Czy adresatem decyzji o pozwoleniu na budowę może być firma, pod którą osoby fizyczne prowadzą działalność gospodarczą (firma nie jest zarejestrowana w KRS, posiada jedynie REGON)?
Adresatem decyzji o pozwoleniu na budowę nie może być firma, pod którą osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą.
Zgodnie z art. 29 k.p.a., stronami postępowania administracyjnego mogą być osoby fizyczne i osoby prawne, a jeśli chodzi o państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne i organizacje społeczne - również jednostki nieposiadające osobowości prawnej. Z kolei w świetle art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 z późn. zm.) - dalej u.s.d.g., przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, a także wspólnicy spółki cywilnej. W rozpatrywanym przypadku wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą na zasadzie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, co oznacza, że podmiot taki rozumiany potocznie jako firma nie posiada ani osobowości prawnej, ani zdolności prawnej. W związku z powyższym stroną postępowania administracyjnego, a zatem adresatem nakazów i decyzji powinna być konkretna osoba fizyczna, nie natomiast firma, pod którą osoba ta prowadzi działalność gospodarczą. (wyrok WSA z dnia 23 października 2008 r., II SA/Gl 463/08).
Jeżeli we wniosku wpisano wnioskodawcę poprzez określenie nazwy jednoosobowego przedsiębiorstwa prowadzonego przez konkretną osobą, to tego rodzaju przedsiębiorstwo nie ma podmiotowości na gruncie powołanych wcześniej przepisów art. 28 i 29 k.p.a. (nie ma ono osobowości prawnej, nie jest także tzw. ułomną osobą prawną). Przymiotu strony postępowania nie może być przedsiębiorstwo prowadzone przez daną osobę w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Na takim też stanowisku stanął WSA w wyroku z dnia 5 września 2006 r. (VI SA/Wa 889/06) stwierdzając, że "w przypadku osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą firma, pod nazwą której prowadzona jest działalność gospodarcza, nie jest podmiotem praw i obowiązków i dlatego też decyzję o warunkach zabudowy należy kierować do osoby fizycznej podając jej nazwisko i imiona, a następnie nazwę firmy, pod którą działalność jest wykonywana". Podobny pogląd wyraził WSA w Krakowie w wyroku z dnia 18 grudnia 2009 r., II SA/Kr 1579/09. Pomimo że obydwa orzeczenia dotyczą decyzji o warunkach zabudowy, należy w zupełności pogląd ten odnieść również do pozwolenia na budowę, tym bardziej, że stanowi ono kolejny element formalnoprawny procesu inwestycyjnego. Podkreślenia ponadto wymaga, że ostateczne pozwolenie na budowę pozostaje w obrocie prawnym i jest tytułem do prowadzenia robót budowlanych. Uczestnicy tego procesu (strony postępowania) mogą faktycznie nie mieć dostępu do materiału dowodowego zebranego w postępowaniu poprzedzającym wydanie tej decyzji i nie mogą we własnym zakresie wyprowadzać z tego materiału dowodowego wniosków sprzecznych z treścią decyzji, w tym samodzielnie ustalać kto jest inwestorem. Dotyczy to także organu nadzoru budowlanego, który weryfikuje prawidłowość wykonanych robót w oparciu o zawiadomienie o zakończeniu budowy lub wniosek o pozwolenie na użytkowanie, będąc związanym treścią ostatecznego pozwolenia na budowę.
Podsumowując, adresatem decyzji o pozwoleniu na budowę nie może być firma, pod którą osoba fizyczna prowadzi działalność gospodarczą. Jeżeli wniosek sformułowano poprzez wskazanie jedynie firmy, której oznaczenie nie określa imienia i nazwiska osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, organ musi zweryfikować, jaki jest status inwestora. Jeżeli wskazana firma określa imię i nazwisko, a wniosek zawiera podpis tej osoby, w decyzji jako adresata należy i tak wskazać tę konkretną osobę fizyczną, można ewentualnie dodać człon "prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (…)". Nie ulega zatem wątpliwości, że decyzję w takim przypadku można skierować jedynie do osoby fizycznej. W przeciwnym razie, organ naraża się nawet na zarzut stwierdzenia nieważności takiej decyzji z uwagi na przesłankę z art. 156 § 1 pkt 4 k.p.a.

Tomasz Gawroński