Zgodna z konstytucją jest wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego w zakresie, w jakim dotyczy nieruchomości rolnych wykorzystywanych na cele mieszkaniowe do dnia wejścia w życie ustawy z 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomość.

Sędzia sprawozdawca Adam Jamróz podkreślił, że ustawodawca ma prawo różnicować podmioty ( użytkowników wieczystych) zwłaszcza w sferze gospodarczej. Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi służy ochronie gruntów rolnych, a nie rozwijaniu budownictwa mieszkaniowego – dodał sędzia TK.

Dzięki temu orzeczeniu ponad 300 spraw czekających na rozstrzygnięcie w sądach, jaką stawkę za użytkowanie wieczyste stosować nareszcie znajdzie swój finał. A wstrzymanie wpływów do Skarbu Państwa z tego tytułu stanowi stratę kilkudziesięciu milionów złotych. Przepis art.17 b ustawy o gospodarce nieruchomościami już nie obowiązuje, ale na czas jego obowiązywania, czyli w latach 2004-2005 opłaty za użytkowanie wieczyste w tej części Warszawy nie były uiszczane.

Zarzuty sądu

W ocenie sądu pytającego, art. 17 b) ustawy o gospodarce nieruchomościami rolnymi SP wprowadza odstępstwo od konstytucyjnej zasady równości. Nie sposób bowiem wskazać racjonalnych argumentów mających przemawiać za tym że wieczyści użytkownicy gruntów będących w zasobie ANR, a wykorzystywanych na cele mieszkaniowe, powinni uiszczać za lata 2004 i 2005 wyższe opłaty niż wieczyści użytkownicy pozostałych gruntów państwowych jak i gruntów komunalnych, wykorzystywanych na te same cele.

Pogląd ten podzielił przedstawiciel Sejmu poseł Eugeniusz Kłopotek i prokurator Grażyna Grodzińska.

Chodzi o grunty na terenie Wilanowa będące w posiadaniu SGGW, Polskiej Akademii Nauk i instytutów badawczych. Te instytucje naukowe uwłaszczyły się z mocy prawa, na dawnych posiadłościach rodziny Branickich, odebranych im przez Skarb Państwa.

Grunty dla deweloperów

- Użytkowanie wieczyste na spornych gruntach powstało ex lege, z mocy ustawy i tereny weszły w ten sposób do zasobów Agencji– tłumaczy Barbara Biernat-Skórka, radca prawny  z Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. - Były to grunty rolne wykorzystane na cele statutowe przez  uczelnię i inne instytucje badawcze. Ustawodawca chronił te tereny specjalną ustawą. A wiec opłaty za użytkowanie wieczyste były niższe niż w ustawie o gospodarce nieruchomościami.

Ziemia w Wilanowie została sprzedana przez SGGW spółce Procom, a ta je odsprzedała deweloperowi, który wniósł do sądu warszawskiego wniosek o to, aby ustalić przed Trybunałem Konstytucyjnym, czy zróżnicowanie stawek pobieranych z tytułu użytkowania wieczystego na cele rolne i na cele mieszkaniowe, jest zgodne z konstytucyjną zasadą równości. Na cele rolne stawka ta wynosi – jeden procent, na inne cele – w tym mieszkaniowe – 3 procent.

Grunty o których mowa nadal należą do kategorii ziemi rolnej i zgodnie z intencją ustawodawcy powinna być przeznaczona na cele rolnicze.

- Deweloper, który zwrócił się do sądu zbudował na 12 hektarach jeden budynek – tłumaczy radca prawny Agnieszka Sitarz. – Żądał więc zmiany stawki z 3 proc na 1 proc., ale nie aby taniej sprzedać mieszkanie, lecz by zarobić na samym obrocie ziemią. W gruncie rzeczy chodziło o opóźnienie zapłaty rocznej za użytkowanie wieczyste, które nie jest opłacane przez dewelopera od  2008 roku, czyli od momentu zaskarżenia przepisu do Trybunału.

Sygnatura akt.P 44/08