Zdaniem posłów PiS, wiele skarg bezzasadnie trafia do kosza już na starcie. Możliwe zatem, że czekają nas kolejne zmiany w postępowaniu cywilnym.
Czytaj: Posłowie PiS: niech SN rozpatruje wszystkie skargi kasacyjne>>
Dlatego warto bliżej przyjrzeć instytucji tzw. "przedsądu" w obecnie obowiązującym kształcie. Co Sąd Najwyższy bada na tym etapie postępowania ze skargi kasacyjnej?
Artykuł powstał w oparciu o komentarze do wybranych kroków postępowania zawartych w procedurze autorstwa R.M. Bełcząckiego: Badanie podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, pod red. nauk. prof. T. Wiśniewskiego, LEX/el. 2018.
W systemie LEX znajdziesz zagadnienie powiązane z tym artykułem:
Apelacja
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
To zagadnienie zawiera:
Najczęściej czytane w temacie:
Czytaj więcej w systemie informacji prawnej LEX
Badanie podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
Szczególna pozycja ustrojowa Sądu Najwyższego, mającego stać na straży jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych, nie uzasadnia merytorycznego rozpoznawania każdej dopuszczalnej skargi kasacyjnej, a jedynie takiej, której rozpoznanie może przyczynić się do realizacji wspomnianej funkcji przez Sąd Najwyższy. Z tego względu do postępowania kasacyjnego w art. 3989 k.p.c. wprowadzona została instytucja tzw. „przedsądu”, służąca selekcji wnoszonych skarg kasacyjnych ze względu na ich ciężar jurydyczny.
Czytaj: Prof. Ereciński: rezygnacja z przedsądu radykalnie wydłuży rozpatrywanie skarg kasacyjnych>>
Ocena podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania polega na sprawdzeniu, czy w sprawie zachodzą okoliczności wskazujące na spełnienie przesłanek przewidzianych w art. 398(9) § 1 k.p.c. W pierwszej kolejności brany pod uwagę jest zawarty w skardze wniosek o przyjęcie jej do rozpoznania i jego uzasadnienie. Sąd Najwyższy nie jest jednak związany tym wnioskiem i w dalszej kolejności uwzględnić może z urzędu okoliczności wskazujące na spełnienie przesłanek przewidzianych w tym przepisie. Obowiązany jest natomiast uwzględnić nieważność postępowania przed sądem drugiej instancji. Przy ocenie podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy związany jest stanem faktycznym przyjętym przez sąd drugiej instancji za podstawę zaskarżonego orzeczenia (art. 398(13) § 2in fine k.p.c.), a dokonywać własnych ustaleń może jedynie w związku z wchodzącą w rachubę nieważnością postępowania zaistniałą przed sądem drugiej instancji (art. 398(13) § 1 in fine k.p.c.). Nie powinien o tym zapominać pełnomocnik skarżącego przy formułowaniu wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, gdyż naraża się na odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania już z tego względu, że wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania nie jest oparty na okolicznościach rozpoznawanej sprawy. Pamiętać należy również o tym, że pomimo możliwości uwzględnienia przez Sąd Najwyższy z urzędu okoliczności wskazujących na spełnienie przesłanek z art. 398(9) § 1 k.p.c., o przyjęciu skargi kasacyjnej do rozpoznania w zdecydowanej większości przypadków decyduje umiejętność trafnego identyfikowania takich okoliczności przez pełnomocnika skarżącego oraz ich jasnego wyrażenia we wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania.
Czytaj: Adw. Gintowt: jakaś selekcja skarg kasacyjnych jest potrzebna>>
Ocena dopuszczalności skargi kasacyjnej
Potrzeba oceny podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, przewidzianych w art. 398(9) § 1 k.p.c., następuje po uznaniu dopuszczalności wniesionej skargi kasacyjnej.
Przed przystąpieniem do oceny podstaw przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania skład orzekający Sądu Najwyższego, nie będąc związany uprzednio dokonaną przez przewodniczącego wydziału oceną w przedmiocie dopuszczalności wniesionej skargi kasacyjnej, ponownie dokonuje oceny w tym przedmiocie. Uznanie niedopuszczalności skargi kasacyjnej niweczy bowiem potrzebę oceny podstaw przyjęcia jej do rozpoznania.
Potwierdzenie dopuszczalności wniesionej skargi kasacyjnej na etapie oceny podstaw przyjęcia jej do rozpoznania nie znajduje wyrazu w odrębnym orzeczeniu, a jedynie milcząco wynika z postanowienia przyjmującego lub odmawiającego przyjęcia skargi do rozpoznania. Strony nie są zawiadamiane o uznaniu za dopuszczalną wniesionej skargi, a doręcza się im jedynie odpis postanowienia przyjmującego albo odmawiającego przyjęcia skargi do rozpoznania.
W przypadku przyjęcia do rozpoznania wniesionej skargi, wynikające stąd uznanie dopuszczalności wniesionej skargi na tym etapie nie daje skarżącemu gwarancji, że ostatecznie nie zostanie ona odrzucona jako niedopuszczalna. Skład orzekający Sądu Najwyższego, który będzie rozpoznawał skargę kasacyjną, związany będzie bowiem jedynie dokonaną na wcześniejszym etapie oceną w przedmiocie istnienia podstaw przyjęcia skargi do rozpoznania, a nie oceną w przedmiocie jej dopuszczalności. Kwestie związane z dopuszczalnością wniesionej skargi mogą być przecież przedmiotem sporu w toku postępowania kasacyjnego.
