TK: składki opłacają matki na etacie i jako przedsiębiorcy

Ustawodawca miał prawo odmówić finansowanie przez budżet państwa składek na ubezpieczenie społeczne matkom, które łączą prowadzenie działalności gospodarczej z umową o pracę - stwierdził w środę Trybunał Konstytucyjny.

TK rozpatrzył skargę konstytucyjną Magdaleny P., która w czasie urlopu będąc jednocześnie na zasiłku macierzyńskim pozostawała w stosunku pracy i jednocześnie prowadziła działalność gospodarczą. Skarżąca uważała za niedopuszczalne zróżnicowanie obowiązku opłacania składek przez osoby przebywające na urlopie wychowawczym z dwóch tytułów - łączenia działalności gospodarczej z pracą na podstawie umowy o pracę oraz aktywności zawodowej realizowanej wyłącznie w ramach stosunku pracy.

Trybunał Konstytucyjny 13 kwietnia stwierdził, że dokonane przez ustawodawcę zróżnicowanie jest racjonalne. Ustawodawca zaznaczył, że celem kontrolowanej regulacji jest zapewnienie ochrony interesów obu grup ubezpieczonych: matek łączących prowadzenie działalności gospodarczej z pracą na podstawie umowy o  pracę, jak też matek pozostających jedynie w stosunku pracy. Obie te grupy mogą bowiem korzystać - zgodnie z art. 71 ust. 2 konstytucji - z pomocy władz publicznych w okresie przed i po urodzeniu dziecka, w tym również z urlopu wychowawczego.

- Trybunał Konstytucyjny wziął pod uwagę różnice między urlopem macierzyńskim i wychowawczym wskazując, iż przez instytucję urlopu macierzyńskiego ustawodawca realizuje konstytucyjny obowiązek ochrony matki i dziecka – mówiła sędzia sprawozdawca Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz. – Natomiast urlop wychowawczy służy przede wszystkim dziecku i jego istotą jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem.

Trybunał stwierdził, że przyjęte przez ustawodawcę rozwiązanie dotyczy tylko zróżnicowania praw ubezpieczonych - przebywających na urlopie wychowawczym - w sferze opłacania przez nich składek na ubezpieczenie społeczne w sytuacji, gdy dochodzi do zbiegu tytułów ubezpieczenia, to znaczy łączenia przez ubezpieczoną działalności gospodarczej ze stosunkiem pracy. Istota przyjętego zróżnicowania nie  budzi wątpliwości, albowiem sytuacja matek znajdujących się w ostatnio wskazanej sytuacji jest odmienna od sytuacji matek, które swoją aktywność zawodową realizują tylko w ramach stosunku pracy i w związku z tym nie mają dodatkowego źródła dochodów. Ustawodawca pozostawił jednocześnie ubezpieczonemu wybór, z jakiego tytułu opłacać składki. Ustawodawca mógł uznać, że finansowanie przez budżet państwa składek na ubezpieczenie społeczne osobom, które łączą prowadzenie działalności gospodarczej z umową o pracę, przekracza wymagany zakres pomocy, o której stanowi art. 71 ust. 2 konstytucji.

Sygnatura akt SK33/09