Jest szansa, że projekt trafi na posiedzenie rządu jeszcze w grudniu. Projekt nowelizacji Prawa o prokuraturze trafił do opiniowania 30 lipca. Zakłada rozdzielenie funkcji prokuratora generalnego i ministra sprawiedliwości, co oceniają pozytywnie Adwokatura i KRRP, a także m.in. likwidację Prokuratury Krajowej. Zgodnie z regulacją na stanowisko prokuratora generalnego mogłaby zostać powołana osoba, która ma co najmniej 20-letni staż jako prokurator lub sędzia w stanie czynnym. Określa też kompetencje i skład Krajowej Rady Prokuratorów.

W projekcie bezpieczniki demokracji

- Minister sprawiedliwości nie powinien być jednocześnie prokuratorem generalnym i nie będzie - ocenił prokurator generalny Adam Bodnar na platformie X. Podkreślił, że projektowana nowelizacja "to milowy krok na drodze przywracania i umacniania praworządności w Polsce" i "zapewnienie bezpieczników demokracji na wypadek pojawienia się wśród polityków sprawujących władzę zakusów zbliżonych do tych, jakie reprezentował Zbigniew Ziobro".

Dodał, że  cel projektowanych zmian to "uczynić urząd prokuratora generalnego niezależnym politycznie", ale - zaznaczył - wprowadzany jest też zupełnie nowy standard i nowa jakość.

- W ustawie zapisana jest kilkuetapowa, transparentna procedura zgłaszania i wyboru prokuratora generalnego przez Parlament oraz powołanie ważnej, opiniodawczej Rady Społecznej przy tym urzędzie. Zapewniona jest też autonomia budżetowa Prokuratury" - zaznaczył minister.

 Ma nadzieję, że projektem rozdzielającym te dwie funkcje jeszcze w grudniu zajmie się rząd.

 

Czytaj: Zakamuflowana czystka czy konieczna reforma prokuratury >> 

Adwokaci i radcy wskażą kandydata na prokuratora generalnego>>

Zmiany w projekcie

Zgodnie z projektem prokuratora generalnego ma powoływać Sejm, za zgodą Senatu, a uchwałę w tym zakresie ma podejmować bezwzględną większością głosów. Wstępna propozycja zakładała, że kandydatów na prokuratora generalnego mieliby zgłaszać marszałkowi Sejmu:

  • grupa co najmniej 35 posłów;
  • grupa co najmniej 15 senatorów;
  • Krajowa Rada Prokuratury, spośród osób które uzyskały poparcie co najmniej 60 prokuratorów w stanie czynnym;
  • Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego;
  • organizacje pozarządowe, których zadania statutowe obejmują działania związane z ochroną zasady demokratycznego państwa prawnego, ochrony praworządności i praw człowieka oraz które realizowały te zadania przez okres co najmniej 3 lat poprzedzających dzień zgłoszenia kandydata.


NRA w swojej opinii wskazywała, że powinny też być uwzględnione samorządy adwokacki i radcowski. - Głos przedstawicieli tych środowisk jest szczególnie ważny, bo pochodzi od praktyków, którzy kandydata na przyszłego prokuratora generalnego mogą i powinni zgłosić, uwzględniając nie tylko jego kompetencje merytoryczne, ale także jego aktywności i postawy jako praktyka prawa, w relacjach ze wszystkimi pozostałymi uczestnikami wymiaru sprawiedliwości, co przy wykonywaniu funkcji prokuratora generalnego ma znaczenie, którego nie można zbagatelizować. Z pewnością więc te źródła rekomendacji i wskazań stanowić mogłyby istotne inspiracje przy dokonywaniu wyboru - zaznaczała w swoim stanowisku NRA.

Po zmianach kandydatów na prokuratora generalnego będą zgłaszać marszałkowi Sejmu: 

 

  • Krajowa Rada Prokuratury, spośród osób które uzyskały poparcie co najmniej 60 prokuratorów w stanie czynnym; 
  • organizacje pozarządowe, których zadania statutowe, przez okres co najmniej 3 lat poprzedzających dzień zgłoszenia kandydata, obejmują działania związane 
  • z ochroną zasady demokratycznego państwa prawnego, ochrony praworządności i praw człowieka; 
  • Naczelna Rada Adwokacka; 
  • Krajowa Rada Radców Prawnych. 

Oznacza to też rezygnację z wcześniejszego pomysłu umożliwiającego zgłaszanie kandydatów przez grupy posłów lub senatorów.

Następnym etapem będzie publiczne wysłuchanie kandydatów. Ostatecznego wyboru prokuratora generalnego dokonywać będzie Sejm większością bezwzględną głosów, za zgodą Senatu. –  Taki proces stawia prokuratora generalnego wśród innych organów wybieranych w podobny sposób, jak Rzecznik Praw Obywatelskich czy Prezes NIK – wyjaśnił Maciej Berek.

Zmiana została też wprowadzona w zakresie składu Krajowej Rady Prokuratorów. Zgodnie ze zmienionym projektem w jej skład wchodzić będą:  

  • przedstawiciel wybrany przez zebranie prokuratorów Prokuratury Generalnej, będący prokuratorem; 
  • przedstawiciele wybrani przez zgromadzenia prokuratorów w prokuraturach regionalnych, będący prokuratorami – po jednym z każdej prokuratury regionalnej; 
  • przedstawiciel wybrany przez zebranie prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej; 
  • przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; 
  • przedstawiciel Marszałka Sejmu; 
  • przedstawiciel Marszałka Senatu; 
  • przedstawiciel Ministra Sprawiedliwości; 
  • przedstawiciel Krajowej Izby Radców Prawnych; 
  • przedstawiciel Naczelnej Rady Adwokackiej; 
  • przedstawiciel Krajowej Rady Sądownictwa, będący sędzią. 

 
Prokuratorzy boją się czystek

Likwidacja Prokuratury Krajowej - zgodnie z projektem - wiązać się będzie ze zmianami dla prokuratorów Prokuratury Krajowej. Nowy prokurator generalny w terminie 60 dni od dnia złożenia ślubowania - w myśl propozycji - powoła prokuratorów PK na stanowiska prokuratorów Prokuratury Generalnej, przy czym będą musieli spełnić określone wymagania. Ci, którzy nie zostaną powołani do PG, zostaną przeniesieni na inne stanowisko i miejsce służbowe w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury.

Co będzie brane pod uwagę?:

  • posiadane kwalifikacje niezbędne do realizacji zadań jednostek prokuratury poszczególnych stopni;
  • przebieg dotychczasowej służby, w tym okres pełnienia służby na poszczególnych stanowiskach prokuratorskich oraz okresy delegowania do innych jednostek organizacyjnych prokuratury;
  • zakres i charakter zadań wykonywanych na poszczególnych stanowiskach prokuratorskich.

Przy czym, przenosząc dotychczasowego prokuratora Prokuratury Krajowej, prokurator generalny będzie ustalał miejsce pełnienia służby z uwzględnieniem jego sytuacji życiowej. Taka decyzja będzie też wymagała - jak wynika z propozycji - uzasadnienia.

Kolejną sporną kwestią są wynagrodzenia. Zgodnie z projektem w przypadku prokuratorów przeniesionych na inne miejsce służbowe w powszechnych jednostkach organizacyjnych prokuratury, będzie przysługiwało takie jakie wynika z art. 124 par. 3 Prawa o prokuraturze w odpowiedniej wyższe stawce, jeżeli - jak wynika z projektu - uzasadnią to wcześniejsze okresy pracy na stanowisku służbowym w jednostce organizacyjnej, do której dotychczasowy prokurator Prokuratury Krajowej został przeniesiony, a także na stanowiskach służbowych w jednostkach wyższego stopnia, w tym w Prokuraturze Krajowej.
 
 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.