W krajach europejskich idea zrównoważonego rozwoju ma dłuższą tradycję i rozwija się bardziej dynamicznie niż w Polsce. Inicjatywa ta w naszej rzeczywistości pojawia się powoli. Prym w tym zakresie wiodą samorządy, a nieliczne firmy stosujące w swoich inwestycjach rozwiązania nawiązujące do koncepcji zrównoważonego rozwoju wykorzystują to raczej jako element strategii marketingowej, budowy wizerunku lub w charakterze ekstrawaganckich dodatków do luksusowych apartamentów.

Ekologiczne rozwiązania w budownictwie

Rozwiązania ekologiczne w Polsce na masowa skale zaczęto stosować wraz z pojawianiem się unijnych funduszy dofinansowujących rozbudowę systemów kanalizacji, oczyszczalni ścieków czy budowę nowoczesnych stacji uzdatniania wody np.: za pomocą promieniowania UV. Na poziomie samorzadów wdrożenia ekologiczne maja już znaczny udział dzięki wsparciu Unii Europejskiej i dotacjom rządowym. Na świecie idee proekologiczne w budownictwie są stosowane już od wielu lat na dużo szersza skale i bardzo śmiałe projekty w tej dziedzinie sa już realizowane. Na południu Europy kolektory słoneczne do podgrzewania wody czy baterie słoneczne sę masowo stosowane w budownictwie wielorodzinnym jaki i jednorodzinnym od wielu lat. Barcelona postanowiła promować inwestycje wykorzystujące odnawialne źródła energii i zmniejszenie emisji dwutlenku węgla o 20% w ciągu dziesięciu lat. Powstała linia szybkiej kolei łączącej Barcelone z Madrytem, oszczędzająca czas przejazdu i zużycie energii.

Popularnością cieszy się system wynajmu rowerów miejskich. Za pomocą karty miejskiej można skorzystać z jednego z 3000 należacych do miasta rowerów i dostać sie do dowolnego miejsca korzystajćc z gęstej sieci ścieżek rowerowych. W wielu miastach na świecie wprowadza sie systemy komunikacji zbiorowej zużywajace mniej energii i emitujace mniej szkodliwych substancji do atmosfery. W Sztokholmie około 50 autobusów jest zasilanych biogazem, powstającym w wyniku fermentacji odpadów, a do roku 2010 planowane jest zwiększenie tej liczby do 200. W centrach miast powstają duże strefy bez samochodów lub ze znacznym ograniczeniem ruchu i wysokimi opłatami wjazdu, jak np. w Londynie. 4% energii dla Kopenhagi pochodzi z farm wiatrowych powstałych na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego. W Reykjaviku większość energii pochodzi ze zródeł odnawialnych: z hydroelektrowni i źródeł geotermalnych. Podobne rozwiązanie zastosowano też na Podhalu, jednak na dużo mniejsza skale. W Chicago w inwestycji Near North Apartments zastosowano innowacyjne rozwiazanie montując elektrownie  wiatrową na dachu. Samo urządzenie przypomina w kształcie tunel aerodynamiczny. W Niemczech, Danii czy Stanach Zjednoczonych farmy wiatrowe lub słoneczne produkują już energie na skale masowa, zaopatrując całe osiedla. Promowanie, wspieranie zielonych inicjatyw przez samorządy otwiera drogę dla podobnych inicjatyw ze strony deweloperów, tworzac przestrzeń dla tego typu rozwiązań, oraz oczekiwanie wsród potencjalnych klientów, szukających biur do wynajęcia czy miejsca do zamieszkania. W przedsięwzięciach deweloperów zaczęto stosować nowoczesne systemy zarządzania energią, wykorzystanie wód opadowych czy energii słonecznej w segmencie biurowym oraz najdroższych apartamentowcach.

Powoli technologie proekologiczne zaczynaja przenikac również do tańszego budownictwa. W inwestycji Klonowa Aleja na Targówku w Warszawie zastosowano zwiekszoną izolacyjność ścian oraz baterie słoneczne zamontowane na dachu. W Feliz Residence deweloper planuje dodatkowo
instalacje recyclingu wody deszczowej. W apartamentowcu Złota 44 montowany jest system zarządzania oświetleniem, system odzyskiwania ciepła z wody, a użycie odpowiednich materiałów i system kontroli obecny w każdym apartamencie pozwolą na zredukowanie zużycia energii. W Warszawie planowany jest wieżowiec biurowy przy placu Grzybowskim, w którego bryle zaprojektowano miejsca na elektrownie wiatrowe, które będą dodatkowym źródłem energii. Projekt bardzo przypomina budowany obecnie w Guangzhou w Chinach – Pearl River Tower, w którym wiatr wykorzystywany jest w turbinach wiatrowych zainstalowanych w bryle wieżowca. Podobne rozwiązanie z powodzeniem działa dzis w Bahrajn World Trade Center.

Zrównoważony rozwój

W języku potocznym pojecie zrównoważonego rozwoju zyskuje w zależności od kontekstu nieco inne znaczenia: często używane jest jako synonim zachowań proekologicznych, zaś w środowiskach biznesowych jest utożsamiane z sukcesem i innowacyjnością. Musimy pamiętać, że zasada zrównoważonego rozwoju nie obejmuje tylko rozwiązań ekologicznych, ale wyraża sieę w całokształcie harmonijnej koegzystencji człowieka w środowisku naturalnym, rozumianym jako wdrażanie projektów i rozwiązań prowadzących do trwałego rozwoju społeczno-gospodarczego, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Celem tych działań jest zagwarantowanie możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń. W Polsce zasada zrównowaźonego rozwoju zyskała rangę konstytucyjna – została zapisana w art. 5 konstytucji RP. W dokumentach Narodów Zjednoczonych (Oswiadczenie z Rio, World Charter for Nature, Stockholm Conference 1972) definicja zrównoważonego rozwoju
Ziemi rozumiana jest jako „rozwój zaspokajający podstawowe potrzeby wszystkich ludzi, a jednocześnie dbający o ochronę, zachowanie i odnowę zdrowia i integralności systemów ekologicznych ziemi, bez ryzyka, że potrzeby przyszłych pokoleń nie będą mogły być zaspokojone, a granice wytrzymałości Ziemi zostaną przekroczone. Używając języka ekonomii, można powiedzieć, że zgodnie z idea zrównoważonego rozwoju społeczenstwo powinno życ w miare możliwosci "z odsetek", a nie "z kapitału". Zrównoważony rozwój oznacza, że wzrost gospodarczy prowadzi do zwiększania spójności społecznej (w tym m.in. zmniejszania rozwarstwienia społecznego, wyrównywania szans, przeciwdziałania marginalizacji i dyskryminacji) oraz podnoszenia jakosci srodowiska naturalnego poprzez m.in. ograniczanie szkodliwego wpływu produkcji i konsumpcji na stan srodowiska, ochronę zasobów przyrodniczych.

Nowe ekologiczne miasta

Pod Katowicami TUP S.A. planuje budowę samowystarczalnego i ekologicznego miasteczka od podstaw. W miasteczku Siewierz zaprojektowano domy jednorodzinne jak i zabudowę szeregowa,  wille miejskie i kamieniczki. Inwestycja jest ulokowana nad brzegiem zalewu, gdzie powstanie hotel oraz przystań dla łodzi. Dywersyfikacja funkcji usługowych, mieszkaniowych i biurowych nawiązuje do idei zrównoważonego rozwoju. Przy rynku powstana sklepiki, kawiarnie, punkty usługowe, a także kosciół. Zarezerwowano również miejsce dla szkół i przedszkoli. Projekt zakłada realizacje nowego miasteczka jako miasta ekologicznego. Celem jest ograniczenie negatywnego wpływu inwestycji na srodowisko przy równoczesnej poprawie obecnego stanu srodowiska naturalnego. Przewidziano budowę własnego ujęcia wody i stacji uzdatniania. Powstaną dwa obiegi wody: jeden ze studni głebinowej, drugi z odzyskanej wody deszczowej służacej do nawadniania ogrodów i do celów sanitarnych. W drugim obiegu znajdzie sie również odzyskana woda pochodząca z naturalnej oczyszczalni scieków. Zasadniczy proces oczyszczania bedzie sie odbywać o naturalny filtr roslinny. Nastepnie ścieki oczyszczone będą kierowane do stawu denitryfikacyjnego zamieszkanego przez ryby i płazy. Dzieki temu uda sie zamknąć obieg wody i uniknie się osuszania terenu. Wyeliminowany zostanie także spływ zanieczyszczeń do wód powierzchniowych i zostanie ograniczone negatywne oddziaływanie na wody gruntowe. Strefa zieleni nadbrzeżnej bedzie chronić zbiornik wodny przed zanieczyszczeniami. W ramach projektu przewidziano instalacje kolektorów słonecznych do produkcji ciepłej wody, podłączenie kominków do instalacji grzewczych, wykorzystanie obrotowych ogniw fotogalwanicznych i elektrowni wiatrowych do produkcji elektryczności. Bioelektrownia będzie wykorzystywać materiał z osadnika gnilnego oczyszczalni jako paliwo do produkcji energii elektrycznej i cieplnej. Rozwiązania architektoniczne obejmują stosowanie naturalnych, przyjaznych środowisku lokalnych materiałów budowlanych takich jak drewno, kamień, szkło. Usytuowanie i ukształtowanie budynków uwzględnia maksymalizacje wykorzystania energii słonecznej. Innym rozwiązaniem jest wykorzystanie zielonych dachów, dzieki którym uzyskuje się wyrównanie dopływu wód deszczowych i poprawę ich jakości.

Dotacje unijne

W myśl unijnego priorytetu 4 Programu Infrastruktura i Srodowisko przedsiebiorcy moga otrzymac dotacje na proekologiczne inwestycje. Takie dodatkowe udogodnienia jak kolektory słoneczne wspomagajace ogrzewanie wody w budynkach, moduły fotowoltaiczne zasilajace silniki bram i okien połaciowych. Przewidziano środki unijne na np. instalacje odsiarczania spalin, urządzenia odpylające, oczyszczalnie ścieków przemysłowych, projekty zagospodarowania odpadów czy też projekty zgodne z wymogami BAT (ang.: Best Available Technology – najlepsza dostepna technika). Nowością są fundusze na inwestycje recyclerów oraz na wdrażanie w firmach systemów zarządzania środowiskowego. Tak wiec Strategia Lizbonska uzupełniona podczas szczytu Rady Europejskiej w Goeteborgu w 2001 r. o nowy element związany z ochrona środowiska i osiąganiem zrównoważonego i trwałego rozwoju znajduje swoje zastosowanie w formie funduszy UE, a szczytne idee koncepcji zrównoważonego rozwoju maja duże szanse wdrożeniowe w postaci projektów przyjaznych dla ludzi, środowiska i rozwoju gospodarczego.

Artykuł pochodzi z raportu „Czy warto inwestować w nieruchomości w Polsce”, przygotowany przez kancelarię BSJP i firmę ProDevelopment. www.bsjp.pl