Po wejściu w życie przepisów nowej ustawy o ochotniczych strażach pożarnych okazało się, że starostowie nie mogą wydawać zaświadczeń dla nowych kierowców pojazdów ochotniczych straży pożarnych, gdyż nie mają ku temu stosownej podstawy prawnej. Portal Prawo.pl jako pierwszy napisał o problemie w artykule: Nowy kierowca wozu bojowego nie wyjedzie z remizy, bo jest luka prawna.
Ustawa o ochotniczych strażach pożarnych, która weszła w życie 1 stycznia 2022 r., uchyliła przepisy ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, które określały, jaki podmiot wydaje takie zaświadczenia. Kwalifikacje osoby, która może kierować pojazdem uprzywilejowanym, zostały określone w przepisach ustawy o kierujących pojazdami. Ustawa ta określa też, kiedy członek OSP może kierować pojazdem uprzywilejowanym. Organem właściwym do wydania zezwolenia na kierowanie takim pojazdem jest starosta.
W przypadku kierowców OSP, oprócz podstawowych warunków, dodatkowym wymogiem wydania zezwolenia jest przedstawienie stosownego zaświadczenia potwierdzającego, że osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej. Niektórzy starostwie odmawiają wydania zezwolenia podnosząc, że nie wiadomo, kto jest obecnie podmiotem uprawnionym do wydania dla kierującego pojazdem OSP stosownego zaświadczenia potwierdzającego.
Jedynie bowiem taki dokument uprawnionego organu może być podstawą dla starosty do zwolnienia członka OSP od obowiązku dołączenia do wniosku zaświadczenia o ukończeniu kursu dla kierujących pojazdami uprzywilejowanymi.
RPO: Wójt powinien mieć wyraźną postawę prawną do wydawania zaświadczenia
Sprawą zainteresował się Rzecznik Praw Obywatelskich. Jego zdaniem, wójt powinien mieć wyraźną postawę prawną do wydawania takiego zaświadczenia. Przemawia za tym zasada legalności i praworządności z art. 7 Konstytucji RP. Wynika z niego m.in. obowiązek wskazania przez przepisy prawa kompetencji do działania organom administracji publicznej i zakaz domniemywania takich kompetencji.
Dlatego zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk wystąpił do ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka o odniesienie się do tego problemu i rozważenie nowelizacji przepisów.
Czytaj w LEX: Zadania gmin w zakresie współpracy z ochotniczymi strażami pożarnymi >>
Ministerstwo Infrastruktury świadome luki
Ministerstwo Infrastruktury jest świadome istnienie problemu. Resort poinformował RPO, że 8 lipca 2022 r. przedstawił wszystkim starostwom powiatowym swoją interpretację przepisów, wskazując, że wymóg określony w art. 109 ust. 1b ustawy o kierujących pojazdami odnosi się do przepisu, który został uchylony i brak jest podstaw do uznania, że dyspozycja tego przepisu może być zrealizowana. Tym samym starosta nie może skutecznie żądać przedstawienia zaświadczenia wydanego przez podmiot, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej potwierdzającego, że osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej.
Resort wskazuje, że istnieje możliwość uzyskania takiego zaświadczenia na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Zgodnie bowiem z art. 217 par. 1 i 2 pkt 2 k.p.a. organ administracji publicznej ma obowiązek wydać zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Skoro zatem wójt (burmistrz, prezydent miasta) wykonuje swoje zadania względem OSP zarówno o charakterze majątkowym, jak i koordynacyjnym, a ponadto posiada informacje o umowie pomiędzy właściwym komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej a strażakiem ratownikiem OSP na pełnienie funkcji kierowcy w danej OSP, to ma on możliwość potwierdzenia – w formie zaświadczenia – określonych faktów.
WZORY DOKUMENTÓW dot. OSP:
- Wykaz strażaków ratowników OSP dla Burmistrza >
- Wykaz strażaków ratowników OSP dla Komendanta PSP >
- Zawiadomienie o braku lub ustaniu prawa do świadczenia ratowniczego >
- Skierowanie kandydata na strażaka ratownika ochotniczej straży na bezpłatne badania lekarskie >
- Wniosek o przyznanie świadczenia ratowniczego >
Ministerstwo podkreśla brak podstaw do skutecznego żądania przedłożenia staroście zaświadczenia, o którym mowa w art. 109 ust. 1b ustawy o kierujących pojazdami. Co do zasady, wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydać zaświadczenie potwierdzające, że dana osoba ma być kierującym pojazdem OSP – na zasadzie potwierdzenia faktów lub stanu prawnego, wynikającego z danych posiadanych przez ten organ – na podstawie przepisów działu VII k.p.a. („wydawania zaświadczeń”) – na wniosek osoby zainteresowanej, o ile będzie posiadał stosowne informacje.
Czytaj w LEX: Finansowanie ochotniczych straży pożarnych przez jednostki samorządu terytorialnego >>
Poprawka trafiła do projektu ustawy o OSP
Początkowo nowelizację art. 109 ust. 1b ustawy o kierujących dopisano do projektu ustawy o ochronie ludności oraz stanie klęski żywiołowej. Ale od sierpnia ubiegłego roku projekt jest cały czas uzgadniany ze stroną samorządową. I nie wiadomo, kiedy trafi do Sejmu. Nowelizacja trafił więc do projektu ustawy o OSP. Szerzej o nowelizacji pisaliśmy w tekstach: Są zmiany do ustawy o ochotniczych strażach pożarnych i Nowelizacja ustawy o OSP potrzebna, ale wymaga uzupełnień.
Zgodnie z propozycją nowe brzmienie przepisu ma być następujące: „W stosunku do kierujących pojazdami ochotniczych straży pożarnych, o których mowa w art. 106 ust. 3, dodatkowym warunkiem wydania zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym jest przedstawienie zaświadczenia wydanego przez gminę potwierdzającego, że osoba ma być kierującym pojazdem ochotniczej straży pożarnej”.
- To bardzo pozytywna zmiana, eliminująca błąd ustawodawcy, na który ochotnicze straże pożarne zwracały uwagę od początku obowiązywania ustawy - ocenia adwokat Krzysztof Miazga.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
