Chodzi o ustawę uchwaloną 29 sierpnia br. Wprowadza ona do kpc szersze zastosowanie tzw. protokołu elektronicznego, czyli zastępowanie "papierowego" protokołu nagrywaniem dźwięku i obrazu. Wszystkie sądy okręgowe i coraz więcej sądów rejonowych dysponuje odpowiednią do tego aparaturą.
Zmiany dotyczą zakresu i formy udostępniania akt sprawy sądowej. Strony i uczestnicy postępowania będą mogli otrzymywać zapis obrazu i dźwięku, chyba że protokół sporządzono wyłącznie pisemnie. W wypadkach uzasadnionych ochroną ważnego interesu publicznego lub prywatnego albo gdy posiedzenie odbyło się przy drzwiach zamkniętych, z akt sprawy wydaje się jedynie zapis dźwięku.
Czytaj: Nagrywanie wymusza prawidłowość postępowania>>>
Ustawa wprowadza też nową instytucję "wygłoszenia uzasadnienia" orzeczenia, która w dużej części spraw zastąpi obowiązek sporządzania pisemnych uzasadnień. Chodzi o takie posiedzenia sądu, których przebieg jest utrwalany za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk lub obraz i dźwięk. W tej sytuacji ustne uzasadnienie ma odpowiadać wymogom przewidzianym dla uzasadnienia pisemnego i zachować się w aktach w formie nagrania. Doręczenie wyroku z transkrypcją uzasadnienia powoduje takie same skutki prawne, jak doręczenie wyroku z tradycyjnym, pisemnym uzasadnieniem. Transkrypcję będzie zarządzał sędzia przewodniczący rozprawie, a nie - tak jak dziś - prezes sądu na wniosek przewodniczącego.
W celu skrócenia i uproszczenia postępowania apelacyjnego wprowadzono możliwość zrezygnowania z przedstawiania przez sędziego sprawozdania dotyczącego stanu rozpatrywanej sprawy, w tym zarzutów i wniosków apelacyjnych. Odstąpienie od sprawozdania będzie możliwe, jeżeli strony wyrażą na to zgodę lub jeśli nie stawią się na rozprawie, natomiast nie będzie możliwe, jeżeli rozprawa apelacyjna odbywa się z udziałem publiczności.
Odnośnie do wyroków sądów II instancji (które dziś sąd musi uzasadniać), pojawi się możliwość sporządzenia jedynie uzasadnienia uproszczonego, czyli tylko ze wskazaniem podstawy prawnej wyroku i przytoczeniem odpowiednich przepisów. Sąd będzie mógł tak robić w sprawach, w których sam nie prowadził postępowania dowodowego ani nie zmienił ustaleń faktycznych sądu I instancji, których też nie kwestionowały strony procesu.
Strony i uczestnicy postępowania będą mieli również prawo do otrzymywania treści protokołów i pism w postaci elektronicznej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, do którego będą mogli się zalogować. W związku z tymi zmianami w ustawie o kosztach sądowych ws. cywilnych ustalono zasady pobierania opłat kancelaryjnych z tytułu złożenia wniosku o wydanie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku.
Nowela wchodzi w życie po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia w Dzienniku ustaw. Wyjątkiem są przepisy o otrzymywaniu z akt sprawy zapisu dźwięku i obrazu posiedzenia. Te wejdą w życie pół roku później.(PAP)