Wystąpienie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka ma związek ze sprawą, w której Straż Graniczna odmówiła wjazdu Filipińczykowi, który pozostaje w świetle prawa brytyjskiego w związku partnerskim z polskim obywatelem i mieszka z nim w Wielkiej Brytanii. Dotyczy także drugiej podobnej sprawy, w której wjazdu odmówiono obywatelowi Dominikany, będącemu partnerem Polaka. W obu sprawach Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyroki, w których uchylił decyzje o odmowie wjazdu, wydane przez Straż Graniczną. W uzasadnieniu sąd powołał się na przepisy dyrektywy unijnej, który nakłada na państwa obowiązek ułatwiania wjazdu parterowi, z którym obywatel UE pozostaje w stałym, należycie poświadczonym związku.
- Dyrektywa nie wyjaśnia jednak dokładnie, jak realizowany powinien być ten obowiązek – zauważa Karolina Rusiłowicz, prawniczka HFPC. - Jednocześnie decyzja o odmowie wjazdu wydawana jest na standardowym formularzu, który przewiduje wskazanie jedynie typowych przyczyn odmowy, przez zakreślenie gotowych odpowiedzi. Nie daje to możliwości każdorazowego, wyczerpującego i opartego na przekonujących przesłankach, indywidualnego uzasadnienia decyzji – dodaje Karolina Rusiłowicz.
W związku z tym HFPC w swoim wystąpieniu zwraca się z pytaniem o to, czy Straż Graniczna opracowała lub zamierza opracować wytyczne, w oparciu o które funkcjonariusze na przejściach granicznych mogliby badać sprawy dotyczące wjazdu partnerów obywateli UE. Fundacja prosi też o informację, jak obowiązek uzasadnienia ewentualnej odmowy wjazdu, będzie realizowany w związku ze stosowaniem standardowego druku formularza.