We wtorek 29 sierpnia br. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez resort sprawiedliwości projekt ustawy dot. spraw uprowadzeń rodzicielskich, rozpatrywanych na mocy konwencji haskiej. Zgodnie z projektem m.in. sprawami uprowadzeń będą zajmować się wyspecjalizowane sądy okręgowe z największych miast (dotychczas zajmowały się tym sądy rejonowe), zaś odwołaniami jeden sąd apelacyjny.

Minister Zbigniew Ziobro zaznaczył we wtorek na konferencji prasowej, że często dzieci z polskim obywatelstwem, trafiają wbrew własnej woli zagranicę, a niekiedy są odbierane obojgu rodzicom przez urzędy działające w innych państwach. - Ministerstwo sprawiedliwości robi wiele, aby w takich sytuacjach pomóc polskim obywatelom, którzy za sprawą wejścia naszego do UE często przebywają, pracują zagranicą, tam skupia się ich ośrodek życiowy i tam często tamtejsze urzędy podejmują bezduszne i złe decyzje, niezwykle krzywdzące polskich obywateli, a nade wszystko dzieci - mówił minister sprawiedliwości.

- Jeśli chodzi o specjalizację, to tworzymy na wzór krajów, w których od wielu lat funkcjonuje wyspecjalizowane sądownictwo, dokładnie taką samą strukturę w Polsce. Ona powinna powstać już wiele lat temu - powiedział wiceminister Michał Wójcik. Wyjaśnił, że zamiast ponad 300 sądów rejonowych takimi sprawami w pierwszej instancji zajmie się 11 sądów spośród sądów okręgowych, zaś instancją odwoławczą będzie jeden sąd - Sąd Apelacyjny w Warszawie, w którym "powstanie specjalny wydział, w którym znajdą się sędziowie zajmujący się tego typu sprawami".

Projekt przewiduje także wprowadzenie przepisów regulujących uzyskiwanie zgody polskiego sądu na umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w Polsce na podstawie orzeczenia sądu lub organu innego państwa członkowskiego UE lub strony konwencji haskiej z 1996 r., a także wprowadzenie przepisów usprawniających wykonywanie orzeczeń o odebraniu dziecka.

Wprowadzony ma być przymus adwokacko-radcowski w postępowaniach w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, o których mowa w konwencji haskiej z 1980 r.

Nowa ustawa ma określić tryb uzyskiwania danych o potencjalnej rodzinie zastępczej i zasadach przekazywania dzieci do pieczy zastępczej z zagranicy w ramach nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Zmienione mają być przepisy procedury cywilnej, jeśli chodzi o wykonywanie orzeczeń wydanych w postępowaniu prowadzonym z konwencji haskiej z 1980 r. dopiero po uprawomocnieniu, a więc po wykorzystaniu drogi odwoławczej. Zmiany te umożliwiają pełną realizację prawa do sądu oraz wyczerpanie krajowej drogi odwoławczej.

Będzie możliwość wniesienia przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Rzecznika Praw Dziecka skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego w sprawach bezprawnego uprowadzenia lub zatrzymania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, o których mowa w konwencji haskiej z 1980 r.

Policja otrzyma uprawnienie do przetwarzania danych osób, których dotyczy postanowienie o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką oraz osób zobowiązanych postanowieniem do jego wykonania, a także tych, wskazanych we wniosku jako osoby, które dokonały uprowadzenia lub zatrzymania dziecka lub je ukrywają.

Określone zostaną uprawnienia i obowiązki ministra sprawiedliwości jako organu wykonującego zadania przewidziane w konwencjach i rozporządzeniu, o których mowa w projekcie.

Rząd chce, aby nowe prawo weszło w życie po 6 miesiącach od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.