O szeregu wątpliwości prawników dotyczących wstępnej wersji propozycji zmian w specustawie dotyczącej koronawirusa Prawo.pl pisało na początku tygodnia. Chodziło m.in. o katalog sprawa pilnych. W pierwszej wersji znalazły się jedynie wnioski o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Adwokaci, ale też radcy prawni i sędziowie wskazywali, że to za mało. Bo - jak mówili - wolność osoby to jedna z najważniejszych kwestii.
W projekcie, który jest już na stronach sejmowych, pozostaje postulowane przez środowiska prawnicze i mocno wyczekiwane wstrzymanie lub zawieszenie terminów procesowych - w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.
Chodzi o postępowania sądowe, w tym sądowoadministracyjne, postępowanie egzekucyjne, karne, karne skarbowe, postępowanie w sprawach o wykroczenia, administracyjne, postępowanie i kontrole prowadzone na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa oraz kontrole celno-skarbowe.
Szerszy katalog spraw pilnych
Poszerzony został katalog spraw pilnych. Zgodnie z projektem, który trafił do Sejmu, dotyczą one wniosków o zastosowanie, przedłużenie i zmianę tymczasowego aresztowania, w których jest stosowane zatrzymanie, w których orzeczono środek zabezpieczający, przesłuchania świadka w postępowaniu przygotowawczym przez sąd, gdy podejrzany jest zatrzymany, w przedmiocie europejskiego nakazu aresztowania, w przedmiocie zarządzenia przerwy w wykonaniu kary w systemie dozoru elektronicznego, o zastosowanie i przedłużenie środka detencyjnego w postaci umieszczenia cudzoziemca w strzeżonym ośrodku, o zastosowanie lub przedłużenie wobec niego aresztu dla cudzoziemców, w których wykonywana jest kara pozbawienia wolności albo inna kara lub środek przymusu skutkujący pozbawieniem wolności, oraz jeżeli rozstrzygnięcie sądu dotyczy zwolnienia osoby pozbawionej wolności z zakładu karnego lub aresztu śledczego albo jest niezbędne do wykonania takiej kary lub środka przymusu w tym zakładzie lub areszcie.
Czytaj: W dobie koronawirusa MS proponuje wsparcie dla aplikantów>>
Sprawami niecierpiącymi zwłoki będą również te o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, o których mowa w ustawie z 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, dotyczące umieszczenia lub przedłużenia pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich, wniosków o ustanowienie kuratora w celu reprezentowania interesów małoletnich w postępowaniu przed sądem lub innym organem, sprawy dotyczące umieszczenia w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie, a także te dotyczące przesłuchania przez sąd osoby w trybie zabezpieczenia dowodu lub co do której zachodzi obawa, że nie będzie można jej przesłuchać na rozprawie.
Kolejna grupa to te, w których ustawa określa termin ich rozpatrzenia przez sąd oraz sprawy wniosków o wstrzymanie wykonania aktu lub czynności.
Zastrzeżono równocześnie, że prezes właściwego sądu może zarządzić rozpoznanie każdej sprawy jako pilnej, jeżeli jej nierozpoznanie mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego, albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną, a także gdy wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
Czytaj: Koronawirus zwiększy liczbę dozorów elektronicznych - MS proponuje zmiany>>
Doręczenia - sąd też skorzysta z e-PUAPu
Zmieniono także - dość istotnie - przepisy dotyczące wnoszenia pism procesowych w czasie stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii lub w przypadku zaprzestania działania operatora pocztowego świadczącego usługi powszechne.
Tak jak w dotychczasowych propozycjach pismo procesowe strony może zostać wniesione do sądu przy użyciu platformy ePUAP, portalu informacyjnego sądów powszechnych lub za pomocą poczty elektronicznej. Będzie uznane za wniesione z chwilą wprowadzenia go do środka komunikacji elektronicznej i nadania na adres poczty elektronicznej sądu wskazany na stronie internetowej sądu. W myśl proponowanego zapisu - powinno być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Czytaj: Doręczenia pism w dobie koronawirusa - czas na sądy online>>
I tu zmiana. Jeśli adres poczty elektronicznej został wskazany we wcześniejszym piśmie procesowym, a tożsamość strony nie budzi wątpliwości, pismo procesowe tej strony może mieć formę dokumentową bez konieczności opatrzenia go kwalifikowanym podpisem elektronicznym. Wskazano też, że forma dokumentowa może mieć w szczególności postać cyfrowego odwzorowania pisma opatrzonego odręcznym podpisem - czyli skanu. Pismo procesowe strony nadane w ten sposób, uznane będzie za równoważne pismu opatrzonemu podpisem własnoręcznym.
Strona wnosząca pismo procesowe online nie będzie zobowiązana do doręczenia odpisu pisma stronie przeciwnej. W takim przypadku doręczenia odpisu ma dokonać sąd.
W projekcie, który trafił do Sejmu znalazł się też przepis, zgodnie z którym takie same możliwości jak przy wnoszeniu pism procesowych będą przy ich doręczaniu przez sąd. Czyli przy użyciu platformy e-PUAP, portalu informacyjnego sądów powszechnych albo, jeżeli pismo nie może być doręczone stronie w ten sposób, na podany przez nią adres poczty elektronicznej. To również spełnienie postulatów prawników.
Sprawdź również książkę:
Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do zmian 2019. Tom I i II
>>
Bieg terminów zawieszony
W ostatecznej wersji nie zmieniło się to, na co czeka środowisko prawnicze, czyli zawieszenie biegu terminów. Przepisy są jednak bardziej szczegółowe.
I tak, zgodnie z projektem, w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 wstrzymany lub zawieszony zostaje bieg terminów przewidzianych przepisami prawa cywilnego i administracyjnego:
- od zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed sądem lub organem oraz terminy do dokonania przez stronę czynności kształtujących prawa i obowiązki jej lub drugiej strony stosunku prawnego,
- zasiedzenia, przedawnienia i innych terminów, których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności wynikających ze stosunków cywilnoprawnych, a także popadnięcie w opóźnienie,
- zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
- do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju.
Dotyczy to także biegu terminów procesowych i sądowych w:
- postępowaniach sądowych, w tym sądowoadministracyjnych,
- postępowaniach egzekucyjnych,
- postępowaniach karnych,
- postępowaniach karnych skarbowych,
- postępowaniach w sprawach o wykroczenia,
- postępowaniach administracyjnych,
- postępowaniach i kontrolach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa,
- kontrolach celno-skarbowych,
- postępowaniach w sprawach, o których mowa w art. 15f ust. 9 ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 847, z późn. zm.),
- i innych postępowaniach prowadzonych na podstawie ustaw.
Czytaj: MS ratuje sądy przed koronawirusem, będzie zawieszenie terminów>>
Wyjątek to sprawy pilne. Właściwy organ, sąd lub podmiot może też wezwać obowiązanego do dokonania czynności wynikających z przepisów prawa, w oznaczonym terminie i w zakresie, w jakim przepis ten zobowiązuje do dokonania czynności, jeżeli niepodjęcie ich mogłoby spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzi lub zwierząt, poważną szkodę dla interesu społecznego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
