4 kwietnia 2017 r. Trybunał Konstytucyjny wyjaśni czy zgodne z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji RP są: art. 117 § 3 k.p.c. w zakresie, w jakim nakłada na osoby prawne ciężar prawny wykazania braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego i art. 103 ustawy z 28.07.2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zakresie, w jakim nakłada na osoby prawne ciężar prawny wykazania braku dostatecznych środków na poniesienie kosztów sądowych (sygn. P 56/14).

Trybunał sprawdzi również zgodność z Konstytucją obu tych regulacji w zakresie, w jakim nie przewidują one procedury wezwania do uzupełnienia wniosku, w przypadku gdy podane dane są niewystarczające dla oceny braku dostatecznych środków na poniesienie tych kosztów.

Postanowieniem z 6.10.2014 r. Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie XV Wydział Gospodarczy przedstawił Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne, którego przedmiotem jest ustalenie, czy art. 117 § 3 k.p.c. oraz art. 103 ustawy z 28.07.2015 r. ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (dalej: u.k.s.c.) są zgodne z art. 32 ust. 1 i art. 45 ust. 1 Konstytucji.

Niezgodność kwestionowanych regulacji z art. 32 ust. 1 Konstytucji, zdaniem Sadu pytającego, ma polegać na zróżnicowaniu sytuacji strony procesu w zależności od statusu prawnego, to jest czy jest osobą fizyczną, czy osobą prawną. Pytający sąd podnosi, iż osoba fizyczna, w odróżnieniu od osoby prawnej, składa jedynie oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, bez obowiązku udokumentowania złożonego wniosku czy też dołączania dokumentów potwierdzających treść złożonych oświadczeń. Dodatkowo, przepisy przewidują procedurę uzupełniania braków w sytuacji, kiedy osoba fizyczna nie złoży takiego oświadczenia. W odniesieniu do osób prawnych natomiast nałożony został ciężar wykazania, rozumiany jako udowodnienie swojej sytuacji majątkowej. Co więcej, zdaniem pytającego sądu, regulacja ta jest nietransparentna, gdyż nie wskazuje, jakie dokumenty osoba prawna ma obowiązek przedstawić.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji, pytający sąd wskazuje, iż zarówno art. 117 § 3 k.p.c. jak i art. 103 u.k.s.c. narusza prawo do rzetelnego procesu w zakresie, w jakim nie przewiduje procedury uzupełnienia dokumentów oraz nakłada na stronę będącą osobą prawną ciężar udowodnienia dokumentami braku dostatecznych środków na pokrycie kosztów sądowych czy wynagrodzenia pełnomocnika, bliżej nie precyzując, jakie dokumenty strona powinna złożyć i jakiego okresu powinny one dotyczyć. Ponadto, zdaniem pytającego sądu, należy sprawdzić oba ww. przepisy w zakresie, w jakim nakładają na stronę będącą osobą prawną ciężar wykazania już w pierwszym piśmie braku dostatecznych środków na poniesienie wynagrodzenia pełnomocnika czy kosztów sądowych oraz przewidują rygorystyczną sankcję niewykazania już we wniosku braku dostatecznych środków, czy to na koszty sądowe, czy pełnomocnika, jaką jest oddalenie takiego wniosku.

Rozprawie będzie przewodniczyć sędzia TK Małgorzata Pyziak-Szafnicka, sędzią-sprawozdawcą będzie sędzia TK Stanisław Rymar.

Źródło: www.trybunal.gov.pl, s