Organizacja opublikowała właśnie Raport roczny 2021/22 "Stan praw człowieka na świecie". - Polska wśród krajów Europy i Azji Centralnej atakujących prawa człowieka - napisano w nagłówku informacji o publikacji raportu. 

Krytyczna ocena Polski

W części raportu poświęconej Polsce można przeczytać m.in., że polskie władze wciąż podważały niezależność sądownictwa, a Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPCz) orzekł, że dwa naczelne organy władzy sądowej w Polsce nie spełniają standardów w zakresie sprawiedliwego procesu. Prawa seksualne i reprodukcyjne zostały ograniczone w jeszcze większym zakresie. Umorzono postępowanie przeciwko aktywistom, które miało na celu ograniczenie ich prawa do swobody wypowiedzi. Wielu innych zostało uniewinnionych. Mimo że część województw uchyliła uchwały anty-LGBTI, prawa osób LGBTI są w dalszym ciągu naruszane. Funkcjonariusze Straży Granicznej wypychali osoby ubiegające się o azyl z powrotem na Białoruś. Polska nie wykonała wyroku ETPCz w sprawie Abu Zubajdy, który w dalszym ciągu jest przetrzymywany w amerykańskim więzieniu Guantanamo na Kubie.

Czytaj także: Raport Amnesty o zagrożeniach dla praw człowieka>>

Czytaj też: Możliwość umieszczenia symbolu religijnego w budynku publicznym >

Prawa kobiet wciąż ograniczone

Autorzy raportu przypominają, że październiku Grupa Ekspertów (GREVIO) monitorująca wdrażanie Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (Konwencja Stambulska) wezwała Polskę do pełnego włączenia pojęcia dobrowolnej zgody, zgodnie z wymogami Konwencji Stambulskiej, oraz zapewnić odpowiednie sankcje za wszelkie akty seksualne, które nie przybrały obopólnej zgody. GREVIO skrytykowała także Polskę za brak działań w sprawie przemocy domowej.

 

Wojciech Brzozowski, Adam Krzywoń, Marcin Wiącek

Sprawdź  

Prawa seksualne i reprodukcyjne osłabione po wyroku TK

Według autorów opracowania, nastąpił dalszy spadek praw seksualnych i reprodukcyjnych. W styczniu 2021 roku Trybunał Konstytucyjny opublikował orzeczenie, że prawo zezwalające na aborcję w przypadku poważnego upośledzenia płodu jest niezgodne z konstytucją. Szpitale w Polsce zaprzestały wykonywania zabiegów aborcyjnych w przypadkach takich zaburzeń, aby uniknąć odpowiedzialności karnej personelu medycznego. W lipcu ETPCz formalnie zwrócił się do Polski o odpowiedź w sprawie 12 osób, które twierdziły, że krajowe ustawodawstwo dotyczące aborcji narusza ich prawo do życia prywatnego i rodzinnego oraz zakaz tortur i innego złego traktowania.

Czytaj też: Decyzja o zakazie zgromadzenia – podstawa prawna; przesłanki wydania >

Ograniczana swoboda zgromadzeń

Jak przypomina Raport, publikacja orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego zakazującego aborcji w przypadku poważnego upośledzenia płodu wywołała protesty w styczniu i lutym. Jego autorzy zauważają, że podczas demonstracji, które odbyły się 27 stycznia 2021 roku w Warszawie, policja aresztowała 20 protestujących i złożyła 250 spraw dotyczących wykroczeń administracyjnych. Policja zabrała zatrzymanych demonstrantów na posterunki poza Warszawą, co utrudniło im dostęp do prawników.

Czytaj: Rada Europy pyta, jak Polska zamierza stosować konwencję praw człowieka>>

Wolność wypowiedzi pod presją

Raport przypomina, że w marcu 2021 r. Sąd Okręgowy w Płocku uniewinnił trzech działaczy oskarżonych o „obrazę przekonań religijnych” za posiadanie i rozpowszechnianie plakatów i naklejek przedstawiających Matkę Boską z tęczową aureolą LGBTI. Apelacja prokuratora była w toku pod koniec roku.
natomiast w czerwcu policja zamknęła śledztwo w sprawie zarzutu „kradzieży i włamania” rzekomo popełnionego przez dwóch aktywistów zaangażowanych w kampanię plakatową z 2020 roku, oskarżającą rząd o manipulowanie statystykami Covid-19. A w listopadzie Sąd Okręgowy w Warszawie skazał dziennikarkę Ewę Siedlecką za zniesławienie za artykuły, które napisała w 2019 roku. Zdemaskowała kampanię nienawiści związaną z ówczesnym wiceministrem sprawiedliwości, wymierzoną w sędziów sprzeciwiających się „reformom” podważającym niezawisłość sądownictwa.

Czytaj też: Publikacja medialna a granice swobody wypowiedzi >

Prawa osób LGBTI wciąż łamane

Raport wspomina też, że w odpowiedzi na ciągłe łamanie praw osób LGBTI Komisja Europejska wszczęła postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego. We wrześniu wezwał pięć rad regionalnych do wycofania deklaracji anty-LGBTI przyjętych w 2019 r., czyniąc z tego warunek otrzymania środków unijnych. W odpowiedzi, również we wrześniu, cztery sejmiki wycofały takie uchwały.

Sprawdź też: Prawa osób LGBT to prawa człowieka. Omówienie wyroku ETPC z dnia 16 lipca 2019 r, 12200/08, 35949/11 i 58282/12 (Zhdanov i inni) >

Czytaj: Amnesty: Ataki na osoby LGBT to w Polsce codzienność>>

Ograniczone prawa uchodźców i migrantów

Autorzy opracowania piszą też o praktyce wypychania na Białoruś osób ubiegających się o azyl. Jak przykład podają, że w dniach 18-19 sierpnia grupa 32 azylantów z Afganistanu, którzy wjechali z Białorusi, została odepchnięta na białoruską stronę granicy. Wszystkie 32 osoby próbowały szukać ochrony międzynarodowej w Polsce, ale polska straż graniczna nie pozwalała im na wjazd na terytorium Polski. Mimo dwóch nakazów ETPCz Polska nie zapewniła grupie żywności, wody, schronienia, pomocy medycznej i dostępu do prawników4.

Czytaj też: Prawa i obowiązki cudzoziemców - reprezentacja prawna >

W październiku Sejm przyjął nowelizację ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony, zgodnie z którą osoby przekraczające granicę „nielegalnie” muszą opuścić terytorium Polski i mają zakaz ponownego wjazdu. Tym samym prawo zasadniczo uniemożliwia ubieganie się o azyl w Polsce przez osoby, które wjeżdżają „nielegalnie”.

Raport przypomina też, że 2 września 2021 roku Prezydent ogłosił stan wyjątkowy na granicy z Białorusią, który zabronił wstępu do obszaru przygranicznego dziennikarzom, pracownikom mediów i organizacjom pozarządowym, a prawnikom zabraniał dostępu do osób ubiegających się o azyl. A 1 grudnia nowelizacja ustawy w sprawie ochrony granicy zakazała wjazdu do strefy przygranicznej bez ograniczeń czasowych.

Więcej o naruszaniu praw człowieka w Polsce>>