Chodzi o przepisy tzw. ustawy kagańcowej wprowadzone ustawą z 20 grudnia 2019 r. w tym m.in. art. 88a par. 1 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, który wprowadził obowiązek dla sędziów złożenia pisemnego oświadczenia o członkostwie w zrzeszeniu, w tym w stowarzyszeniu - ze wskazaniem nazwy i siedziby zrzeszenia, pełnionych funkcji oraz okresu członkostwa oraz o funkcji pełnionej w organie fundacji nieprowadzącej działalności gospodarczej - ze wskazaniem nazwy i siedziby fundacji oraz okresu pełnienia funkcji. Tożsamy przepis dotyczy też prokuratorów. 

Czytaj: Oświadczenia sędziów i prokuratorów o przynależności do zrzeszeń - RPO pyta o ochronę prywatności>>

W tej sprawie do ówczesnego ministra sprawiedliwości występował Adam Bodnar, pełniący wtedy funkcję rzecznika praw obywatelskich. Podnosił szereg wątpliwości co do zgodności takiego obowiązku z prawami i wolnościami zawartymi w Konstytucji. - Jest to środek powszechnej lustracji aktywności publicznej sędziów i prokuratorów. Chroniąc swą prywatność, mogą oni bowiem zdecydować się na ograniczenie bądź wręcz zaprzestanie swoich dotychczasowych działań społecznych i obywatelskich. W wielu przypadkach upublicznienie informacji ich dotyczących może prowadzić też do ujawnienia ich światopoglądów, przekonań, a nawet orientacji seksualnej (tak może być odczytywana przynależność do organizacji broniących praw osób LGBT) - wskazywał.

 

Sędzia nie będzie ujawniać przynależności do stowarzyszenia

Propozycja MS przewiduje m.in.:

  • zniesienie regulacji zakładających zakaz kwestionowania umocowania sądów i trybunałów, konstytucyjnych organów państwowych oraz organów kontroli i ochrony prawa, a także zakaz ustalania lub oceny przez sąd lub inny organ władzy zgodności z prawem powołania sędziego lub wynikającego z tego powołania uprawnienia do wykonywania zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości;
  • zniesienie przepisów zobowiązujących do składania pisemnych oświadczeń o członkostwie w zrzeszeniu, w tym w stowarzyszeniu, o funkcji pełnionej w organie fundacji nieprowadzącej działalności gospodarczej, o członkostwie w partii politycznej;
  • uchylenie regulacji przewidujących odpowiedzialność dyscyplinarną z tytułu „odmowy wykonywania wymiaru sprawiedliwości”, „działania lub zaniechania mogącego uniemożliwić lub istotnie utrudnić funkcjonowanie organu wymiaru sprawiedliwości”, a także „działania kwestionującego istnienie stosunku służbowego sędziego, skuteczność powołania sędziego, lub umocowanie konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej”.

 

Złożone oświadczenia do zniszczenia 

Zaproponowano też art. 17, regulujący sposób postępowania ze złożonymi już oświadczeniami o członkostwie w zrzeszeniach, pełnieniu funkcji w organach fundacji i członkostwie w partii politycznej. 

- W związku z uchyleniem podstawy prawnej do przetwarzania danych zawartych w oświadczeniach oraz ze stwierdzoną wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej niedopuszczalnością ich dotychczasowego przetwarzania, oświadczenia powinny zostać usunięte z dokumentacji przechowywanej przez podmioty, którym je składano, a informacje z tych oświadczeń prezentowane w Biuletynie Informacji Publicznej – niezwłocznie usunięte z tego publikatora - wskazano w uzasadnieniu.

Zgodnie z projektem sędziowie będą mieli trzy miesiące na to, by za pokwitowaniem odebrać oryginał złożonego przez siebie oświadczenia. - Po upływie tego terminu oświadczenia pozostające w posiadaniu podmiotu, któremu je złożono, będą podlegały brakowaniu. Przewidziany na to termin jednego miesiąca równoważy potrzebę pilnego zniszczenia przedmiotowej dokumentacji i względy natury organizacyjnej - wskazano.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.