Projekt ustawy został przedstawiony przez prezydenta. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich, rząd ma przedkładać prezydentowi propozycje kandydatur na stanowiska: członka Komisji Europejskiej; członka Trybunału Obrachunkowego; sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE; rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; członka Komitetu Ekonomiczno-Społecznego; członka Komitetu Regionów oraz dyrektora w Europejskim Banku Inwestycyjnym. Następie prezydent ma w terminie 14 dni wyrazić zgodę bądź odmówić desygnowania danych kandydatów.
Ustawa przewiduje też m.in. ustalanie przez rząd w porozumieniu z Prezydentem RP priorytetów w zakresie sprawowania przez przedstawicieli Rady Ministrów prezydencji składów Rady i przedstawienie właściwym organom Sejmu i Senatu i informacji o tych priorytetach. Decyzję w sprawie polskiego stanowiska na posiedzenie Rady Europejskiej lub na posiedzenie międzynarodowe z udziałem UE rząd ma podejmować w porozumieniu z prezydentem.
Czytaj w LEX: Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej (pozycja konstytucyjna oraz wybrane zagadnienia z praktyki instytucjonalnej) >
Nowe przepisy zapewnią też prezydentowi prawo udziału – w okresie sprawowania polskiej prezydencji – w szczytach Unii Europejskiej oraz szczytach międzynarodowych z udziałem Unii Europejskiej, w których uczestniczą głowy państw lub szefowie rządów państw członkowskich Unii Europejskiej.
Nowe veto dla prezydenta z naruszeniem konstytucji?
Podczas prac w Sejmie prezydencki projekt popierał klub PiS, krytycznie do propozycji odnosili się przedstawiciele opozycji: KO, Lewicy, Koalicji Polskiej i Polski 2050. Według opozycji nowe przepisy są niekonstytucyjne, zaś motywacją ich wprowadzenia jest strach przed utratą władzy, a co za tym idzie - utratą wpływu na politykę europejską przez PiS.
Również Senat wskazywał, że przepisy nie są zgodne przepisami Konstytucji RP. M.in. przyznają Prezydentowi uprawnienia o charakterze władczym wykraczające poza jego konstytucyjnie określone zadania i kompetencje, a jednocześnie prowadzą do ograniczenia samodzielności Rady Ministrów w prowadzeniu polityki zagranicznej państwa. Senat wytknął, że nieudzielenie zgody przez Prezydenta na desygnowanie określonych kandydatów na stanowiska w Unii Europejskiej może skutkować brakiem reprezentacji Rzeczypospolitej Polskiej w organach i instytucjach unijnych, zaś brak porozumienia Prezydenta z Radą Ministrów co do priorytetów prezydencji może utrudniać funkcjonowanie prezydencji. Senat wskazywał także niezgodność z Konstytucją regulacji przyznającej Prezydentowi prawo wiążącego decydowania o kandydaturach na stanowiska w Unii Europejskiej.
Sejm veto Senatu odrzucił na posiedzeniu 30 sierpnia, natomiast 8 września ustawa została podpisana przez prezydenta.
Nowe przepisy weszły w życie 4 października.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.