NSA: wywłaszczenie spółki na rzecz parafii i cmentarza

Dopuszczalne jest wywłaszczenie spółki na rzecz budowy cmentarza parafialnego. Jest to teren częściowo tzw. inwestycyjny i pod tym kątem należy szacować odszkodowanie - stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny.

Gmina B. chciała nabyć teren pod budowę cmentarza. Negocjowała ze spółką "A" cenę prawa użytkowania wieczystego nieruchomości przez kilka miesięcy. Ostatecznie zaoferowała za 7 hektarów pustego pola  - 990 tys. zł. Jednocześnie został wyznaczony na 10 grudnia 2009 r. termin zawarcia aktu notarialnego w sprawie nabycia przez gminę prawa wieczystego użytkowania  nieruchomości. Spółka poinformowała, że z uwagi na planowane posiedzenie zarządu, informację o podjętej decyzji przekaże gminie po 21 grudnia 2009 r. Mając to na uwadze gmina wyznaczyła nowy termin zawarcia aktu notarialnego na 30 grudnia 2009 r. Przedstawiciele spółki nie stawili się w wyznaczonym terminie w kancelarii notarialnej.
Wobec tego gmina wywłaszczyła spółkę z posiadanej nieruchomości i sprzedała teren parafii w celu budowy cmentarza.

Skarga do WSA
Spółka złożyła skargę na decyzję o wywłaszczeniu przeciwko wojewodzie śląskiemu, który decyzje zatwierdził.
Skarżąca spółka zaakcentowała, że wyłącznie cmentarz komunalny może być uznany za inwestycję celu publicznego, bowiem cmentarz parafialny realizuje tylko interesy pewnej grupy – społeczności parafialnej, nie zmierzając do zaspokajania zbiorowych potrzeb wszystkich mieszkańców. Ponadto, zdaniem skarżącej, wywłaszczenie dotyczy nie tylko cmentarza dla parafii, ale dotyczy także domu pogrzebowego i części gospodarczej, ulicy dojazdowej, zieleni urządzonej i izolacyjnej, które to zadania nie stanowią celu publicznego. Gdy zaś idzie o zarzut zaniżenia wysokości odszkodowania, skarżąca zarzuciła, że aktualizacja operatu szacunkowego nie uwzględniła zmiany stanu prawnego, dokonanego na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 lipca 2011 r. A to powoduje, że cena była znacznie zaniżona.

Dopuszczalne wywłaszczenie i zbycie parafii
WSA w Gliwicach uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję starosty w częściach dotyczących ustalenia i wypłaty odszkodowania i orzekł, że w tym zakresie zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
Sąd stwierdził, że dopuszczalne jest wywłaszczenie nieruchomości i zbycie jej na rzecz kościelnej osoby prawnej. cała nieruchomość przeznaczona jest w planie miejscowym na realizację celu publicznego. Cmentarz to nie tylko miejsca grzebalne (pochówku), ale przede wszystkim dom pogrzebowy, o obowiązku urządzenia którego przesądza art. 5 ust. 2 ustawy o cmentarzach. Nie powinno też budzić wątpliwości, że niezbędnymi elementami infrastruktury jest zieleń parkowa, izolacyjna oraz drogi dojazdowe i parking. Funkcji cmentarza nie sposób bowiem zawęzić wyłącznie do kwater grzebalnych. Czytaj też>>Strasburg: wywłąszczenie nieruchomosci...

Wycena była zaniżona
Natomiast sąd przyznał rację skarżącej spółce, jeśli idzie o zaniżoną wysokość odszkodowania. Organy administracji przeoczyły treść art. 134 ust. 3 i 4 oraz art. 135 ustawy o gospodarce nieruchomościami, które to przepisy regulują zasady ustalenia odszkodowania z tytułu wywłaszczenia w zależności od tego, czy przeznaczenie nieruchomości zgodnie z celem wywłaszczenia powoduje zwiększenie jej wartości w porównaniu z aktualnym sposobem jej użytkowania. Rzeczoznawca ustalił cenę pustej łąki, a cena terenu cmentarnego jest zdecydowanie wyższa.
To orzeczenie zaskarżył wojewoda śląski.

NSA oddala skargę wojewody
Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się z argumentami wojewody, który twierdził, że operat szacunkowy jest poprawny.
Na pytanie, czy cmentarz jest terenem inwestycyjnym, pod który można wywłaszczać, NSA odpowiedział, że należy ocenić, na co jest przeznaczony teren w planach zagospodarowania przestrzennego, a nie jego użytkowanie. Sędzia Małgorzata Mastalernak-Kubiak zaznaczyła, że cmentarz nie jest w całości terenem zielonym, gdyż groby mogą być rozlokowane w sposób ścisły, bez miejsca na krzewy czy drzewa. Część ternu na pewno ma inny charakter - np. parkingi. Ale bez wątpienia, według prawa budowlanego groby są budowlą. I te warunki należy uwzględnić przy wycenie.
Natomiast NSA uchylił się od rozstrzygnięcia, czy cmentarz wyznaniowy może być celem publicznym

Sygnatura akt  I OSK 2128/13, wyrok NSA z 23 kwietnia 2015 r.

Rok wydania: 2015
 Anna Błaszczak,Andrzej Chełchowski,Paweł Czechowski,Andrzej Hopfer,Adam Jaroszyński,Konrad Marciniuk,Michał Możdżeń-Marcinkowski,Adam Niewiadomski,Paweł Wojciechowski
  Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz [PRZEDSPRZEDAŻ]