Projekt senacki nowelizujący ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych to wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 14 marca 2018 r. Senat wysłał ten projekt do Sejmu po przeprowadzeniu dyskusji, w której nie zgłoszono zasadniczych poprawek.

W tym wyroku Trybunał orzekł, że art. 491 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych w zakresie, w jakim dotyczy sytuacji, w których uczynienie zadość przesłance samodzielności lokalu wymaga wykonania robót adaptacyjnych, jest niezgodny z art. 45 ust. 1 konstytucji.

 

Tryb nieprocesowy

Zgodnie z tym zakwestionowanym przepisem osoba, która na podstawie ustawy może żądać ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, w razie bezczynności spółdzielni może wystąpić do sądu z powództwem.

Czytaj: Długi spółdzielni nadal mogą obciążać właścicieli mieszkań

Nowy przepis brzmi: Jeżeli przed upływem 24 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie spółdzielnia nie podejmie czynności, o których mowa w art. 41 i 42, a nie toczy się postępowanie sądowe, sąd na wniosek osoby, której zgodnie z przepisami ustawy przysługuje, prawo żądania przeniesienia na nią własności lokalu należącego przed tym dniem do spółdzielni, orzeknie o ustanowieniu odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu.

Jeżeli spółdzielnia uchyla się jedynie od złożenia oświadczenia woli o ustanowieniu albo przeniesieniu odrębnej własności lokalu osoba, która złożyła wniosek może wystąpić do sądu z powództwem o zobowiązanie spółdzielni do złożenia odpowiedniego oświadczenia woli

Ten przepis zakłada prowadzenie postępowania sądowego w trybie procesowym - zaznaczył senator sprawozdawca Rafał Ambrozik. Jednakże ten tryb utrudnia, a nawet uniemożliwia osobie uprawnionej wyegzekwowanie ustanowienia odrębnej własności lokalu w przypadku, gdy spółdzielnia nie podejmuje czynności materialno-technicznych niezbędnych do ustanowienia tejże odrębnej własności lokalu. Oznacza to także, że w postępowaniu prowadzonym w trybie procesowym sąd nie ma instrumentów prawnych, które zapewniałyby ochronę uprawnionego w pewnych sytuacjach. W związku z tym jest potrzeba uregulowania tej kwestii. Naprzeciw temu wychodzi przedstawiany projekt ustawy.

Opinie ekspertów

Związek Rewizyjny Spółdzielni Mieszkaniowych zebrał informacje w ponad 230 spółdzielniach dotyczące niewyodrębnionych lokali. Okazało się, że średnio 42 procent stanowią lokale niewyodrębnione. Trzy spółdzielnie posiadają 46 lokali nie nadających się do wyodrębnienia.

Czytaj też: Członkowie spółdzielni ponoszą koszty eksploatacji i utrzymania nieruchomości

Prezes Sądu Najwyższego Józef Iwulski w konsultacjach stwierdził, że projekt zasługuje na aprobatę, z wyjątkiem kwestii ponoszenia kosztów postępowania. Te zaś powinna ponosić spółdzielnia, niezależnie od wyniku postępowania.

Jak stwierdziła radca prawny Unii Spółdzielni Mieszkaniowych konsekwencją wejścia w zycie noweli będzie: