W jaki sposób potwierdzać prawomocność decyzji administracyjnej, jeżeli w formie zaświadczenia odbywa się wyłącznie na wniosek strony, a co w sytuacji, gdy wniosku takiego nie będzie, bo strona nie będzie zainteresowana uzyskaniem prawomocności decyzji?
W obecnie obowiązującym stanie prawnym organ nie ma możliwości samodzielnego (tj. z urzędu) potwierdzenia w drodze zaświadczenia ostateczności, czy też prawomocności wydanej przez siebie decyzji administracyjnej. Pracownik organu może jednak sporządzić adnotację (notatkę), z której będzie to wynikać, a która to znajdować się będzie w aktach danej sprawy.
W pierwszej kolejności należy zauważyć, że na gruncie przepisów ustawy z 14.06.1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096) - dalej k.p.a., ustawodawca rozróżnia prawomocność od ostateczności decyzji administracyjnej. Zgodnie z przepisem art. 16 § 1 k.p.a. zdanie pierwsze, decyzje ostateczne, to decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzjami prawomocnymi są z kolei – stosownie do przepisu art. 16 § 3 k.p.a. – decyzje ostatecznie, których nie można zaskarżyć do sądu.
Istotniejszym dla adresata decyzji – zwłaszcza decyzji wydanej przez organ pierwszej instancji – jest to, czy decyzja jest ostateczna. Z ostatecznością decyzji wiąże się bowiem – w przypadku, gdy nie nadano jej rygoru natychmiastowej wykonalności – że decyzja taka jest wykonalna (przepis art. 130 § 1 i 2 k.p.a. stanowi bowiem, że przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu, a wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji). W konsekwencji, w praktyce adresat decyzji występuje, co do zasady, o potwierdzenie ostateczności, a nie prawomocności decyzji.
W przeciwieństwie do przepisów ustawy z 30.08.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1302) - dalej p.p.s.a, gdzie uregulowano sposób stwierdzenia prawomocności orzeczenia, w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego ustawodawca nie przewidział wyraźnej instytucji stwierdzenia ostateczności decyzji. Przepis art. 169 § 1 p.p.s.a. stanowi, że prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony oraz w przypadku, o którym mowa w art. 286 § 1 p.p.s.a. ("Po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu pierwszej instancji kończącego postępowanie akta administracyjne sprawy zwraca się organowi administracji publicznej, załączając odpis orzeczenia ze stwierdzeniem jego prawomocności. Zarządzenie o zwrocie akt może wydać referendarz sądowy."), wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie doręcza się tylko stronie, która złożyła wniosek.
Czytaj też: WSA: Miejscowy plan nie może ingerować w przepisy o budowlach na granicy działki
W praktyce funkcjonowania organów administracji publicznej, stwierdzenie (potwierdzenie) ostateczności decyzji administracyjnej następuje, co do zasady, w formie zaświadczenia, o którym mowa w przepisie art. 217 k.p.a. Zgodnie z § 2 tego przepisu (tj. art. 217 k.p.a.), zaświadczenie wydaje się, jeżeli:
- urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa;
- osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Z punktu widzenia przedstawionego pytania, najistotniejsze znaczenie odgrywa przepis art. 217 § 1 k.p.a., który stanowi, że organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Analiza tego przepisu prowadzi tym samym do jednoznacznego wniosku, że zaświadczenie (w niniejszym przypadku stwierdzające ostateczność wydanej decyzji administracyjnej) może być wydane wyłącznie na wniosek podmiotu, który ma w tym przypadku interes prawny, aby taką ostatecznością decyzji się legitymować. Tym samym, w obecnie obowiązującym stanie prawnym organ nie ma możliwości samodzielnego (tj. z urzędu) potwierdzenia ostateczności, czy też prawomocności wydanej przez siebie decyzji administracyjnej.
Jedyną możliwością, aby w aktach sprawy znalazła się informacja, że decyzja administracyjna jest ostateczna, jest sporządzenie adnotacji (notatki), o której mowa w przepisie art. 72 k.p.a., w której pracownik organu stwierdzi wystąpienie ostateczności decyzji, a która to zostanie utrwalona w aktach danego postępowania administracyjnego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
