W założeniach podkreślono, że przygotowane zmiany poprawią efektywność postępowań egzekucyjnych i zabezpieczających. Jak napisano w komunikacie po posiedzeniu rządu, chodzi m.in. o likwidację barier prawnych w sprawnym i skutecznym dochodzeniu należności budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.
Rozszerzony zostanie zakres uprawnień organów egzekucyjnych do stosowania zabezpieczenia do tych składników majątkowych osoby zobowiązanej, z których możliwe jest prowadzenie egzekucji. Zgodnie z propozycją, uprawnienia takie otrzymają wszystkie organy egzekucyjne. Przykładowo, dyrektor oddziału ZUS będzie organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania następujących środków egzekucyjnych z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych czy rachunków bankowych.
Zgodnie z założeniami, w projekcie nowelizacji ustawy znajdzie się rozwiązanie wskazujące, iż organy nadzoru, w drodze postanowienia, będą mogły wstrzymać z urzędu postępowanie egzekucyjne lub czynności egzekucyjne. W przypadku innych należności pieniężnych niż pozostające we właściwości urzędów skarbowych - bez konieczności uzgadniania tego z wierzycielem.
Do projektu ustawy zostaną włączone procedury umożliwiające skierowanie egzekucji do majątku wspólnego małżonków w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego w stosunku do „zobowiązanego” i zapewnienia jego małżonkowi prawa obrony przed prowadzeniem egzekucji z majątku stanowiącego wspólność małżeńską. Zaproponowano, by wierzyciel miał obowiązek wystawienia tytułu wykonawczego na oboje małżonków w sytuacji, gdy celem egzekucji będzie wyegzekwowanie należności pieniężnej, za którą odpowiedzialność ponoszą wspólnie małżonkowie z majątku wspólnego oraz z ich majątków osobistych. Odmiennie będzie uregulowany przypadek, gdy egzekucja ma być prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, który byłby podstawą do prowadzenia egzekucji z majątku osobistego bądź z majątku wspólnego w granicach odpowiedzialności, jaką ponoszą oni z tego majątku. W tym przypadku małżonek będzie miał prawo zgłoszenia sprzeciwu wobec egzekucji z majątku wspólnego. Sprzeciw byłby wnoszony do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego dokonującego egzekucji. W takich przypadkach organ egzekucyjny – na wniosek wierzyciela lub z urzędu – zobowiązany będzie do wstrzymania egzekucji do czasu wydania ostatecznego postanowienia skierowaniu egzekucji przeciwko małżonkowi zobowiązanego z ograniczeniem jego odpowiedzialności do tego majątku.
W założeniach proponuje się również wprowadzenie procedur umożliwiających dochodzenie należności pieniężnych zabezpieczonych zastawem skarbowym lub hipoteką przymusową z przedmiotu zabezpieczenia w sytuacji, gdy własność przedmiotu zabezpieczenia przejdzie na inną osobę (dłużnika rzeczowego). Oznacza to, że organ egzekucyjny będzie mógł zająć przedmiot zabezpieczenia rzeczowego na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na zobowiązanego. Gdy prawo własności rzeczy obciążonej rzeczowo przejdzie na inną osobę, organ egzekucyjny będzie zmuszony wystąpić do wierzyciela o nadanie temu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej z ograniczeniem odpowiedzialności do przedmiotu zabezpieczenia. Zajęcie rzeczy obciążonej prawem zastawniczym byłoby dokonywane przez organ egzekucyjny przed nadaniem tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi rzeczy.
Wprowadzone zostaną trzy przesłanki uchylenia z urzędu przez organ egzekucyjny w całości lub części dokonanej czynności o charakterze ogólnym. Pierwsza dotyczyć ma sytuacji, gdy dalsza realizacja zastosowanego środka egzekucyjnego jest nieuzasadniona, a osoba trzecia nie nabyła prawa. Druga - gdy dokonanie czynności egzekucyjnej odbyło się z naruszeniem prawa, trzecia - gdy za uchyleniem przemawia cel egzekucji.
Zmienione będą również zasady dotyczące możliwości ponownego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Wprowadzony zostanie przepis, na podstawie którego we wniosku o ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego wierzyciel powinien podać informacje o ujawnionym majątku lub źródłach dochodu dłużnika. Ponadto do wniosku powinny zostać dołączone: nowy tytuł wykonawczy oraz upomnienie doręczone przed ponownym wszczęciem egzekucji.
Ponadto wprowadzone będą zmiany obejmujące możliwość zwolnienia z opłaty komorniczej. Zwolnienie to będzie dotyczyć należności Skarbu Państwa dochodzonych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez ministra finansów.
Będzie obowiązywać nowy tryb prowadzenia egzekucji z pieniędzy: oprócz formy ustnej, także pisemna. Forma ustna to ustne wezwanie zobowiązanego do zapłaty egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami oraz kosztami egzekucyjnymi. Forma pisemna przekazywałaby to samo, ale na papierze. Zastosowanie egzekucji z pieniędzy byłoby dokonane z chwilą doręczenia zobowiązanemu wezwania do zapłaty. Wprowadzenie formy pisemnej – poprzez doręczenie zobowiązanemu wezwania do zapłaty - zapobiegnie przedawnieniu się dochodzonych należności oraz wydłuży czas umożliwiający ich ściągnięcie w trybie egzekucji administracyjnej. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia poprzez zastosowanie wezwania pisemnego termin przedawnienia będzie biegł na nowo.
Zdaniem rządu, zastosowanie przyjętych w założeniach rozwiązań umożliwi wzrost efektywności działania organów egzekucyjnych oraz przyczyni się do zwiększenia dochodów budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Rozszerzony zostanie zakres uprawnień organów egzekucyjnych do stosowania zabezpieczenia do tych składników majątkowych osoby zobowiązanej, z których możliwe jest prowadzenie egzekucji. Zgodnie z propozycją, uprawnienia takie otrzymają wszystkie organy egzekucyjne. Przykładowo, dyrektor oddziału ZUS będzie organem egzekucyjnym uprawnionym do stosowania następujących środków egzekucyjnych z wynagrodzenia za pracę, ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego, z renty socjalnej, z wierzytelności pieniężnych czy rachunków bankowych.
Zgodnie z założeniami, w projekcie nowelizacji ustawy znajdzie się rozwiązanie wskazujące, iż organy nadzoru, w drodze postanowienia, będą mogły wstrzymać z urzędu postępowanie egzekucyjne lub czynności egzekucyjne. W przypadku innych należności pieniężnych niż pozostające we właściwości urzędów skarbowych - bez konieczności uzgadniania tego z wierzycielem.
Do projektu ustawy zostaną włączone procedury umożliwiające skierowanie egzekucji do majątku wspólnego małżonków w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego w stosunku do „zobowiązanego” i zapewnienia jego małżonkowi prawa obrony przed prowadzeniem egzekucji z majątku stanowiącego wspólność małżeńską. Zaproponowano, by wierzyciel miał obowiązek wystawienia tytułu wykonawczego na oboje małżonków w sytuacji, gdy celem egzekucji będzie wyegzekwowanie należności pieniężnej, za którą odpowiedzialność ponoszą wspólnie małżonkowie z majątku wspólnego oraz z ich majątków osobistych. Odmiennie będzie uregulowany przypadek, gdy egzekucja ma być prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko osobie pozostającej w związku małżeńskim, który byłby podstawą do prowadzenia egzekucji z majątku osobistego bądź z majątku wspólnego w granicach odpowiedzialności, jaką ponoszą oni z tego majątku. W tym przypadku małżonek będzie miał prawo zgłoszenia sprzeciwu wobec egzekucji z majątku wspólnego. Sprzeciw byłby wnoszony do wierzyciela za pośrednictwem organu egzekucyjnego dokonującego egzekucji. W takich przypadkach organ egzekucyjny – na wniosek wierzyciela lub z urzędu – zobowiązany będzie do wstrzymania egzekucji do czasu wydania ostatecznego postanowienia skierowaniu egzekucji przeciwko małżonkowi zobowiązanego z ograniczeniem jego odpowiedzialności do tego majątku.
W założeniach proponuje się również wprowadzenie procedur umożliwiających dochodzenie należności pieniężnych zabezpieczonych zastawem skarbowym lub hipoteką przymusową z przedmiotu zabezpieczenia w sytuacji, gdy własność przedmiotu zabezpieczenia przejdzie na inną osobę (dłużnika rzeczowego). Oznacza to, że organ egzekucyjny będzie mógł zająć przedmiot zabezpieczenia rzeczowego na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na zobowiązanego. Gdy prawo własności rzeczy obciążonej rzeczowo przejdzie na inną osobę, organ egzekucyjny będzie zmuszony wystąpić do wierzyciela o nadanie temu tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi przedmiotu zastawu skarbowego lub hipoteki przymusowej z ograniczeniem odpowiedzialności do przedmiotu zabezpieczenia. Zajęcie rzeczy obciążonej prawem zastawniczym byłoby dokonywane przez organ egzekucyjny przed nadaniem tytułowi wykonawczemu klauzuli o skierowaniu egzekucji przeciwko aktualnemu właścicielowi rzeczy.
Wprowadzone zostaną trzy przesłanki uchylenia z urzędu przez organ egzekucyjny w całości lub części dokonanej czynności o charakterze ogólnym. Pierwsza dotyczyć ma sytuacji, gdy dalsza realizacja zastosowanego środka egzekucyjnego jest nieuzasadniona, a osoba trzecia nie nabyła prawa. Druga - gdy dokonanie czynności egzekucyjnej odbyło się z naruszeniem prawa, trzecia - gdy za uchyleniem przemawia cel egzekucji.
Zmienione będą również zasady dotyczące możliwości ponownego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Wprowadzony zostanie przepis, na podstawie którego we wniosku o ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego wierzyciel powinien podać informacje o ujawnionym majątku lub źródłach dochodu dłużnika. Ponadto do wniosku powinny zostać dołączone: nowy tytuł wykonawczy oraz upomnienie doręczone przed ponownym wszczęciem egzekucji.
Ponadto wprowadzone będą zmiany obejmujące możliwość zwolnienia z opłaty komorniczej. Zwolnienie to będzie dotyczyć należności Skarbu Państwa dochodzonych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez ministra finansów.
Będzie obowiązywać nowy tryb prowadzenia egzekucji z pieniędzy: oprócz formy ustnej, także pisemna. Forma ustna to ustne wezwanie zobowiązanego do zapłaty egzekwowanej należności pieniężnej wraz z odsetkami oraz kosztami egzekucyjnymi. Forma pisemna przekazywałaby to samo, ale na papierze. Zastosowanie egzekucji z pieniędzy byłoby dokonane z chwilą doręczenia zobowiązanemu wezwania do zapłaty. Wprowadzenie formy pisemnej – poprzez doręczenie zobowiązanemu wezwania do zapłaty - zapobiegnie przedawnieniu się dochodzonych należności oraz wydłuży czas umożliwiający ich ściągnięcie w trybie egzekucji administracyjnej. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia poprzez zastosowanie wezwania pisemnego termin przedawnienia będzie biegł na nowo.
Zdaniem rządu, zastosowanie przyjętych w założeniach rozwiązań umożliwi wzrost efektywności działania organów egzekucyjnych oraz przyczyni się do zwiększenia dochodów budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego.