Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o przekształceniu współużytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe we współwłasność gruntów. Skarb Państwa oraz samorządy będą mogły udzielać bonifikat, m.in. w przypadku gdy nowy właściciel zdecyduje się na jednorazową spłatę z góry.

Od 1 stycznia użytkowanie wieczyste będzie własnością

1 stycznia 2019 r. prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych budynkami mieszkalnymi zostanie przekształcone w prawo własności na rzecz dotychczasowych użytkowników wieczystych. Rząd chce w ten sposób wesprzeć obywateli w uzyskaniu prawa własności nieruchomości gruntowej wykorzystywanej na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych. Chodzi o domki jednorodzinne, mieszkania w budynkach wielolokalowych, w których co najmniej połowa lokali to lokale mieszkalne. 

Nowe rozwiązania obejmą ponad 2,5 mln obywateli - użytkowników wieczystych zamieszkujących w budynkach mieszkalnych położonych na gruntach publicznych, będących własnością Skarbu Państwa i samorządu terytorialnego. 

Obecnie do przekształcenia udziałów w użytkowaniu wieczystym w prawo własności gruntu, niezbędna jest – co do zasady – zgoda wszystkich właścicieli lokali w tym budynku. Brak takiej zgody, choćby jednego właściciela mieszkania, blokuje nabycie prawa własności gruntu przez pozostałych mieszkańców, którzy często kierują taką sprawę do sądu. Wydłuża to proces przekształceń i nie gwarantuje, że do przekształcenia dojdzie.

Opłaty przekształceniowe przez 20 lat

Według nowych przepisów zamiast obecnych rocznych opłat za użytkowanie wieczyste przyszli właściciele gruntów będą płacić roczne opłaty przekształceniowe – przez 20 lat od dnia przekształcenia. Ich wysokość będzie równa opłacie rocznej za użytkowanie wieczyste, jaka obowiązywałaby w dniu przekształcenia. Roczna opłata przekształcenia ma być wnoszona do 31 marca każdego roku, z tym że będzie można wystąpić o jej rozłożenie na raty płatne w ciągu roku. Ze względu na długi okres wznoszenia opłaty przekształceniowej będzie ona waloryzowana. Waloryzacji będzie można dokonać z urzędu lub na wniosek nowego właściciela – nie częściej niż raz na 3 lata. 

Organy reprezentujące dotychczasowych właścicieli nieruchomości, np. starostowie, będą wydawały zaświadczenia potwierdzające przekształcenie prawa użytkowania wieczystego gruntu w prawo własności gruntu. Termin na wydawanie zaświadczenia o przekształceniu z urzędu ma wynosić nie dłużej niż 12 miesięcy, a na wniosek nowego właściciela gruntu –  4 miesiące. Zaświadczenia będą stanowić podstawę wpisu do księgi wieczystej prawa własności gruntu nabytego z mocy ustawy. Za wpisy nie będą pobierane opłaty sądowe.

Gmina udzieli bonifikaty

Przewidziano także możliwość udzielania bonifikaty od rocznych opłat przekształceniowych. Dotychczasowi właściciele gruntów, tj. Skarb Państwa i gminy będą mogli udzielać bonifikaty w spłacie rocznej opłaty przekształceniowej. System bonifikat obejmie osoby fizyczne będące właścicielami budynków jednorodzinnych albo mieszkań w budynkach wielolokalowych lub spółdzielnie mieszkaniowe. 

Rady gmin, powiatów lub sejmiki województw będą też decydowały w uchwale o wysokości bonifikaty i warunkach jej udzielenia, jeśli grunt będzie własnością samorządu terytorialnego. W przypadku własności Skarbu Państwa decyzje będą podejmować wojewodowie zarządzeniem. 

Bonifikata ustawowa będzie przysługiwać tylko wtedy, gdy cała należność zostanie zapłacona jednorazowo, i gdy budynek będzie stał na gruncie Skarbu Państwa. W praktyce jeśli budynek będzie stał na gruncie Skarbu Państwa, a osoba fizyczna - właściciel budynku jednorodzinnego albo mieszkania w budynku wielolokalowym - lub spółdzielnia mieszkaniowa, zdecydują się zapłacić całą opłatę przekształceniową jednorazowo w pierwszym roku –  to otrzymają 60 proc. bonifikatę. W kolejnych latach wysokość bonifikaty będzie malała o 10 proc. 

Z nowych rozwiązań skorzystają ci którzy dzisiaj płacą za użytkowanie wieczyste, tj. właściciele mieszkań w blokach i właściciele domów jednorodzinnych oraz spółdzielnie mieszkaniowe, a także właściciele lokali użytkowych. Największą korzyścią dla właścicieli lokali w budynkach wielolokalowych będzie przewidywalność wysokości opłaty przekształceniowej, która zastąpi zmienną, a często gwałtownie rosnącą opłatę za użytkowanie wieczyste.