NSA: zaprzestanie płacenia alimentów nie jest utratą dochodu

Zaprzestanie płacenia alimentów przez dłużnika alimentacyjnego nie stanowi takiej okoliczności, która miałaby jakikolwiek wpływ na zmianę sytuacji dochodowej rodziny uprawniającej do świadczeń z funduszu alimentacyjnego - uznał Naczelny Sąd Administracyjny.

Prezydent miasta odmówił przyznania świadczenia z funduszu alimentacyjnego. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że w rozpoznawanym przypadku dochód na jednego członka rodziny przekraczał dopuszczalną wysokość przewidzianą do otrzymania wnioskowanego świadczenia.
Od decyzji tej odwołanie złożyła wnioskodawczyni. W odwołaniu strona podniosła, że w motywach wydanej decyzji organ nie podał w jaki sposób wyliczył dochód rodziny. Dopiero z rozmowy z pracownikiem organu poinformowano ją, że do dochodu wliczono alimenty uzyskane na dzieci w 2008 r. Zdaniem strony, do dochodu nie powinna zostać doliczona kwota otrzymanych w tym okresie alimentów, skoro dzieci nie otrzymują ich od marca 2009 r., a egzekucja tych alimentów jest bezskuteczna. Okoliczność zaprzestania płacenia alimentów powinna być zatem potraktowana przez organ jako utrata dochodu, o której mowa w art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). Wnioskodawczyni, przyznając że ustawodawca nie wymienił zaprzestania płacenia alimentów jako zdarzenia powodującego utratę dochodu, uznała jednak, że za takim rozumieniem przepisu przemawia zarówno definicja osoby uprawnionej, określona w art. 2 pkt 2 i pkt 11 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) oraz cel ustawy zawarty w jej preambule, zgodnie z którym Państwo ma wspierać osoby ubogie niebędące w stanie samodzielnie zaspokoić swoich potrzeb w sytuacji, gdy nie otrzymują należnego im wsparcia od osób zobowiązanych wobec nich do alimentów. Przyjęcie poglądu organu prowadziłoby, w ocenie odwołującej się, do sytuacji, w której rodzic nie mając środków na utrzymanie dzieci, jednocześnie nie ma możliwości uzyskania świadczenia alimentacyjnego tylko z tej przyczyny, że w poprzednim roku otrzymywał alimenty na dzieci od drugiego rodzica. Odwołująca się podniosła, iż dla oceny sytuacji dochodowej należy wziąć pod uwagę czas bieżący, w którym dzieci nie otrzymują świadczenia alimentacyjnego, a nie rok poprzedni.
W wyniku rozpatrzenia sprawy na skutek wniesionego odwołania SKO utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. Skargę od takiego rozstrzygnięcia złożyła skarżąca, którą następnie oddalił WSA.
NSA rozpatrując skargę zgodził się z uzasadnieniem WSA, w którym wskazano, iż w myśl art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.), świadczenia z funduszu alimentacyjnego przysługują, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 725 zł. Pojęcie „dochodu” w rozumieniu ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów zdefiniowane zostało poprzez odesłanie do definicji legalnej tego pojęcia sformułowanej na gruncie ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.). W rozumieniu art. 3 pkt 1 lit. c tej ustawy „dochodem” są m.in. alimenty na rzecz dzieci. Natomiast „dochód rodziny” to przeciętny miesięczny dochód członków rodziny uzyskany w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, tj. od dnia 1 listopada do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego. Jednocześnie, z woli ustawodawcy, w przypadku utraty dochodu, prawo do świadczenia z funduszu ustala się na wniosek osoby uprawnionej lub jej przedstawiciela ustawowego na podstawie dochodu rodziny - pomniejszonego - o „utracony dochód” (art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów; Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.). WSA wskazał, iż pojęcie „dochodu utraconego” zostało przez ustawodawcę zdefiniowanie. Posłużenie się przez ustawodawcę definicją legalną pojęcia „utraconego dochodu” wyklucza natomiast jakąkolwiek w tym zakresie uznaniowość po stronie organu. NSA podkreślił, że przepis art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.) - wśród enumeratywnie wymienionych przypadków „utraty dochodu” - nie przewiduje sytuacji zaprzestania płacenia alimentów przez dłużnika alimentacyjnego czy niemożności ich ściągnięcia. Dlatego też zaprzestanie płacenia alimentów przez dłużnika alimentacyjnego nie stanowi takiej okoliczności, która miałaby jakikolwiek wpływ na zmianę sytuacji dochodowej rodziny uprawniającej do świadczeń z funduszu alimentacyjnego. W ocenie Sądu, WSA dokonał zatem poprawnej wykładni przepisów ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Wskazywana natomiast przez autorkę skargi kasacyjnej wykładnia celowościowa nie jest środkiem pozwalającym na uzupełnienie - niekompletnego w ocenie skarżącej - katalogu zamkniętego okoliczności uznanych za „utratę dochodu”. Dopóki więc niezmienione pozostaje aktualne brzmienie art. 2 pkt 17 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. z 2009 r. Nr 1, poz. 7 z późn. zm.), pomniejszenie dochodu rodziny skarżącej o kwotę otrzymanych w 2008 r. alimentów oznaczałoby działanie niezgodne z prawem.
(I OSK 987/10)

Artykuł pochodzi z Serwisu Samorządowego www.lex.pl/samorzad