Ustawa o drogach publicznych wprost wymienia kryteria, jakimi powinna kierować się rada gminy czy powiatu, różnicując wysokość stawek za zajęcie pasa drogowego. Stawka może być np. inna z uwagi na kategorię drogi albo rodzaj elementu zajętego pasa drogowego.
Gminy wprowadzają własne kryteria
Tymczasem w uchwałach pojawiają się różne stawki za zajęcie pasa w terenie zabudowy i niezabudowanym albo inne dla reklamy umieszczanej przez jednostkę samorządu terytorialnego i tej samej konstrukcji realizowanej przez osobę prywatną.
- Tego rodzaju postanowienia są w uchwale niedopuszczalne i zawsze zainteresuje się nimi organ nadzoru - mówi dr Martyna Sługocka, ekspert prawa budowlanego i postępowania administracyjnego, wykładowca Politechniki Wrocławskiej i Uniwersytetu Wrocławskiego.
Czytaj w LEX: Zajęcie pasa drogowego - krok po kroku >
Jej zdaniem błędy w uchwałach w sprawie stawek opłat za zajęcie pasa drogowego wynikają z reguły z chęci jak najbardziej szczegółowego uregulowana tej kwestii, często dużo bardziej restrykcyjnie niż zezwala na to ustawodawca.
Zajęcie pasa na cele niezwiązane z budową drogi
Zgodnie z ustawą o drogach publicznych, zajęcie pasa drogowego na cele niezwiązane z budową, przebudową, remontem, utrzymaniem i ochroną dróg, wymaga zezwolenia zarządcy drogi, wydanego w drodze decyzji administracyjnej. Zezwolenie nie jest wymagane w przypadku zawarcia umowy.
Zezwolenie takie wydaje się na prowadzenie robót w pasie drogowym, umieszczanie tam urządzeń infrastruktury technicznej, budowli niezwiązanych z potrzebami drogowymi i reklam.
Rada Gminy Bobrowniki podjęła uchwałę, w której uregulowała wysokość stawek jednostkowych za zajęcie pasa drogowego dróg gminnych na cele niezwiązane z budową dróg w zależności od tego, czy działania są podejmowane przez gminę i jej jednostki organizacyjne czy też przez pozostałe podmioty.
Wojewoda śląski podkreślił w rozstrzygnięciu nadzorczym, że organ stanowiący gminy nie posiada kompetencji do zróżnicowania wysokości stawek opłat za zajęcia pasa drogowego ze względu na podmiot dokonujący danego zajęcia powierzchni pasa drogowego i stwierdził nieważność uchwały (rozstrzygnięcie nadzorcze nr NPII.4131.1.89.2020 z dnia 12 lutego 2020 r.).
Urządzenia infrastruktury telekomunikacyjnej
Ustawa z 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw wprowadziła obowiązek dostosowania stawek za zajęcie pasa drogowego do przepisów tzw. megaustawy, która wyznacza je dla obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej. Zgodnie z nimi samorządy mają obniżyć maksymalne stawki za zajęcia pasa drogowego w odniesieniu do obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej.
Zgodnie z ustawą o drogach publicznych rady gmin, powiatów i sejmiki województw uchwalają dla dróg, dla których są zarządcą, wysokość stawek opłaty za zajęcie 1 mkw pasa drogowego. Stawka opłaty za umieszczanie w pasie drogowym urządzeń infrastruktury technicznej niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego nie może przekroczyć 20 zł.
Czytaj też: WSA: Nieświadomość zajęcia pasa drogowego ma wpływ na karę>>
W uzasadnieniu do nowelizacji wskazano, że wysokość stawek opłat za zajęcie pasa drogowego ma w przypadku obiektów i urządzeń infrastruktury telekomunikacyjnej kluczowe znaczenie z punktu widzenia opłacalności realizacji inwestycji w nowoczesne sieci szerokopasmowe.
Jak podkreślają w swoim opracowaniu Tomasz Filipowicz i Adrian Sypnicki, wysokość opłaty za zajęcie pasa drogowego będzie kształtowała się odmiennie dla różnych inwestycji. Wskazane kryteria, jakie muszą zostać uwzględnione przy określeniu wysokości opłaty, odnoszą się do oceny specyfiki danej inwestycji. Właściwości danej inwestycji mogą mieć wpływ na zmniejszenie bądź zwiększenie opłaty za zajęcie pasa drogowego.
Także w ramach inwestycji jednego rodzaju, np. sieci telekomunikacyjnych, może dojść do zróżnicowania wysokości opłaty. Zróżnicowanie wysokości opłaty, o ile będzie uzasadnione obiektywnymi okolicznościami, będzie działaniem w pełni legalnym i nie będzie możliwe postawienie gminie zarzutu dowolności.
Zezwolenie na lokalizację reklam i obiektów to osobne postępowanie
Dr Martyna Sługocka zauważa, że na podstawie stawek opłat za zajęcie pasa drogowego określonych w uchwale zarządca drogi w zezwoleniu na zajęcie pasa drogowego ustala opłatę, jaką należy uiścić. - Bardzo często postępowanie w tym przedmiocie jest połączone z zezwoleniem na zlokalizowanie w pasie drogowym obiektów budowlanych lub urządzeń niezwiązanych z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklam – wyjaśnia. Jak tłumaczy, inwestorzy często nawet nie zdają sobie sprawy, że to dwa odrębne postępowania oparte na innej podstawie prawnej. Dlatego organy przyjęły praktykę łącznego prowadzenia tych spraw.
Ekspertka podkreśla, błędy nie oznaczają jednak automatycznego stwierdzenia nieważności uchwały lub jej części. - Wielu wojewodów współpracuje z jednostkami i pozwala na samodzielną zmianę uchwały na kolejnej sesji – mówi.
Czytaj też w LEX: Zasady lokalizacji w pasie drogowym obiektów budowlanych
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
