- Polska widzi konieczność poszukiwania innowacyjnych rozwiązań prawnych, które służą pozbawienia przestępców ich zaplecza ekonomicznego – powiedział w trakcie spotkania wiceminister Michał Królikowski, który reprezentował Polskę na tym spotkaniu. – Jeśli jednak chodzi o najdalej idący mechanizm konfiskaty bez uprzedniego wyroku skazującego, to jesteśmy w negocjacjach na początku, a nie na końcu drogi. Ostateczne poparcie Polski uzależnione będzie od kształtu, jaki przybierze ta instytucja – dodał.
Konfiskata bez uprzedniego wyroku funkcjonuje w część państw Unii Europejskiej. Jednak często opiera się ona tam o odmienne rozwiązania prawne i aksjologiczne. - Podzielamy pogląd, że restrykcyjny instrument z samej swojej natury powinien być zaopatrzony w odpowiednie gwarancje proceduralne. Nie możemy jednak przeceniać ich wartości. Należy mieć na uwadze, że gwarancje proceduralne mają na celu uniknięcie nadużywania prawa. Nie są jednak wystarczającym środkiem wobec prawa nieproporcjonalnie restrykcyjnego – mówi przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości RP. – Żadne gwarancje procesowe nie zastąpią odpowiedniego wyważenia surowości wprowadzanych środków prawa karnego. Musimy zatem myśleć o znalezieniu odpowiedniej równowagi już na etapie projektowania rozwiązań materialnych dotyczących konfiskaty – dodał.
Komisja Europejska 12 marca br. przedstawiła wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie zamrożenia i konfiskaty dochodów pochodzących z działalności przestępczej w Unii Europejskiej.
Celem projektu jest ułatwienie państwom członkowskim konfiskaty i odzyskiwania zysków pochodzących z poważnej transgranicznej przestępczości zorganizowanej. Celem pośrednim jest ochrona legalnego obrotu gospodarczego przed przestępczością i korupcją oraz wzmocnienie finansowe władz publicznych świadczących usługi dla obywateli.
Projekt zakłada wprowadzenie we wszystkich państwach członkowskich następujących rodzajów przepadku:
- przepadku narzędzi i korzyści pochodzących z przestępstwa lub ich równowartości w związku ze skazaniem,
- rozszerzonego przepadku mienia należącego do osoby skazanej, orzekanego w postępowaniu karnym,
- konfiskaty narzędzi i korzyści pochodzących z przestępstwa bez uprzedniego wyroku skazującego w przypadku niemożności kontynuowania postępowania karnego,
- konfiskaty mienia przekazanego przez sprawcę osobom trzecim.
Artykuł 5 projektu dyrektywy przewiduje konfiskatę bez uprzedniego wyroku skazującego. „Każde państwo członkowskie podejmuje środki niezbędne do umożliwienia mu konfiskaty korzyści i narzędzi pochodzących z przestępstwa bez uprzedniego wyroku skazującego, po przeprowadzeniu postępowania, które mogłoby doprowadzić do wydania wyroku skazującego, gdyby osoba podejrzana lub oskarżona była w stanie wziąć udział w postępowaniu sądowym, w przypadku gdy:
a) dalsze postępowanie nie jest możliwe na skutek śmierci lub chronicznej choroby osoby podejrzanej lub oskarżonej; lub
b) choroba lub ucieczka osoby podejrzanej lub oskarżonej przed ściganiem lub skazaniem uniemożliwia przeprowadzenie skutecznego postępowania w rozsądnym terminie oraz niesie ze sobą poważne ryzyko, że takie postępowanie zostałoby przedawnione na skutek obowiązujących terminów ustawowych”.
Jak informuje MS, służby prawne Rady UE zostały poproszone o wydanie opinii dotyczącej zastosowania podstawy prawnej projektu dyrektywy w odniesieniu do:
- konfiskaty, która nie jest karą, ale środkiem zgodnie z prawodawstwem krajowym;
- cywilnej procedury przepadku;
- procedur zamrażania dochodów w wyżej wymienionych przypadkach.
Wydanie wstępnej opinii przez służby prawne planowane jest na wrześniowe posiedzenie grupy roboczej Rady UE ds. prawa karnego materialnego.