Nowelizacja, której projekt zaakceptowła w poniedziałek Rada Ministrów, ma także umożliwić zwiększenie przejrzystości systemu ich powoływania oraz powierzanie spraw o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa ekonomicznego i obronności państwa osobom o najwyższych kwalifikacjach i dużym doświadczeniu w prowadzeniu postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych.

Jak podkreśla Ministerstwo Sprawiedliwości, które przygotowało projekt, obecne przepisy dotyczące doradców restrukturyzacyjnych nie zapewniają kompleksowego i w pełni skutecznego kontrolowania sposobu wykonywania tego zawodu, gdyż ograniczają się do konkretnego postępowania sądowego, a zatem uniemożliwiają ocenę tej profesji w szerszej perspektywie. - To zawód ważny dla bezpieczeństwa systemu gospodarczego i pojedynczych obywateli. Licencja doradcy restrukturyzacyjnego uprawnia do wykonywania funkcji nadzorcy lub zarządcy przedsiębiorstwa restrukturyzowanego oraz syndyka w postępowaniu upadłościowym. Przedstawiciele tego zawodu zajmują się również upadłością konsumencką - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Zdaniem jego autorów obecny system licencjonowania i nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi nie gwarantuje sprawnego przeprowadzenia postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego w przedsiębiorstwie prowadzącym działalność skomplikowaną biznesowo. - Chodzi o to, że umożliwia on pełnienie tych funkcji osobom bez odpowiedniego doświadczenia. Nie ma też podstaw do szybkiej administracyjnej reakcji na poważne uchybienia, gdy nadzór sądowy nad tą działalnością okazuje się niewystarczający - tłumaczy resort sprawiedliwości, dlaczego przygotował regulacje, które mają prowadzić do rozwiązania tych problemów.

Usprawnienie nadzoru nad doradcami restrukturyzacyjnymi
W projekcie przewidziano rozwiązania dopełniające nadzór sądowy nad działalnością doradców restrukturyzacyjnych i pozwalające skutecznie eliminować przypadki, w których reakcja sądów na nieprawidłowe funkcjonowanie doradców jest niewystarczająca lub spóźniona, z czym mogą wiązać się nieodwracalne konsekwencje finansowe.

Minister sprawiedliwości – niezależnie od nadzoru sądowego – będzie nadzorował osoby mające licencje doradców restrukturyzacyjnych. Nadzór ten nie będzie się odnosił do oceny czynności wykonanych bezpośrednio na polecenie, za zezwoleniem lub zgodą sądu albo sędziego komisarza.

W ramach tego nadzoru minister sprawiedliwości będzie mógł zawiesić lub cofnąć licencję doradcy restrukturyzacyjnego, który uporczywie lub w sposób rażący naruszył prawo przy wykonywaniu swoich czynności. Będzie to jednak wymagało uprzedniego wysłuchania doradcy oraz – jeżeli zachodziłaby taka potrzeba lub na wniosek doradcy restrukturyzacyjnego – przeprowadzenia wizytacji lub lustracji jego działalności. W tym celu minister sprawiedliwości będzie mógł żądać wglądu do dokumentów źródłowych i porównać ich treść z dokumentacją składaną przez doradcę restrukturyzacyjnego do akt (zakończonych lub toczących się) postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych. Odmowa przedstawienia dokumentacji będzie zagrożona karą grzywny.

Wyznaczanie nadzorców sądowych, zarządców i  syndyków
Projekt przewiduje wprowadzenie ogólne kryteria, którymi powinien kierować się sąd wyznaczający doradcę restrukturyzacyjnego do pełnienia funkcji (np. syndyka) w konkretnym postępowaniu sądowym. W takim przypadku sąd musi uwzględnić liczbę spraw, które doradca aktualnie prowadzi. Chodzi o to, aby jego nadmierne obciążenie nie przekładało się negatywnie na terminowość i sprawność czynności, które będzie podejmował w kolejnych postepowaniach. Ponadto, sąd powinien brać pod uwagę doświadczenie oraz dodatkowe kwalifikacje, potencjalnego kandydata do pełnienia danej funkcji. Informacje o liczbie spraw prowadzonych przez doradców restrukturyzacyjnych będą dostępne na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego
W projekcie założono, że z grupy licencjonowanych doradców restrukturyzacyjnych zostaną wyłonieni kwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni (specjaliści), którzy poza licencją będą mieli duże doświadczenie zawodowe, umożliwiające zajmowanie się skomplikowanymi postępowaniami restrukturyzacyjnymi i upadłościowymi. Uzyskanie tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego będzie wymagało udokumentowania przeprowadzonych (w określonej liczbie) postępowań upadłościowych i postępowań o charakterze układowym. Tytuł kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego będzie przyznawał minister sprawiedliwości na podstawie kryteriów wskazanych w ustawie.

MS stworzy listę doradców restrukturyzacyjnych
Informacja o uzyskaniu tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego zostanie udostępniona na liście osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego, dostępnej w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Sprawiedliwości. Wyłącznie kwalifikowani doradcy restrukturyzacyjni będą mogli być nadzorcami, zarządcami i syndykami w większych przedsiębiorstwach, zdefiniowanych według kryteriów zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Jak podkreślają autorzy projektu jest to konieczne, ponieważ przedsiębiorstwa takie, ze względu na wielkość majątku i liczbę zatrudnianych pracowników, funkcjonują według skomplikowanych reguł, a przy tym mają istotne znaczenie dla gospodarki i rynku pracy. Podobnie, tylko kwalifikowani doradcy restrukturyzacji będą mogli prowadzić sprawy podmiotów o istotnym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa państwa lub obywateli, gospodarki narodowej oraz rynku pracy (chodzi o podmioty, które są wymienione w obowiązujących już wykazach).

Właściwy dobór doradców ograniczy ryzyko
Według założeń autorów projektu, rozwiązanie to ma ograniczyć przypadki niewłaściwego prowadzenia skomplikowanych lub istotnych dla interesów państwa postępowań restrukturyzacyjnych i upadłościowych przez osoby, które z powodu braku wystarczającego doświadczenia mogłyby doprowadzić do poważnych komplikacji, w tym odpowiedzialności Skarbu Państwa za niewłaściwy nadzór sądowy nad toczącym się postępowaniem.

Ministerstwo Sprawiedliwości twierdzi, że rozwiązanie to nie ogranicza dostępu do zawodu doradcy restrukturyzacyjnego, a jedynie wprowadza kryteria właściwego doboru osób do prowadzenia trudniejszych spraw tak, aby właściwie chronić interes publiczny oraz uczestników postępowania.

Zasadniczo nowe regulacje mają obowiązywać po 6 miesiącach od daty ich publikacji w Dzienniku Ustaw (część przepisów wejdzie w życie po 3 miesiącach od dnia ogłoszenia).