Co to za opłata?
Zgodnie z treścią art. 29 ust. 4 uz 28 marca 2018 r. o kosztach komorniczych u.k.k.), w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego z przyczyn innych niż umorzenie postępowania na wniosek wierzyciela, którego koszt wskazany jest w art. 29 ust. 1 u.k.k. oraz w przypadku niecelowego wszczęcia postępowania, którego koszty reguluje art. 30 u.k.k., komornik sadowy pobiera od wierzyciela kwotę 150 zł. Tak zredagowany przepis, tworzy domniemanie prawne pobrania w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego, przez komornika sądowego od wierzyciela opłaty stałej w kwocie 150 zł. Opłata ta bez wątpienia stanowi opłatę egzekucyjną (zob. Rozdział 3, dział 1 u.k.k. ), która ma charakter stały dla wszystkich typów postępowań egzekucyjnych i wszystkich rodzajów świadczeń (potwierdza to m.in. treść art. 25 ust. 1 u.k.k.) i w przypadku umorzenia postępowania na podstawie art. 824 pkt 4 k.p.c., jest odpowiednikiem opłaty o której mowa w art. 28 ust. 4 u.k.k.
Czy opłata ta zawsze jest należna?
Biorąc pod uwagę, iż przepis art. 29 ust. 4 u.k.k., wprowadza swoistego rodzaju domniemanie prawne należności minimalnej opłaty egzekucyjnej, pozornie można uznać, że jest ona należna w każdym przypadku. Otóż wyłączenia od pobierania opłaty, poza umorzeniem postępowania na wniosek wierzyciela i w skutek niecelowego wszczęcia postępowania, dotyczy również kryterium quazi podmiotowego. Zgodnie z art. 29 ust. 5 u.k.k., opłaty nie pobiera się od osób fizycznych dochodzących roszczeń pracowniczych lub odszkodowawczych (art. 29 ust. 5 pkt 1 u.k.k.), jednostek samorządu terytorialnego (art. 29 ust. 5 pkt 2 u.k.k.) oraz od podmiotów, których przedmiotem działalności nie jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (art. 29 ust. 5 pkt 3 lit. a) u.k.k.) albo taka działalność jest prowadzona, lecz podmiot ten jest wierzycielem pierwotnym, a wierzytelność nie była przedmiotem obrotu, pod warunkiem że postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte przed upływem dwóch lat od dnia powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność (art. 29 ust. 5 pkt 3 lit. b) u.k.k.).
W praktyce prawa, spornym pozostaje kwestia, czy część przepisu art. 29 ust. 5 u.k.k. następująca po tirecie, dotyczy całego ust. 5, tylko ust. 5 pkt 3 czy wyłącznie ust. 5 pkt 3 lit. b) u.k.k. Nie ulega wątpliwości, iż przepis art. 29 ust. 4 został sformułowany w sposób nieszczególnie szczęśliwy, co może powodować pewne trudności interpretacyjne, które mogą się pojawić przy dokonywaniu wyłącznie wykładni literalnej.
Nie ulega wątpliwości, iż część przepisu następująca po tirecie, a wskazująca, iż „zwolnienie” z opłaty o której mowa w art. 28 ust. 4 u.k.k. obwarowane jest warunkiem, wszczęcia postępowania egzekucyjnego przed upływem lat dwóch od dnia powstania tytułu egzekucyjnego obejmującego daną wierzytelność. Zgodnie z art. 56 ust. 3, art. 60 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 września 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. z 2016 r., poz. 283 – t.j.), wynika, iż tiret jest jednostką redakcyjną następującą po wyliczeniu literowym. Z tego względu oznaczenie to może dotyczyć jedynie części wyliczenia literowego, tj. regulacji art. 29 ust. 5 pkt 3 lit. a ) i b) u.k.k.. Wskazuje na to również brak zakończenia zdania regulacji w lit. b) średnikiem. Powoduje to, iż regulacja ust. 3 tworzy redakcyjnie jedną całość. Takie rozumowanie prowadzi do wniosku, iż opłaty o której mowa w art. 29 ust. 4 u.k.k., bezwarunkowo zwolnione są osoby fizyczne dochodzące zapłaty roszczeń pracowniczych lub odszkodowawczych i jednostki samorządu terytorialnego. Natomiast podmioty nie prowadzące działalności finansowej i ubezpieczeniowej podlegają zwolnieniu, w sytuacji gdy wszczęły postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego daną wierzytelność nie później niż w terminie 2 lat od dnia uzyskania tytułu egzekucyjnego, a podmioty prowadzące działalność finansową i ubezpieczeniową korzystają ze zwolnienia o ile wszczęły postępowanie egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego obejmującego daną wierzytelność nie później niż w terminie 2 lat od dnia uzyskania tytułu egzekucyjnego, a nadto są wierzycielami pierwotnymi, a wierzytelność nie była przedmiotem obrotu.
W tym miejscu należy wskazać, czym w istocie jest działalność finansowa i ubezpieczeniowa w rozumieniu przepisów wydanych na podstawie art. 40 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2016 r., poz. 1068, z 2017 r., poz. 60 oraz z 2018 r., poz. 650), przywołana w treści art. 29 ust. 5 lit. a) i b) u.k.k., Działalność wskazana w Sekcji K, rozporządzenia Rady Ministrów z 4 września 2015 r., w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), która obejmuje usługi finansowe, włączając ubezpieczenia, reasekurację, usługi związane z funduszami emerytalnymi oraz usługi pomocnicze w stosunku do usług finansowych, usługi spółek holdingowych, trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych, a wyłącza usługi związane z wyceną nieruchomości (68.31.16.0), usługi firm centralnych (head office) i holdingów (70.10.10.0), usługi doradztwa związane z zarządzaniem finansami, z wyłączeniem podatków (70.22.12.0), usługi w zakresie leasingu operacyjnego (dział 77 w odpowiednich grupowaniach według rodzaju dzierżawionych dóbr), usługi ściągania należności płatniczych z tytułu roszczeń, odbioru płatności, takich jak: długi, rachunki, czeki, weksle lub inne przekazy pieniężne (82.91.12.0), usługi pakowania monet i banknotów (82.92.10.0), usługi związane z przyznawaniem dotacji przez organizacje członkowskie (94.99.20.0).
Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD), działalnością finansową i ubezpieczeniową jest działalność objęta działami PKD nr 64, 65 i 66. W celu ustalenia stanu prawnego podmiotu w powyższym zakresie, można posłużyć się, między innymi takimi narzędziami jak wyszukiwarka kodów PKD na portalu internetowym pod adresem: www.biznes.gov.pl/pl/tabela-pkd, który prowadzony jest przez Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii.
Czy jest możliwe zmniejszenie tej opłaty?
Zgodnie z treścią art. 29 ust. 4 u.k.k. in fine, należy wskazać, iż opłata ta podlega zmniejszeniu o sumę (innych) opłat egzekucyjnych ściągniętych od i obciążających dłużnika. Oznacza, to, iż komornik ustalając koszty umorzonego postępowania egzekucyjnego, niejako sam potrąca opłatę określoną w 29 ust. 4 u.k.k. z innymi opłatami egzekucyjnymi pobranymi od dłużnika. Zatem, nie w każdym postępowaniu egzekucyjnym, w którym opłata 150 zł byłaby należna, zostanie ona w istocie pobrana. Taka interpretacja jest uzasadniona celem tego przepisu, która ma de facto gwarantować komornikowi sądowemu minimalne wynagrodzenie za prowadzenie postępowania.
Warto przeczytać: Komornik teraz pod specjalnym nadzorem>>
Przyjąć należy, iż w sytuacji w której istnieje domniemanie prawne stosowania regulacji art. 29 ust. 4 u.k.k., to na inicjatorze postępowania egzekucyjnego (wierzycielu), spoczywa obowiązek wykazania istnienia okoliczności o których mowa w art. 29 ust. 5 u.k.k., zwalniających go z ponoszenia tej opłaty, w szczególności na podmiotach prowadzących działalność finansową i ubezpieczeniową wykazania statusu wierzyciela pierwotnego i wykazania (oświadczenia), iż wierzytelność nie była przedmiotem obrotu.
Nie ulega żadnym wątpliwością, iż omówiona regulacja ma na celu, poprzez obciążenie wierzycieli kolejnymi kosztami, ograniczenie działań masowych wierzycieli, którzy kierowali sprawy do egzekucji ponownie, co praktyka definiuje mianem tzw. reegzekucji.
Autor: Bartosz Armknecht, prawnik, wspólnik zarządzający - prokurent kancelarii ADVISER Armknecht i Partnerzy, Radcowie Prawni sp. k. z siedzibą w Gdyni
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
