Obowiązująca od 3 kwietnia br. nowa ustawa o Sądzie Najwyższym m.in. ustanowiła dwie nowe Izby Sądu Najwyższego: Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych oraz Izbę Dyscyplinarną, w których obok sędziów mają orzekać ławnicy.

Zgodnie z ustawą ławników do SN ma wybierać na czteroletnią kadencję Senat w głosowaniu tajnym, ale nowelizacja tej ustawy z 12 kwietnia zakłada, że w tej sprawie będzie przeprowadzane głosowanie jawne. Wybór ławników SN pierwszej kadencji Senat ma przeprowadzić w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie nowej ustawy o SN -a więc przed 3 lipca.

Jak przypomina Kancelaria Senatu, kandydatów na ławników mogą zgłaszać: stowarzyszenia, inne organizacje społeczne i zawodowe, zarejestrowane na podstawie odrębnych przepisów (z wyłączeniem partii politycznych), a także co najmniej 100 obywateli mających czynne prawo wyborcze. Kandydaci mają być zgłaszani marszałkowi Senatu.

W informacji zamieszczonej na stronie internetowej Senatu napisano też, że wybór ławników będzie dotyczył pełnej kadencji, która zgodnie z ustawą o SN, rozpocznie się w dniu złożenia ślubowania przez ławników Sądu Najwyższego i zakończy się 31 grudnia 2021 r.

Termin zgłaszania kandydatów upływa 24 maja 2018 r. Zgłoszenie wraz z dołączonymi dokumentami powinno dotrzeć do Kancelarii Senatu przed upływem terminu. Należy je składać osobiście albo za pośrednictwem kuriera lub poczty na adres Kancelarii Senatu; zgłoszenia kandydatów wniesione po upływie terminu zostaną pozostawione bez dalszego biegu.

Wzór karty zgłoszenia kandydata na ławnika w wersji papierowej jest dostępny w punkcie podawczym Kancelarii Senatu.

Jak podkreśla Kancelaria Senatu, ławnikiem SN może być osoba, która: "posiada wyłącznie obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i publicznych, jest nieskazitelnego charakteru, ukończyła 40 lat, w dniu wyboru nie ukończyła 60 lat, jest zdolna, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków ławnika Sądu Najwyższego i posiada co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe".

Kandydować nie może osoba: zatrudniona w SN i innych sądach oraz prokuraturze, wchodząca w skład organów, od których orzeczenia można żądać skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego, będąca ławnikiem w sądach powszechnych lub sądach wojskowych, będąca funkcjonariuszem policji oraz pracująca w służbach związanych ze ściganiem przestępstw i wykroczeń lub pracująca w urzędach obsługujących centralne organy państwa.

Ławnikiem SN nie może zostać także ten, kto wykonuje zawód, dla którego sądem właściwym w sprawach dyscyplinarnych może być Sąd Najwyższy, adwokat albo aplikant adwokacki, radca prawny albo aplikant radcowskim, notariusz, zastępca notarialny, aplikant notarialny, osoba duchowna, żołnierz w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz Służby Więziennej, poseł, senator, poseł do PE, radnym gminy, powiatu lub województwa.

Kandydować nie może również osoba, która pełniła służbę, pracowała lub była współpracownikiem organów bezpieczeństwa państwa, wymienionych w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej, czy też należąca do partii politycznej.

Do zgłoszenie należy dołączyć informację z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącą zgłaszanej osoby, oświadczenie kandydata, że nie jest prowadzone przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe oraz, że nie jest lub nie był pozbawiony władzy rodzicielskiej, ani nie została mu ona ograniczona ani zawieszona. Wymagane jest także zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania funkcji ławnika i dwa zdjęcia w formacie jak do dowodu osobistego.

Do zgłoszenia kandydata na ławnika dokonanego przez stowarzyszenie, inną organizację społeczną lub zawodową dołącza się również aktualny odpis z Krajowego Rejestru Sądowego albo odpis lub zaświadczenie potwierdzające wpis do innego właściwego rejestru lub ewidencji dotyczące tej organizacji. Do zgłoszenia kandydata zgłoszonego przez grupę obywateli dołącza się również listę osób zawierającą imię (imiona), nazwisko, numer ewidencyjny PESEL, miejsce stałego zamieszkania i własnoręczny podpis każdej z osób zgłaszających kandydata.

Zgłoszenia kandydatów zostaną skierowane przez marszałka Senatu do Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, która zbada, czy spełniają one wymogi formalne. (ks/pap)