Zgodnie z art. 29 ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa obywatelowi Ukrainy przebywającemu legalnie w Polsce, który został wpisany do rejestru PESEL, mogą być przyznane świadczenia pieniężne i niepieniężne na zasadach i w trybie ustawy o pomocy społecznej.
Organizacja pomocy społecznej dla uchodźców z Ukrainy - zaproszenie na szkolenie online >>
Gminy kierują do DPS-u uchodźcę
Pobyt w domu pomocy społecznej jest świadczeniem niepieniężnym z pomocy społecznej. Związek Powiatów Polskich stoi na stanowisku, że w tym zakresie organ winien prowadzić postępowanie – w przypadku złożenia takiego wniosku – na analogicznych zasadach jak w stosunku do obywatela polskiego. Jest to zadanie własne gminy. Jednak ZPP zaznacza, że w trakcie prac nad nowelizacją strona samorządowa apelowała, aby pobyt w DPS, jak również koszty sprawowania pogrzebu, były finansowane jako zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Na to nie przystała jednak strona rządowa.
- Z informacji na piśmie od wojewody małopolskiego i z naszej wiedzy wynika, że uchodźców do DPS-ów można przyjmować tak jak każdego Polaka, czyli gmina kieruje na podstawie decyzji – potwierdza Sylwia Kamińska-Tereszkiewicz, prezes zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Dyrektorów Samorządowych Domów Pomocy Społecznej.
Czytaj też: Pomoc obywatelom Ukrainy ze strony JST na podstawie specustawy >
Gorzej z odpowiedzią na pytanie o finansowanie takiego pobytu. – Wystąpiliśmy na piśmie do ministerstwa rodziny i polityki społecznej, które potwierdziło, że problemu nie ma – można przyjmować uchodźców z Ukrainy – mówi Sylwia Kamińska-Tereszkiewicz.
Już od samego początku agresji Rosji na Ukrainę, do DPS-ów spływały pytania od PFRON, czy są w stanie przyjąć uchodźców z niepełnosprawnościami i w jakiej liczbie. - Obecnie mam pełen stan w swoim domu, na przyjęcie ponad stan muszę mieć zgodę wojewody i odpowiedź, kto będzie finansował ten pobyt. Nie otrzymałam takich informacji – mówi Kamińska-Tereszkiewicz. Dodaje, że Stowarzyszenie wysłało do ministerstwa rodziny w porozumieniu z regionalnymi ośrodkami polityki społecznej informacje o tym, jak mogłaby wyglądać procedura pozyskania i starania się o sfinansowanie pobytu uchodźców chociażby ze środków unijnych – na razie bez odpowiedzi.
Przeczytaj także: Niepełnosprawnym uchodźcom z Ukrainy potrzebne jest większe wsparcie>>
Czytaj też: Zasady udzielania i finansowania świadczeń opieki zdrowotnej osobom z Ukrainy w świetle specustawy >
Brak aktów wykonawczych do ustawy
Sylwia Kamińska-Tereszkiewicz zastanawia się też, co w sytuacji, gdy uchodźca będzie miał nadany PESEL np. w Warszawie, a będzie umieszczony w DPS-e w innym miejscu, kto wtedy ma sfinansować jego pobyt. Specustawa mówi, że do udzielenia świadczenia właściwa jest gmina miejsca pobytu osoby ubiegającej się o nie (art. 29 ust. 4). Czas pokaże, jak będzie wyglądać praktyka.
Domu pomocy społecznej szukała niedawno dla starszego uchodźcy z Ukrainy po udarze Jolanta Niedźwiedzka z Polskiego Stowarzyszenia na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Tomaszowie Lubelskim (PSONI). Organizacja przyjmuje od początku wojny uchodźców zapewniając im wyżywienie, lokum i konieczne zaopatrzenie i opiekę oraz sprzęt. W tym przypadku konieczna była opieka DPS-u.
- Obdzwoniłam kilka DPS-ów, ale otrzymałam odpowiedź, że nie przyjmą tego pana, bo nie ma aktów wykonawczych do ustawy. W związku z tym ten pan jest w naszym DPS-ie, choć jest on przeznaczony dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ale nie mogę go przecież wyrzucić na ulicę – mówi Jolanta Niedźwiedzka.
ZPP informuje, że w trakcie prac legislacyjnych wiceminister rodziny Stanisław Szwed przekazał informację, że ewentualne finansowanie pobytu w DPS być może zostanie przewidziane w programie PFRON, o którym mówi art. 34 specustawy.
Zobacz również: Pomoc prawna dla Ukrainy w ochronie zdrowia - ważne komunikaty i publikacje >
Program PFRON i dotacje celowe
Środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, a także Funduszu Solidarnościowego, mogą być przeznaczone na pomoc dla obywateli Ukrainy z niepełnosprawnością, którzy legalnie przebywają w Polsce po 24 lutego br. Z PFRON przeznaczono na ten cel 130 mln zł.
W upublicznionym 22 marca programie PFRON „Pomoc obywatelom Ukrainy z niepełnosprawnością”, nie ma wprost zapisów o możliwości finansowania z tych środków pobytu uchodźców w domach pomocy społecznej. Program składa się z trzech modułów, pierwszy dotyczy dofinansowania do wyrobów medycznych przez samorządy powiatowe, drugi skierowany jest do samorządów wojewódzkich, powiatowych i gminnych – i być może w tym obszarze będą one mogły skorzystać z pokrycia kosztów zamieszkania w DPS uchodźcy. Trzeci moduł dotyczy organizacji pozarządowych z województwa lubelskiego i podkarpackiego, które prowadzą ośrodki recepcyjne.
Ministerstwo rodziny i polityki społecznej nie odpowiedziało nam dotychczas, jakie środki oraz w jaki sposób będą one dysponowane, zostaną przeznaczone na pomoc uchodźcom z Funduszu Solidarnościowego.
Zobacz więcej: Samorządy i organizacje mogą już składać wnioski do PFRON na pomoc uchodźcom>>
ZPP zwraca uwagę, że w specustawie zawarto również art. 113, zgodnie z którym, z budżetu państwa mogą być udzielane właściwym jednostkom samorządu terytorialnego dotacje celowe na finansowanie lub dofinansowanie zadań związanych z pomocą uciekinierów wojennych z Ukrainy. W przypadku dofinansowania zadań własnych bieżących i inwestycyjnych kwota dotacji może stanowić więcej niż 80 proc. kosztów realizacji zadania. Na razie DPS-y na prośby powiatów przyjmują w miarę możliwości uchodźców, najczęściej kobiety z dziećmi, udzielając im po prostu koniecznego wsparcia.
DPS finansują pobyt z własnych środków
- Powiat poprosił nas o wsparcie i przyjęliśmy 8 osób, matki z dziećmi. Nie mamy wolnych miejsc w naszym domu, ale przystosowaliśmy do tego inne pomieszczenia – mówi Sławomir Janiak, dyrektor DPS-u w Biskupicach niedaleko Sieradza. Tak jak wiele innych organizacji, na razie pobyt uchodźców finansują ze środków własnych, zbiórek i dzięki pomocy darczyńców. Uchodźców przyjął również DPS „Zielony Taras” w Koszalinie, który także korzysta z pomocy darczyńców. Duża grupa uchodźców zamieszkała w DPS w Sieradzu.
Decyzja zasiłek celowy (UKRAINA) - WZÓR DOKUMENTU >
Minister rodziny i polityki społecznej w piśmie do Rzecznika Praw Obywatelskich poinformowała, że wdrożony został system koordynacji pozyskiwania informacji o bazie lokalowej i transportowej wraz z ustanowieniem funkcji Krajowego koordynatora ds. uchodźców z niepełnosprawnością z ramienia Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W ramach tego systemu codziennie są zbierane dane o podmiotach, które oferują wsparcie dla uchodźców m.in. także i DPS-ach. Jak informuje minister Marlena Maląg, będzie także możliwość zgłaszania potrzeb osób z niepełnosprawnościami za pośrednictwem ogólnodostępnego portalu pomagamukrainie.gov.pl, w ramach którego przygotowano wyodrębnioną ścieżkę pomocową dla osób z niepełnosprawnościami. W Kancelarii Premiera trwają nad nią prace programistyczne, nie wiadomo jednak na razie, kiedy będzie można skorzystać z tej możliwości.
Sprawdź również książkę: Finanse Komunalne - Nr 1/2022 >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
