Rodziny, które chcą szczątki swoich bliskich przenieść na inny cmentarz, najczęściej bliżej domu napotykają na poważne problemy. Otóż Sanepid żąda od nich aktu zgonu krewnego, którego chcą ekshumować. Tymczasem takich aktów zgonu Urząd Stanu Cywilnego wydać nie mogą ze swego rejestru, nie przewiduje tego ustawa, która mówi tylko o odpisach aktu zgonu.
Czytaj: Nowelizacja prawa pogrzebowego ma wkrótce trafić do prac parlamentarnych>>
Zgodnie z art. 44 cytowanej ustawy z rejestru stanu cywilnego są wydawane m.in. odpisy aktów (skrócone i zupełne). - Zdarza się, że rodziny zmarłych są odsyłane przez Sanepid z powodu braku załączonego odpisu aktu zgonu i korzystając z pomocy zewnętrznych kancelarii prawnych składają wnioski do sądu o stwierdzenie zgonu – mówi kierownik USC w Wągrowcu Edyta Słomka.
Czytaj omówienie orzeczenia: Dalszy powinowaty może domagać się przeprowadzenia ekshumacji zwłok >
Sanepid sam może pobrać odpis
Trzeba przy tym zaznaczyć, że zawarte w cytowanej ustawie rozwiązania prawne oraz informatyczne dają możliwość pobrania odpisu aktu zgonu podmiotom publicznym, czyli także państwowemu inspektorowi sanitarnemu, w ramach dostępnej usługi sieciowej (art. 45 ust. 1 oraz ust. 3).
Senator Wadim Tyszkiewicz wysłał w kwietniu br. oświadczenie do głównego inspektora sanitarnego Krzysztofa Saczki. W piśmie postuluje zmienić wzór wniosku o zezwolenie na ekshumację zwłok lub szczątków w taki sposób, aby z jego treści nie wynikało, że obywatel jest obowiązany dołączyć odpis aktu zgonu.
Czytaj w LEX: Rodzaje aktów stanu cywilnego – akt zgonu >
- Uwzględniając, że w treści wniosku obywatel jest obowiązany podać dane osoby zmarłej – imię, nazwisko, miejsce i datę urodzenia, miejsce i datę zgonu – uznać należy, że obowiązek przekazania powyższych informacji w postaci odpisu aktu zgonu jest nadmiarowy i nie znajduje racjonalnego uzasadnienia – uważa senator Tyszkiewicz.
Podobnie twierdzi kierownik Urzędu Stanu Cywilnego Edyta Słomka. - Uregulowania dotyczące ekshumacji zwłok lub szczątków nie zawierają obowiązku dostarczenia przez osobę uprawnioną odpisu aktu zgonu, tym samym zawarty na wskazanej stronie internetowej opis usługi oraz wzór wniosku wykraczają poza obowiązujące przepisy prawa, co narusza zasadę działania organów administracji na podstawie i w granicach prawa – dodaje.
Sprawdź w LEX: Czy do prochów stosuje się przepisy dotyczące zwłok? >
Z tego względu nie jest także możliwe uznanie, że osoba uprawniona do ekshumacji zwłok, lecz niebędąca ze zmarłym w pokrewieństwie w stopniu uprawniającym do uzyskania odpisu aktu zgonu (art. 45 ust. 1 prawa o aktach stanu cywilnego), posiada interes prawny do uzyskania odpisu aktu zgonu od kierownika urzędu stanu cywilnego
Realizacja interesu obywateli
Ponadto, dla szczątków ludzkich nie sporządza się aktu zgonu, zatem w ogóle nie jest możliwe spełnienie przez obywatela żądania dołączenia odpisu aktu zgonu – zauważa senator Wadim Tyszkiewicz.
Te założenia w pełni korespondują z zasadami prowadzenia postępowania administracyjnego. Zgodnie bowiem z art. 7 k.p.a. obowiązkiem organu administracji publicznej jest podjęcie wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli.
Czytaj w LEX: Właściwość miejscowa kierownika urzędu stanu cywilnego w sprawach rejestracji aktu urodzenia, małżeństwa i zgonu >
Jak wskazuje przepis art. 7b, w toku postępowania organy administracji publicznej współdziałają ze sobą w zakresie niezbędnym do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i prawnego sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli oraz sprawność postępowania, przy pomocy środków adekwatnych do charakteru, okoliczności i stopnia złożoności sprawy.
Senator oczekuje, że państwowe inspektoraty sanitarne w toku postępowania wyjaśniającego we własnym zakresie pozyskają z rejestru stanu cywilnego odpis aktu zgonu za pośrednictwem usługi sieciowej. W ten sposób zniwelowana zostanie sztuczna bariera biurokratyczna, która obecnie w nieuzasadniony sposób obciąża obywateli.
Odpowiedź głównego inspektora
Pełniący obowiązki Głównego Inspektora Sanitarnego Krzysztof Saczek w liście do marszałka Senatu Tomasza Grodzkiego – zgadza się z większością postulatów senatora Tyszkiewicza.
- Ustawa o cmentarzach, ani rozporządzenie Ministra Zdrowia nie nakładają na wnioskodawcę obowiązku dołączania do wniosku (odpisu) aktu zgonu – potwierdza Krzysztof Saczek. - Ponadto, właściwy państwowy powiatowy inspektor sanitarny – może, samodzielnie uzyskać stosowny odpis aktu zgonu. Dodatkowo, odpis taki może zostać uzyskany za pośrednictwem usług sieciowych. Wystarczające będzie podanie przez wnioskodawców odpowiednich informacji, do czego można ich zobowiązać w celu zidentyfikowania zwłok lub szczątków osoby zmarłej i zweryfikowania kręgu stron postępowania w sprawie wyrażenia zezwolenia na ekshumację - wyjaśnia. Wobec tego - oba przedstawione we wniosku postulaty dotyczące zmiany procedury:
- rezygnacja z wymogu dołączania do wniosku o zezwolenie na ekshumację aktu zgonu oraz
- zastąpienie wymogu dołączania do wniosku aktu zgonu obowiązkiem dołączania odpisu aktu zgonu.
- są uzasadnione zdaniem GIS.
To tyle na papierze, a praktyka nie zmieniła się.
Linia orzecznicza w LEX: Pierwszeństwo osób wymienionych w art. 10 ust. 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, do pochówku zwłok w określonym grobie oraz do ekshumacji >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.