W przedstawionych do przygotowywanej przez Ministerstwo Cyfryzacji w opiniach znalazła się pozytywna ocena wprowadzenia rozwiązania polegającego na zastrzeżeniu numeru PESEL w celu zapobiegania zjawisku kradzieży tożsamości, lecz jednocześnie podkreślono, że projektowane rozwiązania powinny zapewnić lepszą ochronę praw obywatelskich i zgłoszono wątpliwości do niektórych z projektowanych rozwiązań.
PESEL jawny o ogólnie dostępny
Rzecznik ma jednak wątpliwość, czy rozwiązanie mające na celu minimalizację zjawiska kradzieży tożsamości jest wystarczające dla ochrony praw obywateli w sytuacji, gdy numer PESEL jest jawny i dostępny w przestrzeni publicznej, w tym w publicznych bazach danych. - Należy kompleksowo i systemowo zastanowić się nad dotychczasowymi rozwiązaniami, które zakładają powszechny dostęp do numeru PESEL. Dlatego zdaniem RPO, przy okazji konsultacji tego projektu, należy poruszyć również te kwestie - napisał zastępca RPO Stanisław Trociuk. I podkreślił, że udostępnianie w publicznych zbiorach danych numeru PESEL może stanowić poważne zagrożenie dla obywateli związane z naruszeniem ochrony prywatności, w tym właśnie z możliwością kradzieży tożsamości. Prywatność jednostki jest natomiast wartością chronioną konstytucyjnie w art. 47 Konstytucji RP oraz w art. 51 Konstytucji RP.
Czytaj: Zastrzeżenie w aplikacji mObywatel ma chronić przed kradzieżą tożsamości>>
Czytaj w LEX: Numer PESEL – uwagi ogólne, funkcje oraz cel >>>
Co z elektronicznymi pełnomocnictwami?
Wątpliwości Rzecznika budzi też zmiana w ustawie o ewidencji ludności, która przewiduje, że kurator albo opiekun działający w imieniu osoby ubezwłasnowolnionej częściowo lub całkowicie może złożyć wniosek o zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia w jej imieniu wyłącznie osobiście w organie dowolnej gminy, po uprzednim udokumentowaniu uprawnienia do jej reprezentowania.
RPO przypomina, że w swoich wystąpieniach zwracał uwagę na potrzebę zapewnienia osobom ubezwłasnowolnionym i ich opiekunom, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do usługi systemu ePUAP. - Brak funkcjonalności w postaci elektronicznego pełnomocnictwa, w szczególności, w przypadku takiego rozwiązania, jakie przewiduje projekt ustawy, tj. zastrzeżenia nr PESEL w związku z kradzieżą tożsamości, gdzie ważne jest podjęcie natychmiastowych kroków, budzi wątpliwości - stwierdza.
Czytaj w LEX: Postępowanie sprawdzające dotyczące danych w rejestrze PESEL oraz danych w rejestrach mieszkańców >>>
Dane z rejestru zastrzeżeń numerów PESEL
Kolejna wątpliwość Rzecznika dotycząca zmian w ustawie o ewidencji ludności wiąże się z wprowadzeniem możliwości udostępnienia niektórych danych o zastrzeżeniu numeru PESEL określonym podmiotom, po wykazaniu interesu faktycznego. Obecnie ustawa przewiduje w art. 46 ust. 2 pkt 1 (do którego odsyła opiniowany projekt) możliwość udostępniania określonych danych z rejestru PESEL określonym podmiotom, jeżeli wykażą w tym interes prawny. Zgodnie zaś z art. 46 ust. 2 pkt 3 ustawy dostęp do tych rejestrów jest umożliwiony innym osobom i jednostkom organizacyjnym, jeżeli wykażą interes faktyczny w otrzymaniu danych, pod warunkiem uzyskania zgody osób, których dane dotyczą.
W ocenie Rzecznika odesłanie w projekcie powinno być więc skierowane do w art. 46 ust. 2 pkt 3 przewidującego wykazanie interesu faktycznego oraz konieczność uzyskania zgody osób, których dane dotyczą, a nie art. 46 ust. 2 pkt 1 ustawy o ewidencji ludności, który wymaga wykazania interesu prawnego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.