Projekt ustawy o dodatku dopełniającym utknął – apel do rządu o pilne działania

Grupa osób z całkowitą niezdolnością do samodzielnej egzystencji i ich opiekunów napisała list otwarty, w którym domaga się podjęcia prac legislacyjnych nad rozszerzeniem grupy uprawnionych do dodatku dopełniającego o wszystkie osoby, które mają orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Obecnie mogą go pobierać tylko osoby z rentą socjalną. Według apelujących to nierówne traktowanie osób w podobnej sytuacji życiowej.

List otwarty skierowany został do premiera, ministrów rodziny i finansów, rzecznika praw obywatelskich i sejmowej Komisji polityki społecznej i rodziny.

Dodatek dopełniający do renty socjalnej od 1 stycznia br. wprowadziła ustawa z 27 września 2024 r. o zmianie ustawy o rencie socjalnej oraz niektórych innych ustaw. Otrzymują go osoby, które mają prawo do renty socjalnej oraz orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji. Jego wysokość po marcowej waloryzacji wynosi 2610,72 zł.

Przeczytaj także: Dodatek dopełniający do renty socjalnej będzie podlegał zajęciu komorniczemu

Różne świadczenia dla osób w podobnej sytuacji

- Tego wsparcia nie otrzymują jednak osoby również niezdolne do samodzielnej egzystencji, które pobierają inne świadczenia niż renta socjalna, na przykład rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy czy emeryturę przyznaną po wcześniejszym pobieraniu renty z tytułu niezdolności do pracy. W tej grupie znajdują się również osoby, które nie mają prawa do żadnego świadczenia z uwagi na utratę sprawności po zakończeniu nauki, lecz przed uzyskaniem wymaganego stażu ubezpieczeniowego. Renta socjalna przysługuje osobom, które stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 18 lat (lub w trakcie nauki do 25. roku życia), natomiast renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tym, którzy utracili zdolność do pracy w okresie zatrudnienia i mają wymagany staż ubezpieczeniowy. Jedynym więc kryterium różniącym te grupy jest moment, w którym doszło do utraty zdolności do pracy. To czynnik całkowicie niezależny od człowieka. Nikt nie ma wpływu na wiek, w którym spotka go ciężka choroba czy wypadek – czytamy w liście otwartym.

Zatem osoby z takim samym orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji pobierają różne świadczenia. A jak zwracają uwagę autorzy listu, wysokość dodatku dopełniającego w wielu przypadkach przewyższa wysokość świadczenia podstawowego przysługującego osobom z orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji pobierających inne świadczenia niż renta socjalna. Tymczasem, jak podkreślono w liście, moment powstania niepełnosprawności nie wpływa na stopień ograniczenia funkcjonowania ani na potrzeby życiowe osób legitymujących się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji.

Przeczytaj to: Projekt ustawy o dodatku dopełniającym dla rencistów z tytułu niezdolności do pracy jest, ale musi poczekać

Projekt ustawy jest, ale nie jest procedowany

Tymczasem projekt przepisów poszerzających katalog uprawnionych do dodatku dopełniającego powstał, ale nie jest procedowany. W marcu br. wiceminister rodziny Łukasz Krasoń w odpowiedzi na interpelację poselską pisał, że kierownictwo Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej ma świadomość występowania nierówności między osobami uprawnionymi do renty socjalnej, będącymi całkowicie niezdolnymi do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, a osobami uprawnionymi do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Poinformował, że w resorcie opracowano założenia projektu ustawy o dodatku dopełniającym dla osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy.

- Do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów skierowano wniosek o wpis projektu ustawy o dodatku dopełniającym dla osób pobierających rentę z tytułu niezdolności do pracy lub służby do Wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów – odpowiedział wiceminister Krasoń. Zwrócił uwagę, że zespół do Spraw Programowania Prac Rządu w KPRM, który wydaje opinię w sprawie wpisu projektów do wykazu, zobowiązał projektodawcę do dokonania – przy udziale innych resortów – przeglądu już funkcjonujących instrumentów wsparcia skierowanych do osób z niepełnosprawnościami. Takie prace w ministerstwie rodziny przy udziale Ministerstwa Finansów się rozpoczęły.

W lipcu, w odpowiedzi na kolejną interpelację wiceminister Krasoń, poinformował, że nic się w tej sprawie nie zmieniło.  

- Równe traktowanie obywateli, poszanowanie godności człowieka i sprawiedliwość społeczna to filary, na których opiera się Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Wykluczenie części osób z orzeczoną niezdolnością do samodzielnej egzystencji z prawa do dodatku dopełniającego narusza te wartości i podważa zaufanie obywateli do państwa. Apelujemy zatem o pilne podjęcie prac legislacyjnych w celu rozszerzenia prawa do dodatku dopełniającego na wszystkie osoby z orzeczoną niezdolnością do samodzielnej egzystencji. To nie tylko wyraz odpowiedzialności państwa wobec najsłabszych, lecz także potwierdzenie, że Polska rzeczywiście realizuje swoje zobowiązania konstytucyjne i międzynarodowe dotyczące praw osób z niepełnosprawnościami – piszą autorzy listu otwartego.