca powinnien już widnieć w KRS, o ile wniosek został szybko złożony. - W praktyce postępowanie w sprawie dokonania wpisu w KRS trwa średnio od 2 do 6 tygodni, a zdarzają się postępowania trwające dłużej – tłumaczy Maciej Szewczyk.
Przykładowo jedna ze spółek, która zmieniła  zarząd 30 czerwca 2016 r., postanowienie o wpisie do KRS otrzymała 9 września 2016 r.

- Paradoksalnie więc nowo powołany członek zarządu, choć z chwilą powołania posiada pełnię praw korporacyjnych, nie może skutecznie zgłosić dokumentów finansowych sądowi - podkreśla Szewczyk. - Może nawet się zdarzyć, że w spółce nie ma żadnej osoby posiadającej takie uprawnienie.

Prof. Michał Romanowski, adwokat, partner w kancelarii Romanowski i Wspólnicy zauważa, że wpis członka zarządu do KRS  ma charakter deklaratoryjny. - Oznacza to, że nowo powołany członek zarządu uzyskuje swój status, a w związku z tym prawa i obowiązki nie z chwilą wpisu do KRS, ale z chwilą powołania go w skład zarządu – wyjaśnia Romanowski. Dlatego jego zdaniem artykuł 19e ust. 2 ustawy o KRS* zdaje się wprowadzać wyjątek od tej ogólnej zasady. I dodaje, że  byłby to wyjątek zupełnie nieuzasadniony i sprzeczny z zasadą jawności sprawozdań finansowych.

Bez PESEL system nie przyjmie

Ponadto zgodnie ze wspomnianym art. 19 e zgłoszenia dokumentów może dokonać tylko osoba posiadająca PESEL. Maciej Szewczyk uważa, że przepis ten budzi wątpliwości, co do sposobu spełnienia obowiązku przez spółkę, w której zarządzie nie ma osoby posiadającej numer PESEL. A nie mają go, np. cudzoziemcy, którzy na stałe nie zamieszkują w Polsce. - Wśród naszych klientów jest dużo spółek, których członkami są cudzoziemcy, i dla nich to jest realny problem - zauważa Tomasz Zalewski, partner zarządzający w kancelarii Wierzbowski Eversheds Sutherland, a zarazem prezes Fundacji Legal Tech Polska.

Z kolei prof. Michał Romanowski dodaje, że w takim przypadku zgłoszenie następuje zgodnie z art. 19e ust. 7 ustawy o KRS*. Ten przewiduje możliwość dokonania zgłoszenia, gdy weryfikacja danych (numeru PESEL i faktu wpisania do KRS) okaże się negatywna.
- System teleinformatyczny powinien zatem zapewniać funkcjonalność umożliwiającą złożenie sprawozdań przez członka zarządu nie mającego PESEL. Jeżeli jej nie zapewnia, to znaczy, że jest niedostosowany do wymogów prawa – uważa prof. Michał Romanowski.

Na stronie ekrs.ms.gov.pl wyraźnie jednak napisano, że podpisywanie zgłoszenia jest dopuszczalne tylko dla użytkowników posługujących się podpisem kwalifikowanym z identyfikatorem subskrybenta zawierającego dane PESEL.
Prawnicy nie mają wątpliwości, że w przepisach jest luka, która wymaga szybkiej interwencji ustawodawcy. Jan Kanthak, rzecznik Ministerstwa Sprawiedliwości zapewnia, że trwają prace analityczne podsumowujące pierwszy okres funkcjonowania nowych przepisów, które weszły w życie 15 marca 2018 r. I dodaje, że przepisy uchwalił parlament.

- Sprawa jest o tyle ciekawa, że nam się często wydaje, że cyfryzacja polega na ułatwianiu naszego życia poprzez umożliwianie załatwiania spraw  elektronicznie zamiast pisemnie. A tak nie jest - zauważa Tomasz Zalewski. - W tym wypadku cyfryzacja prowadzi do utrudnień, bo trudno uznać za ułatwienie wprowadzenie nowego, wcześniej nie istniejącego, wymagania dotyczącego numeru PESEL od osoby, która składa wniosek. Można odnieść wrażenie, że w tym wypadku cyfryzacja polega na uproszczeniu procedur dla informatyków, a nie dla użytkowników - podkreśla Zalewski. I pyta, kto wymyślił art. 19e ust. 2?

Historia pewnej poprawki

W rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym przesłanym do Sejmu, art. 19e. pkt. 2 brzmiał: "Zgłoszenie podpisuje kwalifikowanym podpisem elektronicznym albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP co najmniej jedna osoba uprawniona do reprezentowania podmiotu wpisana do Rejestru, a w przypadku osób prawnych co najmniej jedna osoba wchodząca w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu". To oznaczałoby, że sprawozdanie w formie elektronicznej składa osoba uprawniona. Mógłby to być członek zarządu albo pełnomocnik. Podczas prac w komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka został jednak zmieniony za sprawą Waldemara Budy, posła PiS i sprawozdawcy tego projektu.
W efekcie obowiązujący przepis brzmi tak, że może sprawić kłopoty spółkom, których członkami zarządu są osoby nie posiadające  PESEL, albo nie zostały ujawnione w rejestrze. Sejmowi legislatorzy nie zgłosili uwag, a obecny na posiedzeniu komisji wiceminister Łukasz Piebiak wyraził dla niej akceptację.

- Przebieg procesu ustawodawczego wskazuje, że mamy tutaj do czynienia z klasycznym przypadkiem patu prawnego wynikającego z niedoskonałości praktyki stanowienia prawa – uważa prof. Michał Romanowski. - Problem polega bowiem na tym, że odwołania do numeru PESEL nastąpiło z dość wątłym uzasadnieniem, że chodzi, cytuję o konieczność „podkreślenia, że zgłoszenie podpisuje wyłącznie osoba fizyczna". Przedstawione uzasadnienie dowodzi zatem braku wiedzy wymaganej od legislatora – podkreśla Romanowski.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.


 

 
X
Spółka z o.o.
Potrzebujesz WIĘCEJ wiarygodnych informacji o zagadnieniu Spółka z o.o.? Sprawdź, co jeszcze na ten temat znajdziesz w LEX.
LEX Search – nowa wersja wyszukiwarki LEX z elementami sztucznej inteligencji. Chcesz łatwiej i szybciej znaleźć właściwe dokumenty?

Sprawdź, co zyskasz dzięki LEX Search >>