Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym czeka już tylko na publikację w Dzienniku Ustaw. A to znaczy, że samorządy w bardzo krótkim czasie będą musiały się zmierzyć z przygotowaniem zupełnie nowego dokumentu, jakim jest plan ogólny gminy. Będzie on aktem prawa miejscowego.
Ale zanim gmina przystąpi do prac nad projektem planu, musi przyjąć uchwałę o przystąpieniu do sporządzania planu ogólnego, zgodnie z art 13 i ust. 1 znowelizowanej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Inicjatywa po stronie wójt lub rady gminy
Taką uchwałę gmina może podjąć z własnej inicjatywy, na wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta lub w wyniku zgłoszenia w ramach obywatelskiej inicjatywy uchwałodawczej. Ale, jak mówi Agata Legat, radca prawny i partner w kancelarii dr Krystian Ziemski & Partners, będzie to zapewne następowało z inicjatywy rady lub organu wykonawczego. Raczej trudno się spodziewać, żeby po raz pierwszy z taką inicjatywą wystąpili mieszkańcy. Oczywiście, mogą to zgłosić, ale taka droga do otwarcia prac nad planem będzie zapewne stosowana częściej w przypadkach późniejszych zmian do planu ogólnego.
- Jak tylko ustawa wejdzie w życie, to rady gmin nie powinny czekać i jak najszybciej powinny podejmować takie uchwały. Są one takie, jak dotychczas stosowane przy procedurach planistycznych – mówi Agata Legat. Dodaje też, że nie ma potrzeby, żeby poprzedzać tę decyzję jakimiś szczegółowymi przygotowaniami. Zwraca uwagę, że wiele gmin zastanawia się, czy nie należy najpierw uchwalić strategii rozwoju gminy, bo z art 13b znowelizowanej ustawy wynika, że należałoby zachować taką kolejność.
- Jednak z dalszych regulacji, a zwłaszcza art. 64 ust. 3 oraz z uzasadnienia do ustawy wynika, że w przypadku pierwszego planu ogólnego nie jest to konieczne, bo jako strategię, do dnia utraty mocy przez studia uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, uznaje się właśnie takie studium – tłumaczy mec. Legat.
Burmistrz musi dopełnić obowiązku informacyjnego
Niezwłocznie po tym, jak uchwała zostanie przyjęta, trzeba poinformować o przystąpieniu do tworzenia planów mieszkańców jak i liczne instytucje. To obowiązek wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Musi to zrobić zgodnie z przepisami dotyczącymi konsultacji społecznych, czyli:
- przez publikację w prasie, zgodnie z prawem prasowym;
- przez wywieszenie w widocznym miejscu na terenie objętym planem lub w siedzibie urzędu;
- przez udostępnienie informacji na stronie internetowej urzędu, o ile taką posiada, oraz w Biuletynie Informacji Publicznej urzędu;
- w sposób zwyczajowo przyjęty w danej gminie.
Zawiadamiając mieszkańców, włodarz określi sposoby i miejsce składania wniosków do projektu planu ogólnego oraz termin ich składania, nie krótszy jednak niż 21 dni od dnia ogłoszenia.
Czytaj w LEX: Publiczne obwieszczenie jako forma doręczenia przez organ pism procesowych na tle procesu inwestycyjno - budowlanego >
Lista instytucji, które należy poinformować o przystąpieniu do sporządzania planu jest długa. To te same podmioty, które będą w przyszłości uzgadniały bądź opiniowały projekt planu. Są wśród nich m.in. włodarze gmin sąsiednich, inspektorzy sanitarni, wojewodowie, zarządy województw, regionalne zarządy wód polskich, organy ochrony środowiska i wiele innych instytucji, zależnie od tego, z jakimi wymaganiami i problemami będą musieli na danym terenie zderzyć się przygotowujący plan. Chodzi np. o starostów (jeżeli w gminie dochodzi do przykładowo osuwisk ziemi), dyrektorów parków narodowych (jeżeli takie są na terenie objętym planem) czy np. operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego (jeżeli przez gminę przechodzą linie wysokich napięć).
Po przyjęciu uchwały można przystąpić do sporządzania projektu planu albo zlecając to firmie zewnętrznej, a jeżeli miasto taką dysponuje - własnej pracowni urbanistycznej. Po tym etapie przyjdzie czas na konsultacje społeczne oraz uzyskiwanie opinii i uzgodnień.
Czytaj w LEX: Odszkodowania w związku z uchwaleniem planu miejscowego - nowe zasady >
Problem z fachowcami od planowania
W interesie gminy jest jak najszybciej podjąć uchwałę. Sama uchwała nie ogranicza terminu oddania planu - tym, co obliguje samorządy do szybkiej pracy jest natomiast ustawowy termin – od 1 stycznia 2026 r. Bez niego, po tym czasie nie będzie można np. wydawać warunków zabudowy czy decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego.
- Już jesienią będziemy chcieli podjąć uchwałę o sporządzeniu planu ogólnego. Nie wypada, żeby taka gmina jak nasza w 2026 r. nie mogła się rozwijać, bo zostałaby bez możliwości inwestowania – mówi Krzysztof Iwaniuk, wójt gminy Terespol i przewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP. Sen z powiek spędza mu jednak co innego.
- Skąd nagle 2,5 tys. gmin ma wziąć tych fachowców od planowania – zastanawia się Krzysztof Iwaniuk. Dlatego w gminie Terespol już dziś, jak mówi, trwają prace nad przygotowaniami do przyszłego planu. Zwłaszcza, że rządowe informacje o tym, że plan jest stosunkowo prosty i da się go wykonać w 8-10 miesięcy wydają się wójtowi mało wiarygodne, a sam dokument jest dość skomplikowany i wymaga żmudnych opisów. Zdaniem Krzysztofa Iwaniuka przygotowanie go zajmie minimum półtora roku, a może więcej. Problemem mogą być też kwestie związane z finansowaniem planu przez gminy, tym bardziej, że planem trzeba objąć całą powierzchnię. O ile zabezpieczenie dodatkowych wydatków w tym roku może nie być konieczne, bo prace dopiero się rozpoczną, to problem pojawi się w kolejnych latach, kiedy trzeba będzie zapłacić. Samorządom mają pomóc dodatkowe pieniądze z budżetu.
Zobacz: Zmiana planu miejscowego niesie konsekwencje dla właściciela nieruchomości
- Im wcześniej gmina przyjmie uchwałę, tym większa jest szansa na korzystniejszą cenę za przygotowanie dokumentu – uważa Krzysztof Iwaniuk.
Nieco inna sytuacja jest w gminie Proszowice. Grzegorz Cichy, burmistrz Proszowic i prezes Unii Miasteczek Polskich, poinformował serwis Prawo.pl, że właśnie niedawno przyjęto plan miejscowy miasta i trwają prace nad strategią rozwoju. Dlatego raczej w tym roku gmina nie podejmie uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu ogólnego. Poczeka do przyszłego, gdy już najważniejsze uwarunkowania i potrzeby gminy zostaną w strategii zdiagnozowane.
Rządowe Centrum Legislacji zapowiada, że nowelizacja ustawy zostanie opublikowana najpóźniej do 24 sierpnia. Po kolejnych 30 dniach wejdzie w życie. Czyli już pod koniec września rady gmin mogły planować podejmowanie uchwał.
Zobacz też w LEX:
Projekty ustaw z zakresu prawa budowlanego i mieszkaniowego >
Projekty rozporządzeń z zakresu prawa budowlanego i mieszkaniowego >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
