Jedną z istotnych zmian nowelizacji procedury cywilnej z 2019 r. było wprowadzenie stałej opłaty od wniosku o uzasadnienie wyroku czy postanowienia sądu, oraz wskazanie, że uzasadnienie jest konieczne do odwołania. Przepisy - według prawników - są jednak niejasne. Pod koniec ubiegłego roku, w wykazie prac legislacyjnych rządu, pojawiły się założenia zmian w procedurze cywilnej, z których wynika, że resort chce to zmienić. Po zmianach wniosek nie zawsze będzie konieczny, a zasadnicze powody rozstrzygnięcia będą ograniczone do postanowień niezaskarżalnych.

Czytaj: Składać wniosek o uzasadnienie czy nie? Pełnomocnicy się gubią, MS szykuje zmiany>>

Sąd apelacyjny nie ma wątpliwości

Warszawski sąd okręgowy wydał wyrok, którym oddalił odwołanie E.B. od decyzji ZUS w sprawie o wysokość emerytury. E.B. wniosła następnie apelację od wyroku. Nie złożyła przy tym wcześniej wniosku o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia. Sąd Apelacyjny w Warszawie postanowił odrzucił apelację. 

Czytaj w LEX: Zmiany w postępowaniu odwoławczym w związku z reformą KPC >

Powołał się przy tym na obecny stan prawny - nowelę k.p.c. obowiązującą od 7 listopada 2019 r., zgodnie z którym apelację należy wnieść w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie odpisu wyroku z uzasadnieniem, co wynika z art. 369 par. 1 k.p.c. Z kolei w myśl art. 328 par. 1 k.p.c. pisemne uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony o doręczenie wyroku z uzasadnieniem zgłoszony w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia wyroku.

- Odwołująca się nie skorzystała z możliwości złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku sądu. Na podstawie obecnie obowiązujących regulacji nie ma zaś możliwości skutecznego wniesienia apelacji bez składania wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku. Taka możliwość istniała wcześniej, ale ustawodawca nowelizując przepisy procesowe uchylił stosowną regulację. Na gruncie aktualnych rozwiązań strona może wnieść apelację, o ile złoży skutecznie wniosek o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia. Wniosek o sporządzenie uzasadnienia orzeczenia to konieczny warunek zaskarżania wyroków – podkreślił sąd apelacyjny.

Czytaj w LEX: Wniesienie apelacji po nowelizacji KPC >

Gdy strona uchybia trybowi zaskarżenia orzeczenia w sprawie cywilnej, wnoszona apelacja podlega odrzuceniu. - W świetle art. 373 par. 1 k.p.c. sąd drugiej instancji odrzuca apelację spóźnioną, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie usunęła w wyznaczonym terminie – uzasadnił. (sygn. III AUa 208/21, LEX nr 3160254).

Zobacz procedurę w LEX: Wniesienie apelacji >

 

Obecnie? Galimatias z uzasadnieniami 

Na zmiany z niecierpliwością czekają prawnicy. Uzasadnienie - jak wskazują - to jeden z tych obszarów, w których problemów, po ubiegłorocznej nowelizacji jest wiele. 

Zobacz w LEX: Praktyczne problemy reformy KPC - postępowanie odwoławcze - nagranie ze szkolenia >

Dr hab. Marcin Dziurda z Katedry Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Warszawskiego wyjaśniał, że ustawodawca dokonał jednocześnie czterech istotnych zmian i to spowodowało chaos. - Po pierwsze, wprowadzono zasadę, że zażalenia – podobnie zresztą jak apelacji – nie można już wnosić bez uprzedniego wniosku o uzasadnienie, od którego to wniosku wprowadzono opłatę stałą w wysokości 100 zł. Po drugie, odwrócono o 180 stopni dotychczasowe reguły wprowadzając uregulowanie, zgodnie z którym zaskarżalne postanowienia wydawane na posiedzeniu niejawnym – a takich jest większość – uzasadniane są nie z urzędu, a jedynie na wniosek (art. 357 par. 2(1) Kpc). W myśl art. 394 par. 2 Kpc złożenie wniosku o uzasadnienie stanowi warunek wniesienia zażalenia. Po trzecie, w art. 357 par. 6 Kpc. wprowadzono jednak wyjątek polegający na tym, że – jeżeli sąd podziela stanowisko strony zawarte w piśmie procesowym – może odstąpić od sporządzenia uzasadnienia postanowienia - podkreślał.

Zobacz w LEX: Pisma procesowe wedle nowelizacji KPC - nagranie ze szkolenia >

W takim przypadku - jak dodał - zażalenie wnosi się od razu, bez składania wniosku o uzasadnienie. Czwarta zmiana z kolei dotyczy art. 357 par. 5 Kpc. Przewidziano w nim, że wydając postanowienie, także podlegające zaskarżeniu, sąd może zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia. - Chodziło o to, żeby przekonywać strony o trafności postanowienia i odwodzić je w ten sposób od wniesienie zażalenia. Ale w rezultacie wiele osób nie wie, w jaki sposób – w ujęciu formalnym, z punktu widzenia zaskarżania postanowień – takie zasadnicze powody rozstrzygnięcia traktować, skoro są doręczane z urzędu, bez żadnego wniosku - mówił Dziurda. 

Tyle że zamiast przekonywać, zasadnicze powody rozstrzygnięcia pogłębiają problemy. Strony nie wiedzą bowiem jak je traktować i czy składać mimo to wniosek o uzasadnienie. 

Czytaj w LEX: Apelacja i zażalenie po nowelizacji KPC - odpowiedzi na pytania >

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.