Ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o ochotniczych strażach pożarnych oraz niektórych innych ustaw to projekt poselski (posłów Prawa i Sprawiedliwości). W założeniu ma załatać dziury w ustawie, która obowiązuje od 1 stycznia 2022 roku. Ma uwzględniać też uwagi kierowane do MSWiA przez członków OSP, uchwały Regionalnych Izb Obrachunkowych, a także wątpliwości interpretacyjne organów Państwowej Straży Pożarnej.

 

Większy zakres zadań własnych gminy

Nowela poszerza katalog zadań własnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej, które gmina ma zapewniać, stosownie do posiadanych sił i środków o:

  1. zapewnienie umundurowania wyjściowego,
  2. finansowanie szkoleń innych niż wskazanych w ustawie (innych niż bezpłatne szkolenia organizowane przez PSP) oraz szkoleń z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy,
  3. zapewnienie ubezpieczenia opiekunów młodzieżowych drużyn pożarniczych i dziecięcych drużyn pożarniczych, w tym ubezpieczenia grupowego, od odpowiedzialności cywilnej i od następstw nieszczęśliwych wypadków, podczas wykonywania powierzonych zadań,
  4. zapewnienie wyżywienia dla  strażaków ratowników OSP podczas prowadzenia działań ratowniczych, udziału w działaniach ratowniczych oraz akcjach ratowniczych, udziału w działaniach prowadzonych przez inne służby, inspekcje i straże trwających co najmniej 6 godzin, a także szkoleniach, ćwiczeniach i zawodach sportowo­‑pożarniczych trwających co najmniej 8 godzin.

Jednocześnie nowelizacja wskazuje, że szkolenia, w tym szkolenia specjalistyczne strażaków ratowników OSP oraz kandydatów na strażaków ratowników OSP, które prowadzi nieodpłatnie Państwowa Straż Pożarna będą się odbywały na podstawie programów opracowywanych przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej i zatwierdzanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz na podstawie programu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy, o którym mowa w ustawie z 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (obecnie to sześć programów).

 

Doprecyzowanie kim jest kandydat na strażaka ratownika OSP

Nowe przepisy jednoznacznie wskazują, iż strażacy ratownicy OSP pełniący funkcję kierowcy po ukończeniu 65 lat (pod warunkiem posiadania aktualnych badań lekarskich dopuszczających do prowadzenia pojazdów uprzywilejowanych), mogą brać bezpośredni udział w działaniach ratowniczych i akcjach ratowniczych.

Doprecyzowano definicję ustawową „kandydata na strażaka ratownika OSP”. Obecny przepis odnosi się jedynie bezpośrednio do kwestii młodocianych, pomijając osoby pełnoletnie, co w konsekwencji utrudnia jego interpretację. Zgodnie z nowym brzmieniem kandydatem na strażaka ratownika OSP jest:

  1. strażak OSP, który ukończył 18 lat, a nie ukończył 65 lat, będący uczestnikiem szkolenia podstawowego przygotowującego do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych lub
  2. strażak OSP w wieku od 16 do 18 lat, który za zgodą jednego z rodziców, opiekunów prawnych albo opiekunów faktycznych jest uczestnikiem szkolenia podstawowego przygotowującego do bezpośredniego udziału w działaniach ratowniczych, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu Pracy.

Czytaj w LEX: Finansowanie ochotniczych straży pożarnych przez jednostki samorządu terytorialnego >

 

Czy wiesz, że użytkownicy zalogowani do Moje Prawo.pl korzystają z dodatkowych newsów prawnych tylko dla nich?

Załóż bezpłatne konto na Moje Prawo.pl i zyskaj unikalne funkcjonalności >>>

 

Strażak poszkodowany w zawodach także chroniony

Ustawa poszerza zakres zdarzeń, o uczestniczenie w „zawodach”, w następstwie których strażakowi ratownikowi OSP będzie przysługiwało:

  1. jednorazowe odszkodowanie w razie doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
  2.  renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy;
  3.  odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu,

Sprawdź w LEX: Zadania gmin w zakresie współpracy z ochotniczymi strażami pożarnymi >

Czytaj w LEX: Czy ojciec dziecka, który pobiera świadczenie pielęgnacyjne może jednocześnie otrzymać ekwiwalent przewidziany przepisami ustawy o ochotniczych strażach pożarnych? >

 

Przepisy dotyczące ekwiwalentu budzą spory

Poprawiona ustawa obejmuje  ekwiwalentem pieniężnym również kandydata na strażaka ratownika OSP.  (Taka możliwość istniała do 31 grudnia 2021 r. na bazie przepisów ustawy o ochronie przeciwpożarowej). W założeniu autorów zmian ma to spowodować zwiększenie liczby osób, które chcą zostać strażakami ratownikami OSP. Wypłata ekwiwalentu dla kandydata na strażaka ratownika jest fakultatywna i uzależniona od możliwości finansowych oraz potrzeb z zakresu ochrony przeciwpożarowej danej gminy.

Gmina będzie miała też możliwość wypłacania ekwiwalentu pieniężnego kandydatom na strażaków ratowników OSP, którzy brali udział w zabezpieczaniu obszaru chronionego właściwej jednostki ratowniczo-gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej.

Sprawdź w LEX: Jak należy naliczyć ekwiwalent za działania ratownicze, akcje ratownicze, szkolenia i ćwiczenia strażaka ratownika? >

Nowela ma też rozwiać wątpliwości dotyczące sposobu naliczania ekwiwalentu finansowego. Zgodnie z ustawą ekwiwalent nalicza się za każdą rozpoczętą godzinę, liczoną od zgłoszenia wyjazdu lub gotowości do wyjazdu celu realizowania zadań, o których mowa w art. 3 pkt 7, bez względu na liczbę wyjazdów w ciągu jednej godziny, a w przypadku kandydata na strażaka ratownika OSP, za każdą rozpoczętą godzinę szkolenia. Przeczytaj także: Ekwiwalent dla strażaków ratowników OSP trzeba poprawić

Sprawdź w LEX: Czy ekwiwalent można naliczać proporcjonalnie (minutowo) do czasu udziału w akcji, czy też należy liczyć w zaokrągleniu do pełnych godzin od momentu zgłoszenia wyjazdu? >

Zobacz wzory dokumentów:

 

Doprecyzowanie zasad wydawania świadczenia ratowniczego

Przepisy doprecyzowują też kwestie świadczenia ratowniczego. Ustawa przewiduje, że niekompletny wniosek o przyznanie tego świadczenia organ przyznający pozostawia bez rozpoznania, o czym informuje osobę składającą wniosek. Na weryfikację oświadczenia pod względem jego wiarygodności wójt (burmistrz, prezydent miasta) będzie miał 30 dni od dnia otrzymania oświadczeń. Wezwanie do uzupełnienia braków przedłuża termin o kolejne 30 dni. Nowo dodany przepis wskazuje, że oświadczenie podlega zatwierdzeniu przez właściwego komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej, które jest dokonywane w toku postępowania administracyjnego, a odmowa zatwierdzenia oświadczenia następuje w drodze postanowienia. Także odmowa potwierdzenia oświadczenia następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Sprawdź w LEX: Czy wójt może zadysponować jednostkę ochotniczej straży pożarnej do zabezpieczenia festynu? >

Dodano też przepisy odnoszące się do zasad wypłaty świadczenia ratowniczego osobom zamieszkałym za granicą oraz w przypadku śmierci osoby uprawnionej do świadczenia w sytuacji nieukończenia postępowania prowadzonego w sprawie świadczenia.

Do obsługi i przyznawania świadczeń ratowniczych ma zostać stworzony system teleinformatyczny zarządzany przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej. System ma przekazywać do Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA dane o przyznanych świadczeniach oraz świadczeniobiorcach.  Przeczytaj również: MSWiA doprecyzuje przepisy o świadczeniach ratowniczych dla strażaków ochotników.

Ustawa wprowadza przepis umożliwiający prowadzenie ewidencji udziału strażaków ratowników OSP w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych z wykorzystaniem Systemu Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 14g ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej.

Sprawdź w LEX: Czy można być członkiem więcej niż jednej OSP? >

Sprawdź w LEX: Kto jest strażakiem ratownikiem uprawnionym do ekwiwalentu? >

 

Nowość
Nowość
Ochotnicze straże pożarne. Komentarz

Dariusz P. Kała

Sprawdź  

W ustawie doprecyzowano także przepisy dotyczące:

  1. jednorazowych odszkodowań przysługujących strażakowi ratownikowi OSP, członkom rodziny strażaka ratownika OSP,
  2. pokrywania kosztów pogrzebu w razie śmierci strażaka ratownika OSP,
  3. rekompensat pieniężnych, które przysługują strażakowi ratownikowi OSP, który uczestniczył w zaewidencjonowanym w Systemie Wspomagania Decyzji Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 14g ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, działaniu ratowniczym, akcji ratowniczej, szkoleniu lub ćwiczeniu, i doznał uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku, za czas niezdolności do pracy, za który nie zachował prawa do wynagrodzenia, nie otrzymał zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego na podstawie odrębnych przepisów,
  4. postępowania w sprawie wniosku o przyznanie świadczenia ratowniczego, w tym również w sytuacji śmierci osoby, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia ratowniczego,
  5. postępowania w sprawie nadania Odznaki Świętego Floriana "Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej", którą przyznaje się osobom wyróżniającym się w podejmowaniu działań w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska.

Sprawdź w LEX:

Czy rada gminy posiada kompetencję do ustalania zasad wypłacania ekwiwalentu członkom OSP? >

Na jakiej podstawie pracodawca ma obowiązek udzielić czasu wolnego pracownikowi będącemu członkiem OSP od świadczenia pracy na czas udziału w szkoleniu lub ćwiczeniach? >

Kto powinien przyznać jednorazowe odszkodowanie dla strażaka ochotnika z tytułu trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem podczas akcji ratowniczej? >