Były już minister zdrowia Adam Niedzielski w czerwcu powołał zespół, który miał się zająć opracowaniem wytycznych dla podmiotów leczniczych. Była to reakcja na kolejną śmierć ciężarnej kobiety. 33-latka pojechała do szpitala w Nowym Targu w piątym miesiącu ciąży po odpłynięciu wód płodowych. Kobieta zmarła w szpitalu po trzech dniach z powodu wstrząsu septycznego.
Czytaj także na Prawo.pl: Liberalizacja prawa aborcyjnego podwójnie zablokowana
Zespół powołany przez ministra zdrowia miał przygotować wytyczne dla szpitali, w szczególności m.in. sposób oceny i potwierdzania przesłanek dopuszczalności przerwania ciąży (w odniesieniu do dwóch przesłanek, które ją umożliwiają). W jego skład weszło grono lekarzy, w tym konsultanci krajowi, ale i urzędnicy resortu zdrowia. Zgodnie z zarządzeniem zespół podejmuje uchwały zwykłą większością głosów. Wypracowane wytyczne mają trafić do akceptacji ministra zdrowia (do 15 listopada 2023 r. - zgodnie z zarządzeniem).
Mnogość wytycznych równa się chaos
Michał Bulsa, prezes Okręgowej Rady Lekarskiej w Szczecinie przypomina, że już 29 czerwca Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników w siedzibie Naczelnej Izby Lekarskiej zaprezentowało wytyczne dotyczące postępowania w przypadku przedwczesnego odpływania płynu owodniowego.
Czy wytyczne towarzystwa naukowego to za mało?
- Jest ryzyko, że powstanie dualizm: będą wytyczne towarzystwa naukowego i wytyczne zespołu utworzonego przez ministra zdrowia - mówi Michał Bulsa. Przyznaje też jednocześnie, że lekarze chcą wiedzieć, że wykonując procedury nie narażą się na wieloletnie procesy sądowe. - Wytyczne pomagają lekarzowi oprzeć się w sytuacji niejasnej sytuacji klinicznej, które w medycynie są częste - dodaje.
Naczelna Rada Lekarska już lata temu sygnalizowała, że w Polsce tworzenie wytycznych jest rozproszone i nie jest koordynowane.
Michał Bulsa podkreśla, że środowisko lekarzy oczekiwałoby od Ministerstwa Zdrowia, aby wspierało towarzystwa naukowe w opracowywaniu wytycznych medycznych, procedur postępowania dla lekarzy. - Najlepiej dla zdrowia pacjentek byłoby, gdyby Ministerstwo Zdrowia miało podpisane umowy z towarzystwami naukowymi na regularne tworzenie wytycznych w ważnych dla ochrony zdrowia dziedzinach. Aby takie wytyczne powstawały regularnie, a lekarze byli o nich informowani, potrzebne są pieniądze. Tego jednak nie ma. W Polsce towarzystw naukowych się nie wzmacnia, a resort reaguje dopiero w reakcji na kryzys medialny - dodaje.
Wytyczne medyczne pod nadzorem urzędników
Samorząd lekarski negatywnie ocenia określanie standardów postępowania medycznego w drodze rozporządzeń.
Naczelna Rada Lekarska uważa, że standardy postępowania medycznego nie powinny mieć charakteru powszechnie obowiązujących przepisów prawnych, lecz fachowych zaleceń i wytycznych - podkreślono.
Pytanie, czy powinny one podlegać akceptacji ministra zdrowia i powstawać z udziałem urzędników.
Ewa Marcjoniak, adwokatka (Kancelaria Adwokacka adwokat Ewy Marcjoniak), zaznacza, że lekarze najlepiej wiedzą, jak postępować w konkretnym przypadku. Jest to kwestia wiedzy medycznej, a nie prawnej - mówi. - Jeżeli próbuje się upolityczniać wiedzę medyczną i wiązać lekarzy przepisami prawa, czy to rangi rozporządzenia czy innymi, to jest to działanie przeciwskuteczne. Środowiskom kobiecym nie zależy na tym, aby wiązać lekarzy i limitować ich w swobodzie decyzji medycznej, zgodnej z przysięgą Hipokratesa. Nie wyobrażam sobie ubrania w przepisy prawa tego, jak ma postępować lekarz w konkretnym, stricte medycznym przypadku. Nie da się poszczególnych przypadków opisać formułą prawną - dodaje.
Temat dodatkowo upolityczniono. Michał Bulsa zauważa, że spotkanie zespołu, który ma przyjąć projekt wytycznych dotyczących przerywania ciąży (m.in. ocena przesłanek) zostało przesunięte z 12 września na termin listopadowy, czyli po wyborach, a tuż przed pierwszym posiedzeniem Sejmu nowej kadencji.
– Ministerstwo Zdrowia powołało zespół ds. opracowania wytycznych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży, deklarując szybką pracę z ekspertami dla dobra pacjentek. Po hucznych deklaracjach zespół zawiesił działalność na czas wyborów, potem zupełnie nagle po wyborach się obudził - mówi. Jak mówi, efekt jest taki, że wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników nie zostały poparte przez ministra zdrowia.
Czytaj też w LEX: Spór o dopuszczalność przerywania ciąży z perspektywy etycznej i filozoficznoprawnej (komentarz do wyroku TK w sprawie K 1/20) >
Zespół ministra zdrowia - wytyczne dla szpitali (aborcja)
Do zadań zespołu należy opracowanie wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z przerywaniem ciąży w przypadkach stwierdzenia wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 4a ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, zawierających w szczególności:
- sposób oceny i potwierdzania przesłanek dopuszczalności przerwania ciąży;
- przesłanki konieczności zlecenia dodatkowych konsultacji medycznych, mających na celu określenie stanu zdrowia ciężarnej;
- sposób postępowania z ciężarną w przypadku stwierdzenia stanu zagrożenia jej życia lub zdrowia;
- materiały szkoleniowe dla pracowników medycznych oddziałów ginekologiczno-położniczych.
W skład powołanego zespołu wchodzą:
- przewodniczący - prof. dr hab. Krzysztof Czajkowski - konsultant krajowy w dziedzinie położnictwa i ginekologii;
- zastępca przewodniczącego - prof. Małgorzata Świątkowska-Freund - Akademia Medycznych i Społecznych Nauk Stosowanych w Elblągu;
- prof. Ewa Helwich - konsultant krajowy w dziedzinie neonatologii;
- prof. dr hab. Mirosław Wielgoś - konsultant krajowy w dziedzinie perinatologii;
- prof. dr hab. Piotr Gałecki - konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii;
- prof. Przemysław Oszukowski - Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi;
- prof. Bożena Leszczyńska-Gorzelak - Uniwersytet Medyczny w Lublinie;
- prof. Hubert Huras - kierownik Oddziału Klinicznego Położnictwa i Perinatologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie oraz kierownik Kliniki Położnictwa i Perinatologii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego;
- Katarzyna Kozioł - zastępca Dyrektora Departamentu Postępowań Wyjaśniających Biura Rzecznika Praw Pacjenta;
- dr Monika Sadowska - Biuro Rzecznika Praw Pacjenta;
- mgr Bożena Cieślak-Osik, psycholog, Szpital Kliniczny im ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie;
- przedstawiciel Naczelnej Rady Lekarskiej;
- Anna Skowrońska-Kotra - zastępca Dyrektora Departamentu Prawnego w Ministerstwie Zdrowia;
- Dariusz Poznański - Dyrektor Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia;
- Sekretarz Zespołu - przedstawiciel Departamentu Zdrowia Publicznego w Ministerstwie Zdrowia.
- z głosem doradczym, osoby niebędące jego członkami, zaproszone przez przewodniczącego lub jego zastępcę
Czytaj też: Prawo lekarza do sprzeciwu sumienia (po wyroku Trybunału Konstytucyjnego) >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
