Prof. Marcin Wiącek napisał w tej sprawie do premiera, ponieważ od dwóch lat nie może się doczekać odpowiedzi od Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na wystąpienie generalne z 11 grudnia 2020 r.

Chodzi o możliwość ustalenia tożsamości policjanta

Rzecznik rekomendował w nim zmianę rozporządzenia z 20 maja 2009 r. w sprawie umundurowania policjantów. Jak pisał, chodzi o  to, aby zapewnić, że wszyscy umundurowani policjanci  - również  ci występujący w pododdziałach zwartych – mają dobrze widoczne indywidualne znaki identyfikacyjne, umożliwiające ustalenie ich tożsamości przez odpowiednie organy (np. indywidualny numer służbowy w widocznym miejscu).

Sprawdź też: II SA/Wa 177/15, Noszenie munduru służbowego przez policjanta. - Wyrok WSA w Warszawie >>>

 

POLECAMY

- Funkcjonariusze pododdziałów zwartych nie muszą bowiem posiadać znaków identyfikacji indywidualnej i imiennej. Może to utrudniać ich identyfikację w przypadku przekraczania przez nich uprawnień służbowych oraz wyciągnięcie konsekwencji karnych i dyscyplinarnych. Jest to istotne zwłaszcza podczas interwencji w czasie zgromadzeń, gdy sytuacja jest dynamiczna, następuje eskalacja napięcia i agresji, a twarze funkcjonariuszy są zasłonięte - argumentował RPO.

Sprawdź w LEX: Jakiego koloru są koszulki ostrzegawcze stosowane przez poszczególne służby mundurowe? >>>

Tajniak się szybko oznaczy

W wystąpieniu z 11 grudnia 2020 r. RPO rekomendował również wprowadzenie  odpowiedniego oznaczenia nieumundurowanych funkcjonariuszy, którzy decydują się na ujawnienie faktu, że są policjantami i podjęcie interwencji. Tacy funkcjonariusze powinni założyć tak szybko, jak jest to możliwe i bezpieczne dla policjanta, wyraźne oznaczenia z napisem „Policja", znajdujące się np. na odblaskowej opasce, kamizelce lub/i identyfikatorze oraz widoczny znak identyfikacji indywidualnej (np. numer służbowy).

Czytaj także: Pomoc prawnika jeszcze przed pierwszym przesłuchaniem - RPO proponuje poprawki do projektu Senatu>>

Zdaniem RPO, środki te są konieczne dla przejrzystości działań Policji, ułatwiają identyfikację funkcjonariuszy na wypadek wątpliwości dotyczących ich działań, zaś w przypadku nieumundurowanych funkcjonariuszy mają też znaczenie dla ich bezpieczeństwa. Brak należytej identyfikacji, zwłaszcza w czasie zgromadzeń publicznych, może stanowić dla nich zagrożenie. Manifestanci mogą być bowiem przekonani, że zostali zaatakowani przez nielegalne bojówki i próbować zastosować obronę konieczną w celu odparcia bezprawnego zamachu. Może to prowadzić do eskalacji napięcia zamiast do jego łagodzenia.

 

 

Są międzynarodowe standardy

Rzecznik podkreśla, że na potrzebę wyraźnej, indywidualnej identyfikacji funkcjonariuszy wskazują: Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, instytucje i eksperci międzynarodowi, społeczeństwo obywatelskie oraz posłowie. - Temat ten ma więc istotne znaczenie z punktu widzenia ochrony praw człowieka i bezpieczeństwa obywateli oraz oczekiwań społecznych - stwierdza prof. Marcin Wiącek.

Ponieważ Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nie zareagował na wystąpienie RPO, postanowił on zwrócić się w tej sprawie do szefa rządu. - Zwracam się do Pana Premiera z uprzejmą prośbą o osobiste zainteresowanie się poruszoną przeze mnie kwestią. Mam nadzieję na zmianę obecnej sytuacji i podjęcie, w duchu współpracy, konstruktywnego dialogu w zakresie wyeliminowania sygnalizowanej luki prawnej i wdrożenia rozwiązań, które zapewnią możliwość efektywnej identyfikacji funkcjonariuszy  przez uprawnione organy  -pisze Marcin Wiącek, prosząc premiera o stanowisko. 

Minister: Policjant bez numeru, dowódca dokumentuje działania

W odpowiedzi udzielonej RPO na początku lutego tego roku minister spraw wewnętrznych (z upoważnienia Maciej Wąsik, sekretarz stanu) stwierdził, że "odstąpienie od konieczności noszenia przez policjantów znaku identyfikacji imiennej lub indywidualnej w powyższych okolicznościach wynika z warunków pełnionej służby". I dodał, że to dowódca decyduje o działaniach funkcjonariuszy, także na dowódcy pododdziału zwartego spoczywa obowiązek dokumentowania użycia i wykorzystania środków przymusu bezpośredniego.

Zdaniem ministra, rozwiązania dotyczące policjantów wykonujących zadania służbowe w ubiorze cywilnym, gwarantują możliwość bezpiecznego i skutecznego realizowania przez nich powierzonych obowiązków, a jednocześnie zapewniają wiedzę obywatelom co do statusu osoby, która podejmuje wobec nich określone czynności. Jak wyjaśnił, zgodnie z art. 61 ust. 1 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji, funkcjonariusz nieumundurowany, realizując zadania dochodzeniowo-śledcze, a także czynności określone w art. 14 ust. 2 i art. 15 ust. 1 pkt 2-4 ustawy o Policji, jest zobowiązany okazać legitymację służbową w taki sposób, aby zainteresowany miał możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację, oraz nazwisko funkcjonariusza.

Przy wykonywaniu innych czynności administracyjno-porządkowych nieumundurowany policjant również jest zobowiązany, na żądanie obywatela, okazać legitymację służbową lub znak identyfikacyjny w sposób określony w art. 61 ust. 2 ustawy o Policji.

Czytaj też: "Kontrola osobista i przeglądanie zawartości bagażu" (art. 15 ust. 1 pkt 5 ustawy o Policji) a ochrona konstytucyjnych praw człowieka >>>