Izba Pracy Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów wydała 24 lutego uchwałę stanowiącą, że podstawę zasądzenia przez sąd opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego w sprawie ze stosunku pracy o odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę przez pracodawcę bez wypowiedzenia stanowi stawka minimalna określona w § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r.. Rozporządzenie dotyczy opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. SN postanowił nadać uchwale moc zasady prawnej.

Odszkodowanie dla pracownika
Sędzia sprawozdawca Halina Kiryło przedstawiła stan faktyczny. Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 22 kwietnia 2010 r. oddalił apelację pracodawcy od wyroku sądu rejonowego. Sąd ten zasądził od pracodawcy Zbigniewa J. prowadzącego Stację Obsługi Samochodów na rzecz pracownika Grzegorza K. kwotę 7314, 54 zł . Było to odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ponadto zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach zastępstwa procesowego sąd odwoławczy przyjął art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w związku z § 13 ust. 1 pkt 1 i w związku z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Tym samym sąd uznał że „stawki minimalne powinny być takie same w sprawie o odszkodowanie z tytułu rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w tym trybie jak o przywrócenie do pracy z tego samego tytułu, gdy odszkodowanie jest roszczeniem alternatywnym w stosunku do przywrócenia do pracy”.
Sąd drugiej instancji powołał się na uchwałę Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 2002 r., III PZP 15/02, zgodnie, z którą w sprawie toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę należy przyjmować jednakową podstawę do zasądzenia kosztów zastępstwa prawnego niezależnie od wyboru żądania.

Zażalenie na za niską stawkę
Powód, adwokat prowadzący sprawę swego klienta złożył zażalenie na zawarte w wyroku Sądu Okręgowego postanowienie dotyczące kosztów procesu. Jego zdaniem koszty zastępstwa procesowego w sprawie powinny wynieść 675 zł. Żalący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia. Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie stawki minimalne w sprawach z zakresu prawa pracy o odszkodowanie wynoszą 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 rozporządzenia od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy, tj. przy wartości przedmiotu zaskarżenia od 5 tys. zł do 10 tys. zł. W postępowaniu apelacyjnym, stawka wynosi  zdaniem adwokata 75% stawki minimalnej przewidzianej dla postępowania przed sądem pierwszej instancji, tj. w niniejszej sprawie kwotę 675 zł, a nie kwotę 60 zł zasądzoną przez Sąd Okręgowy. Skład trzech sędziów SN postawił pytanie prawne rozszerzonemu składowi 7 sędziów. 

Przepisy nie są jednoznaczne
Zdaniem SN w sprawach o odszkodowanie ze stosunku pracy należy stosować stawki niższe, ustalone w sposób sztywny, a nie ustalone od wartości przedmiotu sporu – argumentował przewodniczący, sędzia Walerian Sanetra.
SN jest zdania, że sformułowania zawarte w par.12 w pkt.1 i 2 rozporządzenia nie są jednoznaczne. Za rozstrzygnięciem przyjętym w uchwale przemawia podstawa ustawowa, która stanowiła motyw do wydania tego rozporządzenia. Delegację formułuje art.16 ust.3 Prawa o adwokaturze. Ten przepis wymaga wykładni i analizować należy postanowienia par.16 ust.1 pkt.1 i 2 rozporządzenia. W tym wypadku delegacja ustawowa została sformułowana poprawnie, ale rozporządzenie jest niejasne, nie spełnia wymagań sformułowanych w delegacji ustawowej. 

Minister nie wykonał delegacji
Sędzia Walerian Sanetra przypomniał, że minister sprawiedliwości powinien kierować się następującymi zasadami przy wydawaniu rozporządzenia:
- stawki minimalne powinny być jednakowe w sprawach tego samego rodzaju, a zróżnicowane w sprawach różnego rodzaju. Ten wymóg nie został spełniony. W przepisie mowa jest o sprawach, a nie o roszczeniach. Oba te roszczenia o przywrócenie do pracy i o odszkodowanie mają inny charakter. Minister wykroczył więc poza delegacje ustawową.
- stawka minimalna w sprawie o większej zawiłości powinna być  wyższa niż w sprawie o mniejszej zawiłości. Bardziej zawiłą jest sprawa o przywrócenie do pracy niż o odszkodowanie. Dlatego, że sąd musi dokonać analizy, czy przywrócenie do pracy jest celowe i możliwe. Tego typu analizy nie trzeba przeprowadzać, gdy idzie o odszkodowanie.
- stawka minimalna wymagająca większego nakładu pracy adwokata powinna być wyższa niż w sprawie wymagającej mniejszego nakładu pracy. Ta zasada nie została zrealizowana.

Ponadto stawka minimalna w sprawie o wyższej wartości przedmiotu sporu powinna być wyższa niż w sprawie o mniejszej wartości – dodał SN.

SN uznał, że minister sprawiedliwości nieprawidłowo zrealizował wytyczne, które zawarte sa w Prawie o adwokaturze. Z tego powodu określony przepis par. 12 ust.1 pkt.2 rozporządzenia koliduje z art.16 ustawy o adwokaturze. Wykracza poza upoważnieni zawarte w przepisie Taki przepis zatem nie może być uznany za obowiązujący. SN uznaje, że tego przepisu nie można stosować, a zatem trzeba posłużyć się stawką stosowaną w sprawach  o przywrócenie do pracy.

Uchwała 7 sędziów z 24 lutego 2011 r., sygn. akt I PZP 3/09