Krakowskie sądy i część sądów katowickich błędnie interpretują przestępstwo niepłacenia alimentów. Wobec tego część osób uchylających się i skazanych wyrokiem sądowym lub ugodą uzyskuje zatracie skazania.
Kasacje prokuratora generalnego
Od pół roku już minister sprawiedliwości i prokurator generalny składa kasację w Sądzie Najwyższym, który uchyla błędne orzeczenia. Jak twierdzi prokurator krajowy Zbigniew Siejbik, takich spraw jest około 100.
Czytaj: Król życia na mieście, bankrut w sądzie - polski dłużnik alimentacyjny>>
Zamieszanie wynikło w związku z wejściem w życie 31 maja 2017 r. zmienionego przepisu art. 209 kk. Miała ona na celu poprawę skuteczności ścigania zaległości alimentacyjnych na rzecz dzieci. W jej wyniku wyeliminowano przesłankę uporczywości oraz niemożność zaspokojenia potrzeb życiowych uprawnionego do alimentów.
Sprawdź w LEX: Zatrzymanie i zwrot prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu >
Sąd Najwyższy 25 stycznia 2018 r. wydał postanowienie, w którym potwierdził, że zarówno przed zmianą art. 209 § 1 k.k., , jak i po nowelizacji, ustawa stanowi jedno ze źródeł obowiązku alimentacyjnego. Z tym, że od dnia 31 maja 2017 r. obowiązek ten musi być skonkretyzowany co do jego wysokości w orzeczeniu sądowym, ugodzie zawartej przed sądem albo innym organem albo w innej umowie. (sygn. I KZP 10/17).
Czytaj: SN: Niepłacenie alimentów nadal jest przestępstwem>>
Zatarcie skazania, bo nie było przestępstwa
We wtorek 23 kwietnia na wokandzie pojawiły się kasacje ministra w sprawie Lukasa K. i Wojciech, obaj byli ojcami i obaj mieli zasądzone alimenty po ok. 300 zł miesięcznie na utrzymanie swoich synów.
Lukas K. został skazany przez Sąd Rejonowy w Krakowie na 10 miesięcy pozbawienia wolności z zawieszeniem na trzy lata. Po wejściu w życie znowelizowanego przepisu, sąd 7 czerwca 2017 r. orzekł o zatarciu skazania. Zażalenie wniesione przez prokuratora od tego postanowienia Sąd Okręgowy w Krakowie - oddalił. W jego wypadku zawarto ugodę, ale określono wysokość alimentów.
W drugiej sprawie - Wojciecha Z. - także doszło do zatarcia skazania w Sądzie Okręgowym w Krakowie. W kasacji minister sprawiedliwości stwierdził, że nastąpiła błędna wykładnia art. 209 par. 1 kk oraz analiza opisu czynu. Sąd Okręgowy niesłusznie przyjął, że przypisany czyn niealimentacji nie jest czynem zagrożonym karą po 31 maja 2017 r.
Czytaj w LEX: Zatarcie skazania >
Najnowsze orzeczenia SN
Sąd Najwyższy w Izbie Karnej uchylił zaskarżone wyroki i przekazał sprawy do ponownego rozstrzygnięcia. Jak zaznaczył sędzia Kazimierz Klugiewicz, w postanowieniu z 23 kwietnia br., czyn niealimentacji po nowelizacji kodeksu karnego nadal podlega karze.
Sąd Rejonowy w pierwszej sprawie wyraził - zdaniem SN - błędny pogląd, że znowelizowany przepis wprowadza tylko wymóg, by obowiązek alimentacyjny był skonkretyzowany w ustawie, umowie lub ugodzie. W tym wypadku S.O. nie mógł zastosować zatarcia skazania z art. 4 ust. 4 kk - dodał sędzia Klugiewicz. Przepis ten nakazuje jedynie ustalić, czy czyn objęty wyrokiem jest nadal czynem zabronionym pod groźbą kary. Porównaniu podlega więc nie zespół ustawowych znamion określony w obu ustawach, a to czy konkretne przestępstwo, którego dotyczy prawomocny wyrok, jest nadal zabronione przez ustawę, która weszła w życie po uprawomocnieniu się orzeczenia.
Sędzia sprawozdawca przypomniał brzmienie art. 209 k.k. stanowi, że karze podlega ten, kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem lub innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych, albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej trzy miesiące.
Rzecznicy dostrzegli problem
Jednocześnie warto przypomnieć, że jeszcze rok temu Rzecznik Praw Dziecka i Rzecznik Praw Obywatelskich poddali pod rozwagę Ministra sprawiedliwości wytycznych w tej sprawie. Dlatego, że zdarzają się przypadki stosowania przez prokuratorów ustawy nowej do czynów dokonanych i zakończonych przed nowelizacją art. 209 k.k. Ponadto rzecznicy wskazywali na różną interpretacją przepisów przejściowych.
Prokuratura ściga skuteczniej
Wpływ spraw karnych związanych z uchylaniem się od wykonania obowiązku alimentacyjnego zwiększył się po wejściu w życie w dniu 31 maja 2017 r. Kodeks karny - informuje Prokuratura Krajowa.
Od 1 czerwca 2017 r. do 31 marca 2018 r. wpłynęło 70 145 spraw, podczas gdy w okresie od 1 sierpnia 2016 r. do 31 maja 2017 r. wpływ ten wyniósł 26 994 sprawy. Stanowi to wzrost, w stosunku do poprzedniego okresu, na poziomie 259 %. W porównywanych okresach zwiększeniu uległa również liczba decyzji kończących postępowanie przygotowawcze: z 25 873 spraw do 64 745 spraw, co stanowi wzrost kształtujący się na poziomie 250,2 proc.
Sygnatura akt IV 442/18, IV KK 513/18
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
