Zgodnie ze zmienioną ustawą przedłużone zostanie obowiązywanie przepisów w  zakresie systemu korekcyjno-wyrównawczego – czyli zasady ustalania wpłat do budżetu państwa przez samorządy województw i  podział tych wpłat.

Za uchwaleniem zmiany bez poprawek głosowało 417 posłów, przeciw było dwóch, nikt się nie wstrzymał od głosu.

Zgodnie z obecnym stanem prawnym samorządy województw nie otrzymałyby w 2020 r. i kolejnych latach części regionalnej subwencji ogólnej pochodzącej z wpłat, bo nie byłoby podstawy prawnej do ustalania wpłat i subwencji. Pozbawiłoby to większość województw istotnej części dochodów. Obecnie obowiązujące przepisy ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego regulujące te zasady obowiązują do 31 grudnia 2019 r. Dzięki nowej regulacji w budżecie państwa na rok 2020 oraz lata kolejne zostaną zabezpieczone środki, które będą zasilały budżety samorządów województw.

Podczas debaty nad nowelizacją posłowie mówili o impulsie dla samorządów spowodowanym wzrostem gospodarczym, przypominali, że samorządy zyskały przez zwiększone wpływy z podatków globalnie ponad 20 mld zł. Poseł sprawozdawca projektu, Andrzej Szlachta, podkreślił, że zmniejszenie przez rząd podatków 25 milionom Polaków było oczekiwanie społeczne, a skoro są do tego „warunki budżetowe”, to powinno to być doceniane. - Beneficjentem wzrostu gospodarczego są samorządy – mówił.

Nadal brak rozwiązania problemów finansowych

Poseł Wojciech Murdzek ocenił, że ustawa przedłuża działanie starych przepisów, ale nie rozwiązuje wszystkich problemów finansów JST. - Samorządy w dużej mierze profitują we wzroście gospodarczym i dochodów z podatków, rozwój gospodarczy owocuje powstaniem nowych zakładów pracy, ale pojawiają się nowe wyzwania, związane z problemami służby zdrowia czy oświatowymi – mówił.

Jak podkreślał poseł Janusz Cichoń, proporcja pomiędzy dochodami a wydatkami samorządów zmienia się, obciążając samorządy, mamy tez do czynienia z przerzucaniem na samorządy zadań bez zapewnienia środków. - Wspierania samorządów biedniejszych nie ma, nie ma wyrównywania różnic regionalnych – mówił. Jak dodał, „w tle” są ustawy obniżające dochody samorządów, np. obniżka podatku PIT.

Usługi publiczne zagrożone?

Posłowie opozycji alarmowali, że pogarsza się sytuacja samorządów i będą miały kolosalne problemy ze świadczeniem usług publicznych, z których korzystają obywatele, „na przyzwoitym poziomie”, a to  one „świadczą o jakoś ci państwa”. Ich zdaniem niezapewnienie rekompensat dla samorządów spowoduje obniżanie się standardów usług publicznych.

Poseł Małgorzata Chmiel przypomniała, że ciężar całej reformy oświaty spadł na samorządy. - Samorządy mają coraz mniej pieniędzy na remonty domów, chodniki czy place zabaw – mówiła.

Zdaniem posła Jerzego Gosiewskiego obywatele i samorządy wiele zyskały jednak na sukcesie gospodarczym kraju i zwiększone zostały dochody samorządów.

MF: Będzie kompleksowa reforma finansów JST

Wiceminister finansów Tomasz Robaczyński, odpowiadając na pytania posłów, powiedział, że reforma finansów samorządów to bardzo skomplikowany i wrażliwy temat. – Cały czas pozostajemy w stałym kontakcie z samorządami i konsultujemy nowe rozwiązania – podkreślił. Przypomniał, że we współpracy z Bankiem Światowym powstał nowy system dotyczący liczenia strony wydatkowej, a zaproponowane rozwiązania są konsultowane z samorządami. - Strona dochodowa samorządów to druga część, to bardziej skomplikowane, chodzi tu o zmianę całej filozofii myślenia o samorządach i ich dochodach własnych - powiedział. Dodał, że prace w MF są prowadzone, na Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu podjęto decyzję o konieczności kompleksowego uregulowania finansów samorządu.

Czytaj też: Raport: Drastycznie rosną wydatki samorządów, także na pensje

 

Będą ubytki, ale i wzrosty dochodów

Wiceminister przyznał, że prawdziwe są dane mówiące „o pewnym ubytku, jeśli chodzi o dochody samorządów z tytułu udziału w PIT ze względu na różne rozwiązania rządowe”. – Prawda też jest, że na przestrzeni ostatnich lat, ze względu na działania rządu dotyczące uszczelnienia podatków, dochody z tytułu udziału samorządów w podatkach wzrosły – dodał. Jak zaznaczył, nie jest tak, że samorządy tracą na rozwiązaniach rządowych, a wszystkie rozwiązania będą miały wpływ na samorządy.

Projekt w miejsce dotychczasowej rezerwy celowej budżetu państwa, przeznaczonej na dotacje dla województw na dofinansowanie dróg wojewódzkich, wprowadza rezerwę subwencji ogólnej – ma to uelastycznić dysponowanie środkami pochodzącymi z budżetu państwa przez samorządy województw i wychodzić naprzeciw postulatom zgłaszanym przez samorządy województw.