TK odpowie, czy minister może sięgać po akta

Dla przyznania ministrowi sprawiedliwości kompetencji żądania akt sprawy sądowej muszą istnieć bardzo ważne i silnie uzasadnione przesłanki umocowane w ustawie, które nie będą ingerowały w niezawisłość sędziowską stwierdził prezydent Bronisław Komorowski kierując do Trybunału Konstytucyjnego ustawę przed podpisaniem.

W czwartek 1 października Trybunał Konstytucyjny w pełnym składzie rozpozna wniosek Prezydenta RP dotyczący prawa o ustroju sądów powszechnych (sygn. Kp 1/15). Prezydent w marcu 2015 r. skierował do TK wniosek o zbadanie w trybie prewencyjnym zgodności z Konstytucją RP niektórych przepisów ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw.
Jak przypomina Helsińska Fundacja Praw Człowieka, która namawiała prezydenta do takiej decyzji, zaskarżona nowelizacja wprowadza m.in. przepisy, które przyznają ministrowi sprawiedliwości uprawnienie do zbierania, wykorzystywania oraz przetwarzania danych osobowych (w tym danych wrażliwych) uczestników postępowań sądowych zawartych w elektronicznych aktach spraw oraz transkrypcji zapisu dźwięku z rozpraw, którymi administrować ma resort sprawiedliwości. Zdaniem Prezydenta, regulacje są niejasne, niespójne i dają Ministrowi zbyt dużo luzu decyzyjnego, a ponadto są zbędne. Tym samym, naruszają one aż trzy grupy konstytucyjnych standardów: przyzwoitej legislacji, trójpodziału władz, a także ochrony prywatności jednostki przed nadmierną ingerencją ze strony władz publicznych.

Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz>>>

Fundacja wskazała, że uprawnienia przyznane Ministrowi Sprawiedliwości rodzą wątpliwości co do zgodności z konstytucyjnie gwarantowanymi każdemu prawami: do prywatności (art. 47 Konstytucji RP) oraz autonomii informacyjnej jednostki (art. 51 ust. 1, 2 i 5 Konstytucji RP). Cel tak głębokiej ingerencji we wskazane wyżej prawa (tj. sprawowanie zewnętrznego nadzoru administracyjnego nad działalnością sądów powszechnych oraz żądanie akt sądowych w związku z podjęciem postępowania dyscyplinarnego wobec sędziego) w ocenie Fundacji nie jest niezbędny w demokratycznym państwie prawnym dla ochrony jednego ze wskazanych w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP interesów publicznych.
Fundacja wskazała ponadto, że uchwalone przepisy budzą wątpliwości z punktu widzenia zgodności z zasadą podziału i równowagi władzy (art. 10 Konstytucji RP) oraz odrębności i niezależności władzy sądowniczej (art. 173 Konstytucji). Pozwalają Ministrowi Sprawiedliwości, będącemu organem władzy wykonawczej, na wkroczenie – poprzez dostęp do akt spraw sądowych – w sferę sprawowania wymiaru sprawiedliwości należącą do władzy sądowniczej.

Czytaj: TK: niekonstytucyjny przepis dot. żądania przez ministra akt sądowych>>>