W tegorocznym raporcie WJP wskazało, że w większości badanych krajów poziom praworządności spada. Są jednak przykłady państw, które pokazują, że poprawa jest możliwa. Jednym z nich jest Polska – jej ocena w porównaniu z ubiegłym rokiem zmieniła się o 3,2 proc., co jest największym wzrostem w ogólnej ocenie wśród wszystkich ocenionych państw w rankingu.
Ograniczono władze wykonawczą
Pozycja Polski wzrosła o trzy miejsca – z 36. w 2023 roku awansowaliśmy na 33. pozycję na świecie. W rankingu regionalnym (obejmującym państwa UE, EFTA oraz Ameryki Północnej) Polska została sklasyfikowana na 25. miejscu na 31 państw (w 2023 r. zajęliśmy 26. miejsce). W kategorii państw o wysokim dochodzie Polska zajęła 32. miejsce na 47 państw (w 2023 r. było to 35. miejsce).
Największy wzrost oceny (aż o 21 pozycji) Polska zanotowała w kategorii „Constraints on Government Powers” – ograniczenia władzy rządowej. Wskaźnik ten bada mechanizmy, które gwarantują odpowiedzialność władzy przed obywatelami.
Mechanizmy te muszą być zapewnione poprzez działania władzy ustawodawczej, sądowniczej, a także instytucje przeprowadzające niezależne audyty. Wskaźnik ten bada również, w jaki sposób funkcjonuje odpowiedzialność karna urzędników państwowych oraz wolność działań organizacji pozarządowych i mediów.
Kolejnym wskaźnikiem, w którym Polska odnotowała znaczący wzrost (o 14 pozycji) jest „Open Government” – otwartość rządu. W tej kategorii kluczową rolę odgrywa przejrzystość działań rządu, prawo obywateli do informacji publicznej oraz mechanizmy pozwalające na działalność obywatelską oraz na wniesienie skarg dotyczących usług publicznych.
Poprawę odnotowano także w kategoriach „Civil justice” (o 5 pozycji) – sądownictwo cywilne oraz „Fundamental rights” (o 4 pozycje) – prawa podstawowe.
Analiza raportu pokazuje, że nadal należy prowadzić działania mające na celu naprawienie i wzmocnienie polskiego wymiaru sprawiedliwości. Nie ulega jednak wątpliwości, że działania ministra sprawiedliwości Adama Bodnara mają realny wpływ na poprawę sytuacji w Polsce, a kierunek zmian jest prawidłowy.
Pozycja Polski w latach 2015-2023
W 2015 roku Polska zajmowała 21. miejsce. Od tego czasu nasza pozycja w rankingu systematycznie spadała – w 2023 roku znaleźliśmy się na 36. pozycji. Złożyły się na to zmiany w wymiarze sprawiedliwości wprowadzone przez rząd Zjednoczonej Prawicy, w tym przez ówczesnego ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobrę. Były to m.in.: Rząd Zjednoczonej Prawicy zmienił zasady funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego. Zasiedli w nim tzw. sędziowie-dublerzy (2016 r.). Następnie, w latach 2017-2018, Rząd Zjednoczonej Prawicy wprowadził ustawy dotyczące zmian w Sądzie Najwyższym i Krajowej Radzie Sądownictwa. Kadencja KRS została przerwana w nieuprawniony sposób. Nowi członkowie Rady zostali wybrani niezgodnie z Konstytucją przez polityków. W odniesieniu do SN w życie weszła ustawa obniżająca wiek emerytalny sędziów. Skutkowało to poważnym konfliktem wokół statusu pierwszego prezesa Sądu Najwyższego. Komisja Europejska rozpoczęła procedurę z art. 7 Traktatu o Unii Europejskiej przeciwko Polsce. TSUE wydał postanowienie nakazujące przywrócenie do pracy sędziów SN zmuszonych do wcześniejszego przejścia w stan spoczynku.
Cena promocyjna: 90.9 zł
|Cena regularna: 101 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 70.7 zł
