Cudzoziemiec Asmat S. od kilku lat przebywający w Polsce, złożył wniosek o uznanie za obywatela polskiego. Wojewoda Dolnośląski oraz Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydali w tej sprawie decyzje odmowne. Argumentowali, że Asmat S. stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa publicznego. Główne zastrzeżenia dotyczyły wcześniejszego postępowania wnioskodawcy, który popełnił w Polsce różne przestępstwa, m.in. prowadził pojazd pod wpływem alkoholu oraz dokonał kradzieży. Skazanie za te przestępstwa uległy jednak zatarciu.
Wnioskodawca odwołał się do polskich sądów administracyjnych. Argumentował, że wypełnił wszystkie warunki nadania obywatelstwa i nie stanowi zagrożenia zarówno dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, jak też bezpieczeństwa i porządku publicznego. Nie podważał, że w przeszłości był kilkukrotnie karany za jazdę w stanie nietrzeźwości i kradzież. Podkreślił jednak, że skazanie za te czyny uległo zatarciu, a zatem w świetle prawa może uważać się za osobę niekaraną. Jego zdaniem organy orzekające w sprawie powinny przedstawić i wykazać związek przyczynowo - skutkowy między wyrokami zapadłymi w jego sprawie, co do których nastąpiło zatarcie skazania, a ewentualnym zagrożeniem, jakie stwarzał dla państwa i społeczeństwa polskiego. A zaskarżone decyzje takich wniosków nie zawierały.
Formalne przesłanki nie wystarczą
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił jego skargę, a następnie Naczelny Sąd Administracyjny podtrzymał to rozstrzygnięcie.
Sądy szczegółowo przeanalizowały aktywność kryminalną Asmata S. Wskazały, że wielokrotnie naruszył zasady ruchu drogowego, w tym będąc w stanie po spożyciu alkoholu. Poruszał się pojazdem mechanicznym po drodze publicznej pomimo tego, że uprawnienia do kierowania pojazdem zostały mu odebrane. Nie zastosował się do orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów i kierując autem dopuścił się kolejnych wykroczeń. Nadto dokonał kradzieży.
NSA wskazał, że prawdą jest, że skazanie za te czyny uległo zatarciu. Nie oznacza to jednak, że organy administracyjne – w tej sprawie wojewoda i minister, powinni zrezygnować z samodzielnej oceny, czy wnioskodawcy należy przyznać polskie obywatelstwo. Zatarcie skazania polega bowiem na uznaniu skazania za niebyłe i usunięciu wpisu o skazaniu z rejestru skazanych (art. 106 k.k.). Powstaje fikcja prawna, że skazany nie był w ogóle karany, chociaż taki fakt w rzeczywistości miał miejsce; w sferze prawnej zostaje wymazany fakt skazania. Osoba taka ma prawo do niewykazywania skazania w składanych przez siebie oświadczeniach, zawierających informację o uprzedniej karalności bez obawy o pociągnięcie do odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznanie (art. 233 par 1 k.k.). Oznacza to, że cudzoziemiec jest traktowany jako osoba niekarana w świetle przepisów prawa publicznego. Tym niemniej, na gruncie przepisów ustawy o obywatelstwie polskim, fakt uprzedniego skazania, choć zatartego, nie może zostać pominięty przy uznawaniu danej osoby za polskiego obywatela.
Zobacz wzór dokumentu w LEX: Postanowienie o zatarciu skazania > >
Uprzednie karanie ma znaczenie
Odnosząc się do zarzutów skargi, sądy podkreślały, że pojęcie "zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego" może być szeroko interpretowane. Co ważne, nie jest konieczne, aby wystąpiły zdarzenia, fakty wyczerpujące znamiona owych pojęć. Wystarczające jest samo zagrożenie ich wystąpieniem.
Skarżący miał rację, że polskie przepisy nie wymagają, by o polskie obywatelstwo ubiegała się wyłącznie osoba niekarana. Błędny był jednak wniosek, jaki z braku takiego wymogu skarżący wywodził. Otóż fakt uprzedniego ukarania powinien być wzięty pod uwagę, ale nie w ramach historii karnej cudzoziemca, lecz w ramach oceny dotychczasowej postawy cudzoziemca i dokonania prognozy na przyszłość w kontekście całokształtu informacji o cudzoziemcu. Ustalenia odnoszące się do cudzoziemca pod kątem zagrożenia z jego strony dla wartości określonych w art. 31 pkt 2 ustawa o obywatelstwie polskim powinny być dokonywane na podstawie wszelkich dostępnych organom informacji o cudzoziemcu, w tym również informacji o skazaniu za popełnienie przestępstwa lub wykroczenia - nawet jeśli skazanie uległo zatarciu.
Historia zachowań Asmata S. świadczy o tym, że nie ma on chęci przestrzegania porządku prawnego. Podczas pobytu w Polsce, cztery razy naruszył porządek publiczny obwarowany przepisami karnymi. Oczywiście jakościowo ma znaczenie, czy są to przestępstwa czy wykroczenia, ale ocenie podlega przede wszystkim sama postawa i dotychczasowe zachowanie skarżącego na terytorium RP. Dlatego ocena organów w sprawie, że Asmat S. stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, a tym samym nie powinien zostać polskim obywatelem była prawidłowa.
Wyrok NSA z dnia 24 października 2024 r. sygn. II OSK 2872/21
Czytaj w LEX: Istota zatarcia skazania jako zdarzenia prawnego > >
Cena promocyjna: 69 zł
|Cena regularna: 69 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 69 zł