Sytuacja była wyjątkowa. W Izbie Cywilnej 13 czerwca br. mieli orzekać po raz pierwszy sędziowie z Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyznaczeni zarządzeniem przez I Prezes SN bez swej woli i zgody do rozpoznawania nieokreślonej liczby skarg kasacyjnych.
Poza-ustawowe zarządzenie
W składzie zasiadali sędzia Romulda Spyt oraz sędzia Dawid Miąsik – oboje z Izby Pracy. Trzecim sędzią wyznaczonym do rozpoznania był sędzia Izby Cywilnej – prof. Karol Weitz.
Czytaj też: Trzech przewodniczących wydziałów w Izbie Karnej SN rezygnuje>>
Jak poinformował strony sędzia przewodniczący Dawid Miąsik, ustawa o Sądzie Najwyższym przewiduje delegacje sędziego z jednej izby do drugiej bez jego zgody, gdy inni sędziowie wyłączą się w całości. Albo, gdy specjalizacja sędziego wskazuje, że może zająć się konkretną sprawą. Oznacza to, że wtedy zamyka swój referat i idzie do innej izby. - Ustawa o Sądzie Najwyższym nie przewiduje, aby sędziego innej izby można było wyznaczać do orzekania w kilku sprawach, przy jednoczesnym pozostawieniu dotychczasowego referatu w macierzystej izbie – wyjaśniał sędzia Miąsik.
W tej sytuacji sprawę z powództwa m.st. Warszawy o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli, jak też drugą sprawę – o zapłatę między spółkami – Izba Cywilna odroczyła i postanowiła zapytać Trybunał Sprawiedliwości UE:
- Czy w sytuacji, w której przepis prawa krajowego przewiduje, że sędzia sądu krajowego SN na mocy dyskrecjonalnej decyzji prezesa kierującego tym sądem ( I prezesa SN) może być wyznaczony bez swej zgody do orzekania na określony czas w roku z jednej z Izb tego sądu, w której orzeka do innej izby w celu rozpoznawania innego rodzaju spraw niż dotychczas się zajmował, wymaga aby takiemu sędziemu przysługiwał skuteczny środek prawny do odwołania się od takiej decyzji?
- Czy nie jest sądem niezawisłym i bezstronnym ustanowionym ustawą i zapewniającym jednostkom skuteczną ochronę prawną SN, w którego kolegialnym trzyosobowym składzie zasiadają sędziowie, z których dwaj bez swej zgody zostali wyznaczeni przez prezesa sądu do orzekania ze swojej macierzystej izby do izby właściwej do rozpoznania sprawy nie mając uprzednio możliwości odwołania się od decyzji do niezawisłego sądu?
Sąd nie jest merytorycznie przygotowany
Problem wynika z ukształtowania składów sędziowskich, nie spełniających wymogów wynikających z wcześniejszego orzeczenia TSUE w sprawie C-487/19 w sprawie przeniesienia sędziego do innego br. wydziału. Takie pytania zostały zadane w kwietniu i mimo to I prezes SN nie wycofała się z wyznaczenia składów nie mających oparcia w ustawie o Sądzie Najwyższym.
Czytaj więcej: Status sędziego powołanego z rażącym naruszeniem prawa. Glosa do wyroku TS z dnia 6 października 2021 r., C-487/19 >>
- W takiej sytuacji strona zostaje pozbawiona prawa do sądu ustanowionego ustawą, gdzie możliwość wpływania na skład przez czynniki decyzyjne jest zredukowana. Otwiera to potem pole do występowania ze skargami do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, ewentualnie do podważania wydanych orzeczeń – wskazał sędzia Miąsik. – Jest duże ryzyko, że takie składy z udziałem sędziów z innej specjalizacji, którzy nigdy takich problemów nie rozstrzygali, mogą naruszać prawo do rzetelnego rozpoznania sprawy przez merytorycznie przygotowany sąd. A nie od hoc wyznaczonymi do orzekania – dodał.
SN wskazał też, że każdy sędzia referent Izby musi rozpoznać od kilkunastu do 30 spraw w miesiącu, co wymaga pewnego poziomu specjalizacji.
Referat sędziego w Izbie Cywilnej SN według stanu na 7 grudnia 2022 r. to około 250 do 300 spraw. Według stanu na koniec 2022 roku, w repertorium CSK (skargi kasacyjne do przedsądu) wpisanych było 6 tys. 738 spraw, skarg kasacyjnych przyjętych do rozpoznania było 2 tys. 313, skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia - 200, zagadnień prawnych przesłanych przez sądy - 155.
Obecnie w Izbie Cywilnej orzeka 25 sędziów, a według ustawy powinno być obsadzonych – 43 stanowiska.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.