Grupa podjęła swoją pracę po przyjęciu we wrześniu 2016 r. w gronie sygnatariuszy Porozumienia Samorządów i Stowarzyszeń  Zawodów Prawniczych inicjatywy sformułowania i zaprezentowania rządzącym i opinii publicznej propozycji środowiska prawniczego odnośnie usprawnienia funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości.

Jak mówi radca prawny Dariusz Sałajewski (fot.), przedstawione  przez jego zespół założenia, a też i konkretne propozycje zmian procedury, można określić jako bardziej profesjonalizujace i dyscyplinujace proces niż też proponowane przez projekt opracowany w Ministerstwie Sprawiedliwości. Szef zespołu ekspertów, były prezes Krajowej Rady Radców Prawnych przyzanaje, że w ministerialnych założeniach jest wiele elementów świadczących  o podobnym jak u radców kierunku myślenia.

Więcej: Rewolucja w procedurze na rzecz obywatela>>

 

Jednym z elementów przygotowanego przez zespół radcowski opracowania są propozycje zmian w procedurze cywilnej, które mogą mieć, zdaniem autorów, wpływ na  przebieg i czas trwania postępowań.

Radcowska lista postulatów zawiera m.in. propozycję rozważenia wprowadzenia terminów ustawowych określających maksymalny czas na podjęcie przez sąd pierwszych czynności procesowych, licząc od daty wpływu pozwu, wyraźnie rozróżniając dwa rodzaje tych czynności, tj. o charakterze porządkowym i o charakterze kreującym postępowania rozpoznawcze.

Inną propozycją jest przyjęcie jako zasady - przynajmniej w określonych  rodzajach spraw (w tym roszczeń majątkowych, w szczególności gospodarczych) - obowiązku (a nie tylko możliwości) wnoszenia przez pozwanego odpowiedzi na pozew w terminie sądowym przypadającym jeszcze przed terminem wyznaczenia pierwszego posiedzenia z udziałem strony, pod rygorem  ujemnych skutków procesowych w przypadku nie wniesienia takiej odpowiedzi, przy zamkniętym katalogu wyjątków od tej zasady.
   
Zdaniem autorów opracowania sprawności postępowań służyłoby także przyjęcie  jako  zasady, że pierwsze posiedzenie sądu w formie rozprawy obowiązkowo poprzedza posiedzenie niejawne z udziałem stron, którego celem jest w szczególności zaplanowanie i wyterminowanie merytorycznego rozpoznania, w tym prowadzenia postępowania dowodowego, przy rygorze negatywnych skutków procesowych w przypadku nieobecności stron na tym posiedzeniu, przy zamkniętym katalogu wyjątków od tej zasady.

Radcowie proponują też rozważenie nadania większej wagi postępowaniu pojednawczemu z ukierunkowaniem go na przyspieszenie rozpoznania sprawy, między innymi przy zastosowaniu negatywnych skutków procesowych w przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa stron na posiedzeniu pojednawczym.

W sprawach konsumenckich autorzy opracowania proponują wprowadzenie obowiązku poprzedzania postępowania sądowego postępowaniem przed odpowiednimi organami ochrony konsumentów.

- Wychodzimy z założenia, że aby osiągnąć cel, jakim jest weliminowanie przewlekłości postępowania, konieczne jest dyscyplinowanie wszystkich jego czestników, w tym też sądów. Widać z podobnego założenia wychodzą autorzy projektu reformy procedury cywilnej, awizowanego ostatnio przez Ministerstwo Sprawiedliwosci. Przykładem jest choćby wprowadzenie każdorazowego obowiazku pozwanego, a nie pozostawianie tego w dyskrecjonalnosci sądu, wnoszenia odpowiedzi na pozew. Obowiazkowe dla sądu byłoby też - dziś fakultatywne i rzadko stosowane - wyznaczanie posiedzenia organizacyjnego, głównie w celu zaplanowania całego postępowania dowodowego, a w konsekwencji wyterminowania możliwie jedynej rozprawy, na której można by zamknąć przewód sądowy. Większa dyscyplina procesowa powinna zafunkcjonować w pierwszej kolejności w rozpoznawaniu spraw o charakterze gospodarczym. Przyjęcie takich rozwiazań zdecydowanie też dyscyplinowałoby profesjonalnych pełnomocnikow stron - mówi radca prawny Dariusz Sałajewski.

Przygotowane przez zespół radców prawnych opracowanie zawiera też propozycje dotyczące kosztów sądowych, ich wysokości i zasad ponoszenia, przepisów dotyczących kognicji oraz właściwości sądów, a także trybu i sposobów doręczeń pism procesowych w sprawach cywilnych. Do tych zagadnień wrócimy w kolejnych publikacjach.