Od 22 sierpnia br. obowiązuje Rozporządzenie Ministra Rozwoju z 18 sierpnia 2020 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego („Rozporządzenie”).

Rozporządzenie w znaczący sposób wpłynie na koszty i czas wykonywania map do celów projektowych, co w przypadku zamówień publicznych na realizację dokumentacji projektowej, w szczególności obejmującej obiekty liniowe, spowoduje wydłużenie procesu inwestycyjnego i wzrost kosztów inwestycji.

Pierwsze powiadomienia o roszczeniach są już zgłaszane przez wykonawców zamówień publicznych. Wykonawcy w powiadomieniach tych wskazują na możliwe wydłużenie terminów realizacji umów oraz konieczność poniesienia dodatkowych i niemożliwych do przewidzenia kosztów procedury ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych.

Rozporządzenie reguluje bowiem sytuację, gdy w zasobie geodezyjnym i kartograficznym brak jest materiałów umożliwiających określenie położenia punktów granicznych z dokładnością właściwą dla szczegółów terenowych I grupy. Oznacza to, iż brak jest szczegółów terenowych jednoznacznie identyfikowalnych w terenie, zachowujących długookresową niezmienność kształtu i położenia, np. znaków geodezyjnych.

 


Mapy do celów projektowych – pomiar nie wystarczy   

W sytuacji, gdy brak jest tych materiałów, Rozporządzenie w § 31 wprowadza obowiązek wykonania pomiarów, które mają być poprzedzone czasochłonną procedurą ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych uregulowaną w § 37 – § 39 Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.

Zaznaczyć przy tym trzeba, iż ww. obowiązek dotyczy zamierzeń budowlanych, w ramach których przewiduje się:

  1. usytuowanie budynków w odległości mniejszej lub równej 4 m lub
  2. usytuowanie innych obiektów budowlanych w odległości mniejszej lub równej 3 m

od granicy działki ewidencyjnej.

Czytaj też: Zmiany w prawie geodezyjnym ułatwią proces inwestycyjny>>

Istnieje możliwość, iż właściciele oraz użytkownicy wieczyści działek, a także osoby władające tymi działkami na zasadach samoistnego posiadania złożą zgodne oświadczenia do protokołu ustalenia przebiegu granic działek ewidencyjnych. W takim wypadku, procedura przebiegnie sprawnie i nie będzie generowała znaczących, dodatkowych nakładów finansowych oraz wymagała większego zaangażowania czasowego.

Jeżeli jednak nie uda się osiągnąć ww. porozumienia, wykonawcy zobowiązani są ustalić przebieg granic działek ewidencyjnych, w tym położenie wyznaczających je punktów granicznych:

  1. według ostatniego spokojnego stanu posiadania, jeżeli ten stan posiadania nie jest sprzeczny z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określających stan prawny gruntów w granicach tych działek;
  2. po zbadaniu położenia znaków i śladów granicznych oraz przeprowadzeniu analizy wszelkich dostępnych dokumentów, zawierających informacje mające znaczenie
    w tym zakresie, w tym oświadczeń zainteresowanych podmiotów i świadków – gdy spokojnego stanu posiadania nie można stwierdzić lub jest on sprzeczny
    z informacjami zawartymi w dostępnych dokumentach określających stan prawny gruntów.

W takim wypadku należy uwzględnić konieczność poniesienia kosztów wykorzystania m.in. zobrazowań lotniczych, satelitarnych lub ortofotomap, kosztów zawiadamiania właścicieli, użytkowników wieczystych i posiadaczy samoistnych nieruchomości o ustalaniu przebiegu granic działek ewidencyjnych, kosztów zbadania położenia znaków i śladów granicznych, kosztów pozyskania i analizy wszelkich dostępnych dokumentów określających stan prawny gruntów.

Już w obecnych dokumentacjach przetargowych dotyczących obiektów liniowych wykonawcy zobowiązywani są przez zamawiających do uwzględniania (przy wycenie oferty i następnie realizacji umowy) ryzyka polegającego na konieczności zwiększenia nakładu pracy i wydłużenia czasu przewidzianego na opracowanie map do celów projektowych w przypadku wystąpienia niezgodności w przebiegu granic działek ewidencyjnych uwidocznionych na mapach pozyskanych w Ośrodkach Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej.

Wykonawco – uwzględnij dodatkowe ryzyka

W wyniku wejścia w życie Rozporządzenia pojawiają się kolejne ryzyka, tj. ryzyko jeszcze większego nakładu finansowego, nakładu pracy, a także dłuższego czasu realizacji zamówienia. Wykonawcy muszą też uwzględnić ryzyko, że brak porozumienia właścicieli działek może doprowadzić do sporu granicznego i postępowania sądowego, a to skutecznie zablokuje inwestycję nawet na wiele lat. 

Ważne jest zatem, aby wykonawcy mieli na uwadze ww. ryzyka, szacując ceny ofertowe. W przypadku zaś już realizowanych zamówień publicznych, wejście w życie Rozporządzenia może być podstawą zgłaszania roszczeń, które pozwolą wykonawcom skompensować dodatkowe, nieprzewidziane koszty wynikające ze zmiany stanu prawnego.

Agnieszka Dudko-Romańczuk jest radcą prawnym w kancelarii Hoogells Oleksiewicz Sznyrowska sp. k.