Na podpis prezydenta czeka nowelizacja ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Gdy przepisy wejdą w życie, pacjenci będą mogli dochodzić odszkodowań na pozasądowej, szybkiej ścieżce. Co jednak istotne, będzie można się o nie ubiegać, jeśli do zdarzenia medycznego doszło w szpitalu w ramach świadczeń finansowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Rekompensaty będą wypłacane z Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych w dyspozycji Rzecznika Praw Pacjenta.
Na szybką ścieżkę trzeba decydować się szybko
Pacjent lub w przypadku jego śmierci osoby bliskie mają rok na złożenie wniosku do Rzecznika Praw Pacjenta (od dnia, w którym dowiedzieli się o zdarzeniu). Jednak nie może to być dłuższy okres niż trzy lata od dnia, w którym doszło do zdarzenia.
- To dość krótki termin, a trzeba pamiętać, że często leczenie jest długotrwałe i określenie przyczyn i wszystkich skutków danego zdarzenia medycznego może być w tak krótkim okresie trudne. Nie wszystkie konsekwencje ujawniają się szybko, a przez pierwsze lata pacjenci na ogół koncentrują się na leczeniu niekorzystnych następstw i nie myślą o krokach prawnych– mówi mec. Jolanta Budzowska, radca prawny, specjalizująca się w sprawcach o błąd medyczny.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Zdarzenia niepożądane w placówce medycznej - zadania kadry zarządzającej oraz personelu >
Złożenie wniosku będzie kosztowało 300 zł. Pacjent otrzyma tę kwotę z powrotem, jeśli RPP przyzna świadczenie kompensacyjne. Decyzję w sprawie świadczenia ma być gotowa w ciągu trzech miesięcy od wpłynięcia wniosku.
Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec wyjaśnia, że pacjent będzie musiał opisać, na czym polega jego problem, jakiej szkody doznał i dołączyć posiadaną dokumentację. - Będzie mógł to zrobić na prostym formularzu, który będzie można złożyć elektronicznie i w tradycyjnej formie. Prawnicy w biurze RPP zweryfikują dokumentację i w razie potrzeby wystąpią do placówki medycznej o jej uzupełnienie - mówił w wywiadzie dla Prawo. pl.
Czytaj także na Prawo.pl: Chmielowiec: Odszkodowania dla pacjentów szpitali to pierwszy krok
Albo szybka rekompensata, albo sąd
Szybka rekompensata nie zawsze będzie dla poszkodowanego pacjenta (lub w przypadku śmierci - dla bliskich) najlepszym rozwiązaniem.
- Pacjenci muszą być szczególnie uważni, kierując sprawę do Rzecznika Praw Pacjenta. Przede wszystkim muszą zdawać sobie sprawę z tego, że w tym postępowaniu nie otrzymają renty. Tymczasem jej uzyskanie jest niekiedy ważniejsze od zadośćuczynienia, bo pozwala na zabezpieczenie przyszłych kosztów leczenia czy utraconych zarobków – mówi Jolanta Budzowska.
Jeśli pacjent przyjmie rekompensatę, to jest to równoznaczne z tym, że zrzeka się z wszelkich roszczeń o odszkodowanie, rentę oraz zadośćuczynienie pieniężne, które mogą wynikać z zdarzenia medycznego (które ujawniły się do dnia złożenia wniosku).
Pacjentowi nie przysługuje świadczenie kompensacyjne, jeśli na jego rzecz prawomocnie osądzono sprawę o odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie. Nie otrzyma świadczenia także osoba, jeśli toczy się w jej sprawie postępowanie cywilne albo już takie odszkodowanie, rentę lub zadośćuczynienie otrzymała (w tym z tytułu ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej). Rekompensaty z Funduszu Kompensacyjnego nie otrzyma też osoba, jeśli sąd orzekł na jej rzecz obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązkę.
Czytaj w LEX: Metodyka zarządzania ryzykiem w szpitalu >
Pacjent poradzi sobie sam? Nie zawsze
Pacjenci w postępowaniu u Rzecznika Praw Pacjenta nie muszą być reprezentowani przez pełnomocników, ale mogą.
- Za pogorszenie jakości życia albo konieczność opieki osób trzecich będzie przyznawana osobna część rekompensaty. Wykazanie tego będzie po stronie pacjenta, bo zespół przy Rzeczniku Praw Pacjenta nie będzie prowadził z urzędu tak szczegółowego postępowania dowodowego odnośnie sytuacji życiowej, jak robi to sąd. Dlatego w niektórych sytuacjach, przy poważniejszych szkodach, udział pełnomocnika może być dla pacjenta korzystny – mówi mec. Jolanta Budzowska.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Jak uniknąć naruszeń praw pacjenta w placówce - wskazówki dla personelu i kadry zarządzającej >
Pacjent nie musi się zgodzić na rekompensatę
Jeśli kwota przyznana przez Rzecznika Praw Pacjenta okaże się dla pacjenta na przykład zbyt niska, to nie musi się na nią zgadzać – nie musi przyjmować rekompensaty.
- Pacjent może nie przyjąć rekompensaty. Zyskuje natomiast wgląd w akta postępowania i może zobaczyć, czym kierował się Rzecznik Praw Pacjenta kalkulując wysokość rekompensaty lub jej odmawiając – mówi mec. Jolanta Budzowska.
Zauważa jednak przy tym, że jeśli są to korzystne dla pacjenta ustalenia, to będzie mógł on je wykorzystać przed ubezpieczycielem albo przed sądem. – Jeżeli jednak ustalenia te będą niekorzystne, to trzeba się liczyć z sytuacją, że ubezpieczyciel czy szpital wykorzysta te zebrane przez Rzecznika Praw Pacjenta materiały przeciwko pacjentowi – mówi mec. Jolanta Budzowska.
Czytaj w LEX: Przegląd spraw sądowych w kontekście najczęściej spotykanych błędów medycznych >
Śmierć w wyniku zdarzenia medycznego
Mecenas zwraca uwagę, że postępowanie przed Rzecznikiem Praw Pacjenta zwiększa szanse na wykazanie, że śmierć nastąpiła na skutek zdarzenia medycznego.
- Wykazanie, że za śmierć pacjenta odpowiada błąd medyczny, jest trudne w sądzie cywilnym, ponieważ sprawy dotyczą często osób przewlekle chorych lub z wielochorobowością, najczęściej też nie wykonuje się sekcji zwłok. W związku z tym linia obrony przeciwników zwykle sprowadza się do rozmycia odpowiedzialności. Ich celem jest pokazanie, że być może wystąpiły pewne błędy, ale brakuje adekwatnego związku przyczynowo-skutkowego. Pacjentom nie pomagają też mało stanowcze opinie biegłych – mówi mec. Jolanta Budzowska.
Podkreśla jednak, że w przypadku nieprzyjęcia propozycji świadczenia, samo stwierdzenie zdarzenia medycznego w postępowaniu przed RPP rodzinie zmarłego pacjenta może co prawda przynieść pewną korzyść, ale nie wiąże się z automatycznym uznaniem odpowiedzialności co do zasady, a tym bardziej przyznaniem konkretnej kwoty przez sąd czy ubezpieczyciela.
- Każdy przypadek jest inny, a ścieżka przed rzecznikiem to tylko jeden z etapów w całym procesie. Warto zachować ostrożność i skonsultować się z prawnikiem, aby zrozumieć pełny zakres możliwości w takich sytuacjach i świadomie wybrać sposób dochodzenia roszczeń– dodaje.
Zdarzenie medyczne - definicja
Zdarzenie medyczne to zaistniałe w trakcie udzielania lub w efekcie udzielenia bądź zaniechania udzielenia świadczenia zdrowotnego:
- a) zakażenie pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
- b) uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia pacjenta, albo
- c) śmierć pacjenta,
– którego z wysokim prawdopodobieństwem można było uniknąć w przypadku udzielenia świadczenia zdrowotnego zgodnie z aktualną wiedzą medyczną albo zastosowania innej dostępnej metody diagnostycznej lub leczniczej, chyba że doszło do dających się przewidzieć normalnych następstw zastosowania metody, na którą pacjent wyraził świadomą zgodę.
Czytaj w LEX: Zbiorowe prawa pacjentów w decyzjach Rzecznika Praw Pacjenta oraz orzecznictwie sądów administracyjnych >
Komu przysługuje rekompensata?
Świadczenie kompensacyjne przysługuje pacjentowi lub – w przypadku śmierci pacjenta – krewnemu pierwszego stopnia, małżonkowi (za wyjątkiem separacji), osobie pozostającej w stosunku przysposobienia oraz osobie pozostającej z pacjentem we wspólnym pożyciu.
Ile wyniesie świadczenie kompensacyjne (jedno zdarzenie, jeden wnioskodawca)?
- 1) w przypadku zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – od 2000 zł do 200 000 zł;
- 2) uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł;
- 3) śmierci pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.
Czytaj w LEX: Odszkodowania i inne wydatki na rzecz poszkodowanego pacjenta jako koszt podatkowy zakładu opieki zdrowotnej >
Od czego zależy wysokość świadczenia kompensacyjnego
- 1) w przypadku zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym – decyduje charakter następstw zdrowotnych oraz stopień dolegliwości wynikających z zakażenia biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, w tym w zakresie uciążliwości leczenia, uszczerbku na zdrowiu oraz pogorszenia jakości życia;
- 2) uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia – charakter następstw zdrowotnych oraz stopień dolegliwości wynikających ze zdarzenia medycznego, w tym w zakresie uciążliwości leczenia, uszczerbku na zdrowiu oraz pogorszenia jakości życia;
- 3) śmierci pacjenta – pozostawanie w związku małżeńskim w chwili śmierci pacjenta, pokrewieństwo, pozostawanie w stosunku przysposobienia, pozostawanie we wspólnym pożyciu, wieku wnioskodawców i wieku zmarłego pacjenta.
Zobacz nagranie szkolenia w LEX: Postępowanie z trudnym pacjentem w placówce medycznej >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
