24 września Komisja Europejska zdecydowała się skierować skargę przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak mówiła rzeczniczka KE Mina Andreeva taka decyzja została podjęta "z uwagi na pogwałcenie zasady niezawisłości sędziowskiej, które zostało wprowadzone przez nową ustawę o Sądzie Najwyższym". Za niezastosowanie się do środków tymczasowych grożą wysokie kary finansowe. KE chciała też, by TSUE wydał tymczasową decyzję zabezpieczającą (tak zwane środki tymczasowe), aby do czasu wydania ostatecznego orzeczenia niektóre przepisy ustawy o Sądzie Najwyższym pozostały zawieszone.  

Także SN skierował do TSUE pięć spraw z pytaniami dotyczącymi niezawisłości sędziowskiej w związku z wprowadzonymi w Polsce zmianami w prawie. Kierując je zawiesił stosowanie przepisów trzech artykułów ustawy o SN, dotyczących przechodzenia w stan spoczynku sędziów SN, którzy ukończyli 65. rok życia. 

Czytaj:  Szef MSZ: Wykonamy orzeczenie TSUE, także niekorzystne >>

TSUE zawiesza przepisy ustawy o SN

Trybunał zdecydował o zawieszeniu artykułu 37 ustawy o SN w paragrafach 1 i 4 i artykułu 111 odnoszących się bezpośrednio do przechodzenia w stan spoczynku sędziów, którzy ukończyli 65. rok życia. Zobowiązał do tego Polskę niezłocznie.  

Zaznaczył, że sędziowie, którzy przeszli w stan spoczynku mogą dalej wykonywać swoje funkcje czyli orzekać, mając ten sam status, prawa i warunki jak przed wejściem w życie zapisów ustawy. 

Czytaj: KE kieruje skargę przeciwko Polsce do Trybunału Sprawiedliwości >>

Premier: jest zawiadomienie ze strony TSUE, analizujemy

Premier Mateusz Morawiecki poinformował, że Polska otrzymała zawiadomienie ze strony TSUE w tym zakresie. 

- Na pewno po przeanalizowaniu ustosunkujemy się do tego. A ja w rozmowach bilateralnych tutaj (w Brukseli) myślę, że przekonałem kilku kolejnych przywódców co do tego, jak wyglądała Polska reforma wymiaru sprawiedliwości, jak ona wygląda, jak jest potrzebna. Pokazywałem, że 80 procent Polaków chce reformy wymiaru sprawiedliwości - dodał.

Polska ustawa ogranicza niezależność sądownictwa

Możliwość złożenia skargi do unijnego trybunału Komisja zasygnalizowała na początku lipca, kiedy, zgodnie z nową ustawą o SN, 27 sędziów Sądu Najwyższego miało przejść w stan spoczynku. Komisja twierdzi, że ustawa jest niezgodna z prawem UE, bo narusza zasadę niezależności sądownictwa, w tym nieusuwalności sędziów. 

Komisja wskazała, że przewidziane w nowej polskiej ustawie o SN obniżenie wieku emerytalnego sędziów SN z 70 do 65 lat może doprowadzić do zmuszenia części czynnych sędziów SN do przejścia w stan spoczynku, co może być sprzeczne z zasadą nieusuwalności sędziów.
Według KE Polska nie wypełnia tym samym swoich zobowiązań wynikających z art. 19.1 TFUE, który brzmi: „Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje Trybunał Sprawiedliwości, Sąd i sądy wyspecjalizowane. Zapewnia on poszanowanie prawa w wykładni i stosowaniu Traktatów. Państwa Członkowskie ustanawiają środki zaskarżenia niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony sądowej w dziedzinach objętych prawem Unii”.